Thuốc tránh thai chỉ chứa một lượng nhỏ hoóc môn giúp ức chế trứng rụng, do đó sau khi không sử dụng, trứng sẽ rụng trở lại và mẹ lại có thể đậu thai.

PHẦN 3: Thuốc tránh thai

Sự ra đời của thuốc tránh thai

Mỹ là nước đầu tiên nghiên cứu thuốc uống tránh thai. Cuối những năm 30 của thế kỷ 20, giáo sư Mak Caven thuộc Đại học Pennsylvania (miền Đông nước Mỹ) lần đầu tiên dùng phương pháp sinh vật học để ngăn cản thỏ rụng trứng. Sau đó, họ đã thử nghiệm trên người. Nhưng do giá thành quá cao, sử dụng không thuận tiện nên thuốc không được phổ biến rộng rãi.

Người thật sự đề xuất phương pháp tránh thai là hai phụ nữ người Mỹ. Năm 1950, bà Máclơ Sai phen và bà Claternits đã mời giáo sư Binkhaven thuộc Viện nghiên cứu Thí nghiệm sinh vật cùng tìm tòi một phương pháp tránh thai có hiệu quả nhất. Nhận lời mời này, Binkhaven và nhà khoa học Trung Quốc Trương Minh Giác đã thí nghiệm ức chế sự rụng trứng bằng norethisterone cùng các hóa chất khác. Họ phát hiện đây là những chất kìm hãm có hoạt tính tương đối mạnh. Năm 1956, tại Pueto Rico, họ bắt đầu tiến hành thí nghiệm lâm sàng trên cơ thể người. Kết quả cho thấy, những loại thuốc này không chỉ điều tiết chu kỳ kinh nguyệt mà còn có thể tránh thai. Do những cống hiến này, Binkhaven, Trương Minh Giác và các nhà khoa học khác được tôn là “cha đẻ của thuốc tránh thai”.

Năm 1957, công ty Taicom của Mỹ đã chính thức dùng norethisterone làm thuốc tránh thai và tung ra thị trường. Năm 1960, thuốc được cấp giấy phép sản xuất. Trên thực tế, không cần đợi cho phép, hàng triệu phụ nữ khắp nơi trên thế giới đã sử dụng loại thuốc này.

Thuốc uống tránh thai có 3 loại: thuốc uống tránh thai thông thường (loại có 2 hoóc môn), thuốc uống tránh thai chỉ có một hoóc môn và thuốc tránh thai khẩn cấp.

Các loại thuốc tránh thai

Thuốc uống tránh thai có 3 loại: thuốc uống tránh thai thông thường (loại có 2 hoóc môn), thuốc uống tránh thai chỉ có một hoóc môn và thuốc tránh thai khẩn cấp.

Thuốc uống tránh thai thông thường

Đây là loại thuốc chứa hai thứ hoóc môn sinh dục nữ (oestrogen và progesteron), dùng cho phụ nữ. Thuốc có tác dụng cơ bản là điều chỉnh một chút các mức hoóc môn của cơ thể, làm cho trứng không rụng. Ngoài ra, thuốc còn làm mỏng niêm mạc tử cung để trứng nếu được thụ tinh thì cũng khó làm tổ, làm đặc chất dịch nút cổ tử cung để cản tinh trùng đi qua, giảm sự di chuyển của tinh trùng trong ống dẫn trứng. Thuốc có hiệu quả rất cao, khoảng 99%.

Thuốc có thể giúp bạn có chu kỳ kinh nguyệt đều đặn, giảm lượng máu kinh, bớt nguy cơ thiếu máu, giảm đau bụng, đau lưng trước và trong khi hành kinh. Một số nghiên cứu còn cho thấy thuốc giảm nguy cơ ung thư buồng trứng trong trường hợp chưa có u xuất hiện.

