Kể từ năm 1976, vai trò của đồng đô la Mỹ như một đồng tiền quốc tế đã dần suy yếu. Tập quán quốc tế cất giữ đồng đôla cho dự trữ ngoại hối, xác định các giao dịch tài chính, trao đổi đơn hàng, và coi nó chỉ như một phương tiện trong thị trường tiền tệ là dưới mức của nó trong thời kỳ hoàng kim của thời đại Bretton Woods , 1945-1971. Nhưng hầu hết mọi người sẽ ngạc nhiên bởi những gì mà các con số gần đây nhất cho thấy.
Có một số lượng phong phú các lời giải thích cho xu hướng giảm này. Kể từ khi chiến tranh Việt Nam , ngân sách Mỹ thâm thủng, phát hành thêm tiền, và thâm hụt tài khoản vãng lai thường xuyên cao. Có thể tiên đoán được kết quả, đồng USD mất giá so với các đồng tiền chính khác, hay suy giảm sức mua. Trong khi đó, tỷ trọng của Mỹ trong tổng sản lượng toàn cầu đã giảm. Và gần đây nhất , sự tác động của một vài nghị sĩ tại Quốc hội Mỹ đeo đuổi một chiến lược có thể đẩy Bộ Tài chính Mỹ đến tình trạng vỡ nợ về mặt pháp lý đã làm xói mòn niềm tin toàn cầu vào địa vị đặc quyền của đồng USD .
Hơn nữa, một vài đồng tiền của thị trường mới nổi đang lần đầu gia nhập câu lạc bộ các loại tiền tệ quốc tế. Thực tế là, một số nhà phân tích cho rằng đồng nhân dân tệ Trung Quốc có thể cạnh tranh với đồng USD trở thành đồng tiền quốc tế dẫn đầu vào cuối thập kỷ này.
Nhưng vị thế đồng tiền quốc tế của đồng USD không chỉ có giảm một chiều. Điều thú vị là những giai đoạn công chúng quan tâm nhất về vấn đề này không trùng với những giai đoạn thị phần của đồng USD trên các giao dịch quốc tế giảm trong thực tế.
Với tiêu chí sử dụng quốc tế như đồng tiền dự trữ giữa các ngân hàng trung ương và như phương tiện thanh toán trên thị trường ngoại hối, sự sụt giảm nhanh chóng nhất diễn ra trong các giai đoạn 1978-1991 và 2001-2010. Giữa hai khoảng thời gian này, từ năm 1992 đến năm 2000, đã có một sự đảo ngược rõ ràng của xu hướng này, mặc dù khoảng giữa thập kỷ đó là thời kỳ chủ nghĩa về sự suy tàn của đồng đôla đang thịnh hành. Các ngân hàng trung ương ước tính giữ khoảng 46% dự trữ ngoại hối của mình bằng đôla vào năm 1992, nhưng tỷ lệ này tăng trở lại, lên gần 70 % vào năm 2000.
Rồi sau đó, xu hướng giảm dài hạn tiếp tục. Theo một ước tính , tỷ lệ của đồng USD trong dự trữ ngoại hối của các ngân hàng trung ương đã giảm từ khoảng 70 % năm 2001 xuống chỉ còn 60% trong năm 2010. Trong suốt thập kỷ đó, tỷ trọng đồng đôla trên các giao dịch thị trường ngoại hối cũng giảm: đồng đôla chiếm 90% giao dịch ngoại hối trong năm 2001, nhưng chỉ 85% trong năm 2010.
