Ho là do nhiều nguyên nhân khác nhau, có thể là do cảm cúm, viêm họng, do phế quản phế viêm, phế nhiệt, do đàm ẩm, do hàn thấp… Bởi thế cho nên mỗi thể bệnh mỗi kiểu bệnh cần có phương pháp và bài thuốc điều trị tương ứng. Xin được giới thiệu một số bệnh dưới đây. Bạn đọc có thể tham khảo và áp dụng khi cần.
 Cát cánh. |
1. Ho khan, ho không có đờm, ho liên tục, đã dùng nhiều thuốc mà không kết quả (do phế nhiệt). Dùng một trong các bài thuốc dưới đây:
Bài 1: Lá xương sông, lá dâu, lá mã đề, rau má. Mỗi thứ một nắm rửa sạch, nấu nước uống trong ngày
Bài 2: Cát cánh 12g, bách bộ 12g, trần bì 12g, hoàng cầm 12g, chi tử 12g, sa sâm 15g, mạch môn 15g, cam thảo 12g. Sắc uống ngày 1 thang.
Bài 3: Bán hạ 10g, hậu phác 12g, mạch môn 15g, thiên môn 15g, tang bạch bì 12g, bạch mao căn 15g, lá tre 15g, rau má 20g, cam thảo đất 16g. Sắc uống ngày 1 thang.
Bài 4: Sa sâm 16g, tang diệp 16g, bạch thược 12g, rễ xương xông 12g, mã đề thảo 16g, cát cánh 12g, hắc táo nhân 16g, ngũ vị 16g, bán hạ 10g, ngân hoa 12g, cam thảo 12g. Sắc uống ngày 1 thang.
 Trần bì. |
2.
Đau cổ họng, ho có đờm đặc, khó thở, tiếng nói thô, toàn thân mệt mỏi, có thể sốt nhẹ. Hãy dùng một trong các bài dưới đây:
Bài 1: Hoàng cầm 12g, cát cánh 16g, mạch môn 16g, sài hồ 12g, kinh giới 12g, ô mai 10g, cam thảo 12g, ngân hoa 12g, tía tô 12g, sinh khương 4g. Sắc uống ngày 1 thang.
Bài 2: Bạch linh 10g, bạch thược 12g, bối mẫu 10g, tang bì 12g, cát căn 12g, trần bì 12g, bán hạ 10g, hậu phác 12g, xa tiền thảo 16g, cam thảo đất 16g. Sắc uống ngày 1 thang.
Bài 3: Cát cánh 12g, mạch môn 16g, ma hoàng 12g, xạ căn 12g, bách bộ 12g, mơ muối, trần bì 16g, tía tô 16g, ngũ vị 16g, hoàng bá 12g, cam thảo 12g. Sắc uống ngày 1 thang.
Bài 4: Rễ chanh 12g, rễ xương sông 12g, tang bạch bì 12g, tía tô 16g, sinh khương 6g, xa tiền 12g, xạ căn 12g, huyền sâm 12g, bạch linh 12g, trần bì 12g, cam thảo 12g. Sắc uống ngày 1 thang.
Trong khi dùng thuốc uống, có thể kết hợp dùng bài lá xông như sau: Lá tre, lá mít, tía tô, kinh giới, bạc hà, lá chanh, lá xương sông, lá gừng, lá sả, lá hương phụ. Mỗi thứ 1 nắm rửa sạch cho vào xoong đổ nước nấu sôi rồi tiến hành xông cho bệnh nhân. Mục đích là giải cảm, thông thoát mồ hôi, tuyên thông phế khí, điều hòa âm dương, chống viêm nhiễm. Chú ý: khi xông cần tiến hành trong buồng kín, tránh gió lùa.
 Hậu phác. |
3.
Ho nặng tiếng, đờm loãng, bệnh nhân khó thở, ho nhiều về đêm, chân tay lạnh, đi ngoài phân lỏng, cơ thể yếu mệt, chứng trạng này thường ở người cao tuổi. Hãy dùng một trong những bài thuốc dưới đây:
Bài 1: Xuyên khung 12g, đương quy 12g, kinh giới 16g, tía tô 12g, trần bì 12g, tế tân 12g, ngũ vị 12g, quế 10g, kiện 10g, bán hạ 10g, hậu phác 12g, cam thảo 12g, sinh khương 6g. Sắc uống ngày 1 thang. Dùng thuốc trong 15 ngày liên tục. Công dụng: Ôn ấm phế trường, tiêu đờm, chỉ khái.
Bài 2: Bạch linh 12g, cát cánh 12g, ngũ vị 12g, xa tiền 12g, trần bì 12g, bán hạ 10g, hậu phác 12g, nhục quế 10g, thiên niên kiện 12g, sinh khương 6g, lá xương sông 16g, lá táo 16g, chích thảo 12g. Sắc uống ngày 1 thang. Công dụng: Trừ thấp hàn, ôn ấm trung nguyên, tiêu đờm giảm ho. Nếu bệnh nhân suy nhược ăn uống kém gia thêm: Sa sâm 16g, đương quy 16g, hoàng kì 12g, bạch truật 16g, thủ ô chế 16g, đại táo 12g.
Bài 3: Tang bạch bì 16g, tía tô 16g, xuyên khung 12g, bạch linh 12g, bạch thược 12g, bán hạ 12g, xạ can 12g, ngũ vị 12g, trần bì 12g, mơ muối 12g, kinh giới 16g, sinh khương 6g, nhục quế 10g, thiên niên kiện 10g, đương quy 16g, chích thảo 12g, phòng sâm 16g, bạch truật 12g, mạch môn 16g. Sắc uống ngày 1 thang. Công dụng: Trừ hàn tuyên phế, tiêu đờm giảm ho, hạ khí, điều nguyên.
Lương y Trịnh Văn Sỹ
(theo suckhoedoisong)