Đa số phụ nữ đều dùng được thuốc uống tránh thai, chỉ trừ những người bị bệnh tim, bệnh gan, huyết áp cao, đái đường, người trên 35 tuổi hút thuốc lá, người đang sử dụng thuốc chữa bệnh phổi, lao, người có u hay ung thư ở vú hoặc cơ quan sinh dục. Nếu bạn không rơi vào các trường hợp này, bạn có thể sử dụng thuốc tránh thai mà không ảnh hưởng đến sức khoẻ. Riêng với phụ nữ cho con bú, thuốc có thể làm giảm lượng sữa một chút. Những người này sẽ sử dụng loại thuốc khác không ảnh hưởng đến sữa.

Khi bắt đầu sử dụng, cơ thể phải làm quen với thuốc. Do đó, một số ít người sẽ gặp tác dụng phụ như rong huyết, buồn nôn, cương vú, đau đầu, tăng cân nhẹ, vô kinh, thay đổi tâm trạng, trứng cá. Trong vòng ba tháng, cơ thể sẽ quen thuốc, các tác dụng phụ biến mất.

Cách sử dụng:

Mẹ có thể bắt đầu uống vào bất cứ ngày nào trong chu kỳ. Thông thường, người ta chờ đến khi hành kinh mới bắt đầu uống thuốc (để biết mình không có thai). Khi mới uống, thuốc chưa có tác dụng ngay mà bạn phải chờ một tuần thuốc mới bắt đầu có tác dụng.

Mẹ uống mỗi ngày một viên, uống hằng ngày. Để dễ nhớ, mẹ nên uống vào một giờ nhất định. Có nhiều người sợ quên đã nghĩ ra mẹo uống thuốc vào lúc làm một việc ngày nào cũng phải làm, chẳng hạn sau khi đánh răng buổi sáng, khi ăn cơm chiều…

Thuốc uống tránh thai có hai loại vỉ. Một loại chỉ có 21 viên, bạn uống thứ tự theo mũi tên in trên vỉ, hết vỉ thì nghỉ 7 ngày rồi uống vỉ tiếp theo. Phổ biến hơn là loại vỉ 28 viên, bạn cũng uống theo mũi tên, hết vỉ này thì uống tiếp vỉ sau ngay, không nghỉ.

Khi muốn có con, mẹ chỉ cần ngừng uống thuốc, trứng sẽ rụng trở lại ngay hoặc chậm nhất trong vòng vài tháng, khi đó bạn lại có khả năng thụ thai.

Khi muốn có con, mẹ chỉ cần ngừng uống thuốc, trứng sẽ rụng trở lại ngay hoặc chậm nhất trong vòng vài tháng, khi đó bạn lại có khả năng thụ thai.

Thuốc uống tránh thai chỉ có một hoóc môn

Thuốc này chỉ chứa hoóc môn progesteron, là loại phù hợp cho người mẹ đang cho con bú vì nó không ảnh hưởng đến số lượng cũng như chất lượng sữa. Trên thị trường hiện phổ biến loại thuốc mang nhãn Exluton. Cơ chế tác dụng của thuốc này giống như thuốc tránh thai thông thường.

Hiệu quả của thuốc này không bằng thuốc có hai hoóc môn. Tuy nhiên, nó là biện pháp tránh thai tin cậy của phụ nữ cho con bú, bởi chất hoóc môn của phụ nữ cho con bú đã có tác dụng ức chế phần nào sự rụng trứng, nên với đối tượng này, thuốc vẫn có hiệu quả cao. Thuốc lại không ảnh hưởng đến sữa.

Nếu mẹ không phải đang cho con bú nhưng cơ thể nhạy cảm với oestrogen, hoặc tác dụng phụ của thuốc tránh thai loại hai hoóc môn khiến bạn quá khó chịu thì bạn cũng có thể dùng loại này, song hiệu quả thấp (khoảng 88%).

Cách uống cũng như thuốc tránh thai thông thường, chỉ khác là cần đặc biệt chú ý uống thật đúng giờ, nhất là nếu bạn không cho con bú thì chỉ cần chậm uống hai, ba tiếng là bạn có thể rụng trứng ngay. Nếu quên uống thuốc, bạn hãy uống bù và dùng bao cao su hoặc kiêng giao hợp như với loại thuốc thông thường.