Số liệu thống kê gần đây nhất của Quỹ Tiền tệ Quốc tế cho thấy, xu hướng suy giảm dài hạn của đồng USD bất ngờ tạm dừng. Theo IMF , tỷ trọng của đồng USD trong dự trữ ngoại hối đã ngừng giảm trong năm 2010 và đi ngang từ đó. Dù gì, tỷ trọng giao dịch của đôla tăng nhẹ cho đến năm nay (2013). Tương tự như vậy , Ngân hàng Thanh toán Quốc tế (BIS ) cho biết trong cuộc khảo sát định kỳ 3 năm một lần gần đây nhất của mình, tỷ trọng của đồng USD trong giao dịch ngoại hối thế giới đã tăng từ 85 % năm 2010 lên 87% vào năm 2013.
Với chính sách tài chính rối loạn chức năng của Mỹ, khả năng phục hồi của đồng USD là đáng ngạc nhiên. Hoặc có lẽ chúng ta không còn biết ngạc nhiên. Sau tất cả, khi cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu nổ ra vào năm 2008 từ trong lòng thị trường cho vay thế chấp dưới chuẩn của Mỹ, các nhà đầu tư toàn cầu phản ứng bằng cách chạy trốn đến Mỹ, chứ không phải ra đi từ Mỹ. Rõ ràng họ vẫn coi trái phiếu kho bạc Mỹ như một nơi trú ẩn an toàn và đồng USD là đồng tiền quốc tế hàng đầu, đặc biệt khi vẫn còn thiếu vắng những lựa chọn thay thế tốt.
Đặc biệt , đồng euro có tất cảcác vấn đề một cách quá rõ ràng. Thực sự, số liệu thống kê gần đây cho thấy tỷ lệ đồng euro trong hoạt động cất giữ tiền dự trữ và giao dịch ngoại hối đều giảm vài phần trăm.
 Nguồn: Báo cáo của Bank for International Settlement (BIS) |
Đồng thời, dữ liệu của IMF
cũng chỉ ra rằng đồng nhân dân tệ vốn được ca tụng đến giờ vẫn chưa nằm trong bảy loại tiền tệ hàng đầu trong hoạt động cất giữ dự trữ của các ngân hàng trung ương. Và theo BIS, trong khi đồng nhân dân tệ cuối cùng đã lọt vào mười loại tiền tệ hàng đầu trong thị trường ngoại hối, nó vẫn chỉ chiếm 2,2% trên tổng số giao dịch, vẫn đứng sau đồng peso của Mexico với 2,5 % thị phần. Bất chấp những động thái gần đây của chính phủ Trung Quốc, đồng nhân dân tệ vẫn còn phải đi một chặng đường dài.
Để cố gắng giải thích tình trạng ổn định gần đây của đồng USD, người ta có thể lưu ý đến một vài điểm trong ba năm qua có gì đó chung với thời kỳ 1992-2000, thời kỳ đồng USD có xu hướng đảo ngược: những cải thiện mạnh mẽ trong thâm hụt ngân sách Mỹ. Đến cuối những năm 1990 , thâm hụt kỷ lục của năm 1980 đã được chuyển thành thặng dư kỷ lục; hiện tại, thâm hụt liên bang ít hơn một nửa mức năm 2010.
Có lẽ quan sát về tài khóa thu được là một trùng hợp ngẫu nhiên. Sau khi tất cả , nó sẽ là ngu ngốc để đọc quá nhiều vào hai điểm dữ liệu lịch sử. Thậm chí sẽ còn ngu ngốc hơn nếu tin rằng bởi vì các chính trị gia Mỹ thất bại trong việc đánh bật đồng đôla Mỹ ra khỏi vị thế tối quan trọng của nó trong 40 năm qua, họ không thể hoàn thành công việc này với một vài thập kỷ nỗ lực.
Đồng đô la sẽ luôn luôn là số một không phải là quy luật vĩnh cửu của thiên nhiên. Đồng bảng Anh đã có vị trí hàng đầu trong thế kỷ XIX, và chỉ mới bị đồng đôla vượt quatrong nửa đầu thế kỷ XX. Ngày đó có thể đến khi đồng đôla cũng gặp một đối thủ không thể cưỡng lại. Nhưng ngày đó chưa phải là hiện tại.