Tương truyền, danh y Hoa Đà đã dùng bột hoa kinh giới sao khô, tán nhỏ để cứu sống một sản phụ bị băng huyết nặng, cấm khẩu, tay chân co rút…
Lá kinh giới có mùi thơm dễ chịu, vị cay, tính ấm, có chứa tới 1% tinh dầu, trong đó có nhiều hoạt chất sinh học có tác dụng chữa bệnh. Theo Đông y, kinh giới có tác dụng tiêu độc, cầm máu, dùng chữa cảm cúm, nhức đầu, phong thấp co cứng tay chân, không ra mồ hôi; giúp ra mồ hôi, lợi tiểu, chống say nắng (cảm thử), đau bụng phù nề và giải độc histamin (do ăn cua, cá).
Bộ phận có tác dụng làm thuốc là bông hoa mới chớm nở (1/3 nở hoa, 2/3 còn lại là nụ gọi là kinh giới tuệ).
Tương truyền, danh y Hoa Đà đã dùng bột hoa kinh giới sao khô, tán nhỏ để cứu sống một sản phụ bị băng huyết nặng, cấm khẩu, tay chân co rút. Sau khi được uống bột kinh giới hòa với rượu, mỗi lần khoảng 6,25g, bệnh nhân đã cầm máu và dần dần hồi phục.
Sau đây là một số bài thuốc từ hoa kinh giới:
- Chữa sốt xuất huyết: Hoa kinh giới sao đen (nếu có xuất huyết), hoặc sao khô (nếu không xuất huyết) 20g, cát căn (sắn dây) 20g, cỏ nhọ nồi (cỏ mực) 15g, kim ngân hoa 12g, lá tre tươi 30g, gừng tươi 3 lát, sắc lấy nước uống trong ngày.
- Chữa ghẻ ngứa: Sắc hoa kinh giới uống và nấu nước kinh giới để tắm.
- Cầm máu (trong ho ra máu, chảy máu cam): Bông kinh giới sao đen, tán nhỏ, mỗi lần dùng khoảng 6,25g uống với nước sôi để nguội, mỗi ngày 2-3 lần. Những người bị lao phổi ho ra máu có thể lấy 100g bột kinh giới trộn với 200g đường kính khô để nơi khô kín, mỗi ngày dùng 20g.
- Cảm thấp nặng, chân tay co quắp, gáy lưng cứng đờ, mình nặng, khớp đau rát nhiều: Kinh giới đất, địa liên, thiên niên kiện, quế chi, mỗi vị 10g, sắc (nấu) lấy nước uống.- Chữa cảm lạnh phát sốt, nhức đầu đau mình ế ẩm không có mồ hôi: Kinh giới (hoa, cành, lá) 20g. Sắc uống xong, cho bệnh nhân uống 1 lần lúc thuốc còn nóng, sau đó cho thêm: lá bưởi 8g, cúc tần 6g, ổi 4g và 3 bát nước đun sôi, cho bệnh nhân xông. Sau khi xông đắp chăn kín cho ra mồ hôi.
- Chữa cảm đau nhức các đầu xương: Kinh giới tươi (cành non, lá) 50g. Gừng sống 10g, hai thứ rửa sạch, giã nát vắt lấy nước cốt cho bệnh nhân uống, ngày uống 2 lần, bã thuốc xoa dọc xương sống từ trên xuống.
- Chữa tiêu chảy ra máu: Kinh giới tuệ sao đen và là trắc bá sao xém với lượng mỗi thứ 15-20g sắc uống trong ngày. Dùng 3-5 ngày.- Chữa kinh nguyệt ra nhiều không dứt: Kinh giới tuệ sao đen 12g, bồ hóng 8g, sao cho hết khỏi, trộn đều uống với nước chè làm một lần trong ngày.
- Chữa mụn nhọt: Kinh giới tuệ sống 12g, mã đề, bồ công anh, kim ngân, thổ phục linh, kẻ đầu ngựa, cam thảo nam, mỗi thứ 10g, thái nhỏ, sắc với 400 ml nước còn 100 ml uống làm 2 lần trong ngày.
- Chữa viêm họng, khản tiếng: Kinh giới tuệ sống 12g, nhân hạt gai dầu 12g, tán nhỏ rây bột mịn trộn với mật làm viên, ngâm làm nhiều lần trong ngày.
- Chữa trĩ: Kinh giới tuệ sống, hoàng bà, ngũ bột tử, mỗi vị 12g, phèn phi 4g, sắc lấy 300-400 ml nước, dùng ngâm hậu môn hằng ngày.
- Phòng chống bệnh sởi: Kinh giới tuệ sống, vỏ quả bưởi, thanh hoa, mỗi vị 20g, đặt lên than đang đỏ hồng, dùng khói xông khắp người trong 15 phút.