Thuốc tránh thai khẩn cấp

Nếu đã giao hợp mà không dùng biện pháp tránh thai nào thì bạn sẽ có khả năng thụ thai. Trong trường hợp này, bạn có thể dùng thuốc tránh thai khẩn cấp. Đối với những cặp “quên” không dùng bao, định xuất tinh ra ngoài mà không kịp, hoặc đối với người bị hiếp dâm… đây là một biện pháp thích hợp.

Thành phần thuốc cũng là hoóc môn như thuốc uống tránh thai hằng ngày nhưng liều lượng cao hơn nhiều, được dùng sau khi giao hợp “không có dự phòng”. Nếu lúc đó trứng chưa rụng, thuốc sẽ ức chế sự rụng trứng. Nếu trứng đã rụng và thụ tinh, thuốc cũng tác động đến niêm mạc tử cung khiến phôi khó làm tổ. Nếu dùng đúng chỉ dẫn, trong vòng 72 giờ sau khi giao hợp, thuốc có hiệu quả 75%.

Khác với thuốc uống tránh thai thông thường, ai cũng có thể dùng được thuốc tránh thai khẩn cấp. Nó thường gây tác dụng phụ mạnh như buồn nôn, nôn, rong huyết, kinh nguyệt bất thường, cương vú, đau đầu, chóng mặt… nhưng thực ra không hại vì nó ra khỏi cơ thể rất nhanh.

Thuốc tránh thai khẩn cấp có vai trò quan trọng ở thời điểm cần “cấp cứu” nhưng không phải nên dùng quá 4 lần trong một tháng. Càng dùng thường xuyên, hiệu quả của nó càng giảm.

Mẹ tuyệt đối không được lạm dụng thuốc tránh thai khẩn cấp. (ảnh minh họa)

Thắc mắc thường gặp

Uống thuốc tránh thai, về sau có bị vô sinh không?

Không. Trước kia, thuốc tránh thai có liều hoóc môn rất cao, đôi khi có thể ức chế hoàn toàn hoạt động của buồng trứng nên không có lợi. Nhưng về sau, khoa học đã xác định không cần sử dụng liều cao nên các loại thuốc tránh thai hiện nay chỉ chứa một liều nhỏ hoóc môn, do vậy trứng vẫn phát triển, chỉ không rụng mà thôi. Khi ngừng uống thuốc, bạn sẽ rụng trứng trở lại, chậm nhất là trong vòng vài tháng. Lúc đó, bạn lại có khả năng thụ tinh và mang thai bình thường. Bạn đã biết chỉ cần quên một, hai viên thuốc là đã có khả năng rụng trứng, vậy đừng lo dùng thuốc bị vô sinh, bạn nhé.

- Uống thuốc tránh thai có hại cho sức khoẻ không?

Không. Đa số phụ nữ đều dùng được thuốc tránh thai, chỉ trừ những người bệnh tim, gan, cao huyết áp, đái đường, người trên 35 tuổi hút thuốc lá, người đang sử dụng thuốc chữa bệnh phổi, lao, và những người đã phát hiện có u hay ung thư ở vú hoặc cơ quan sinh dục. Thuốc tránh thai không có hại mà còn có tác dụng giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư buồng trứng ở phụ nữ.

Thuốc tránh thai khẩn cấp có phải là cách tự phá thai không?

Hoàn toàn không phải. Thuốc chỉ tránh thai cho bạn khi chưa có thai, chứ không có tác dụng phá thai.

Nếu quan hệ quá 72 tiếng rồi thì tôi có uống được thuốc tránh thai khẩn cấp nữa không?

Bạn vẫn uống được. Thuốc có thể có tác dụng cho đến tận năm ngày sau khi giao hợp, nhưng tất nhiên hiệu quả giảm nhiều.

Nếu uống thuốc tránh thai mà vẫn có thai thì con tôi sinh ra có bị quái thai không?

Không, thuốc nhanh chóng rời ra khỏi cơ thể, không gây quái thai.