Công ty công nghệ sinh học Oxitec, trụ sở ở Abingdo nước Anh, cho ra đời hàng triệu con muỗi biến đổi gen từ một nhà máy tại Campinas, Brazil. Dựa trên luật nào mà họ cho rằng họ có quyền tiêu diệt tất cả hậu duệ của loài muỗi Aedes Aegypti (một trong số các loài muỗi truyền virus gây sốt xuất huyết) từ khi chúng còn là ấu trùng bằng cách cấy một gen gọi là OX513, chiết xuất từ san hô để thay đổi AND của muỗi đực, biến chúng thành kẻ thù đồng loại.

Hai loại muỗi chính mang mầm bệnh sốt xuất huyết là Anopheles Gambiae và Aedes Aegypti đã tiến hóa và thích mùi người. Giáo sư Leslie Vosshall từ Đại học Rockefeller, New York cho rằng hiện tượng thích mùi người là yếu tố chính khiến cả hai loại muỗi này trở thành những sinh vật truyền bệnh nguy hiểm. Nhóm nghiên cứu áp dụng công nghệ ‘nuclease ngón tay kẽm’ sử dụng các protein liên kết ADN để phá vỡ các gen orco trong muỗi. Muỗi bị biến đổi gen orco tổn thương nghiêm trọng về khứu giác nên không phân biệt mùi cơ thể người với động vật như vậy nó sẽ hút máu cả động vật chứ không riêng người – đó là lý thuyết của họ. Nhưng các nhóm chống đối lại cho rằng, con người có thể dùng nhiều cách như màn, dùng thuốc… để chống muỗi, động vật thì không nên kết quả là muỗi hút máu động vật thoải mái sẽ càng sinh trưởng nhanh hơn và lây lan nhanh hơn.

———————–

Pete Riley, Giám đốc Tổ chức phi chính phủ “GM Freeze” Anh quốc chuyên chống biến đổi gen lên tiếng: 

- Môi trường sẽ chịu tác động xấu hơn nếu loại muỗi GM này được “ứng dụng” bởi muỗi Aedes Aegypti vốn là thức ăn của nhiều loài khác. Nhiều loài ăn muỗi Aedes Aegypti sẽ chết đói nếu muỗi Aedes Aegypti bị tuyệt chủng dẫn tới mất cân bằng tự nhiên: gia tăng số lượng các loài khác hoặc xuất hiện các loài mới, không thể kiểm soát. 

- Làm sao đảm bảo rằng muỗi chuyển gen không gây ra một căn bệnh mới trong tương lai? 

- Ai sẽ chịu trách nhiệm trong trường hợp xảy ra các tác dụng ngoài mong muốn khi thả muỗi biến gen vào môi trường?

- Bản thân cơ chế giao phối của loài muỗi khá phức tạp nên việc muỗi đực chuyển gen tìm được con cái và cạnh tranh với muỗi đực tự nhiên là điều không đơn giản. Muỗi cái tự nhiên có thể thích muỗi đực tự nhiên hơn muỗi đực khiếm khuyết gen? 

- Thí nghiệm của cty Oxitec chỉ sử dụng duy nhất muỗi đực biến đổi gen nhưng nếu quá trình phân loại không thực sự chính xác thì nhiều khả năng lẫn lộn muỗi cái. Việc muỗi cái lọt lưới ra ngoài sẽ làm tăng mối nguy bệnh tật bởi chỉ con cái mới hút máu và truyền bệnh.

- Tetracycline là kháng sinh được dùng nhiều trong chăn nuôi và y tế nên chúng tồn tại trong môi trường sẽ làm giảm hiệu quả của ‘gen gây chết có điều kiện ở muỗi đực’ và tất yếu làm tăng tỉ lệ sống ở ấu trùng. Vì thế, cần đánh giá kỹ về sự tồn tại của loại kháng sinh trong môi trường thử nghiệm trước khi muỗi chuyển gen được thả. 

- Cũng không thể đảm bảo rằng các ấu trùng được tạo ra từ muỗi đực biến gen và muỗi cái tự nhiên sẽ chết hoàn toàn nếu không có kháng sinh tetracycline trong môi trường. Lo ngại này hoàn toàn có cơ sở bởi xét về mặt lý thuyết, các ấu trùng sẽ chết sau khi “thừa kế” nguồn gen biến, nhưng trên thực tế vẫn có ấu trùng còn sống sót, ngay trong điều kiện phòng thí nghiệm thì vẫn có 3 – 4% ấu trùng sống.

- Việc theo dõi muỗi chuyển gen hiện nay phụ thuộc chủ yếu vào đặc điểm phát huỳnh quang nhưng hiệu ứng di truyền cũng có nhiều biểu hiện sai số, vì vậy việc sản xuất và đánh dấu loại muỗi này có thể bị giảm bớt và một số muỗi chuyển gen có thể không được nhận diện bằng đặc điểm phát huỳnh quang. Nếu điều này xảy ra, các con muỗi chuyển gen sẽ tồn tại trong môi trường không có sự kiểm soát, vì vậy cần lập kế hoạch thẩm định cũng như hệ thống giám sát đầy đủ để có thể loại bỏ số muỗi “lỗi” trong môi trường thử nghiệm.

———————–

Tiến sỹ Helen Wallace, Giám đốc Tổ chức “Gen Watch UK” Anh quốc một tổ chức giám sát biến đổi gen nói: 

- Người dân cần biết ai sẽ chịu trách nhiệm nếu xảy ra bất cứ sai lầm nào. Liệu cty Oxitec có chịu trách nhiệm đối với bất kỳ vấn đề gì, hay họ chỉ việc bỏ đi?. 

- Muỗi biến đổi về gen được đưa vào đàn muỗi tự nhiên có nghĩa là sốt xuất huyết mà chúng lây lan sẽ trở thành nguy hiểm mới đối với con người. Nguy cơ thay đổi các triệu chứng lâm sàng kinh điển, dẫn tới khó chuẩn đoán sớm bệnh sốt xuất huyết, dẫn tới nguy cơ tử vong cao ở người.

- Nếu muỗi Aedes Aegypti giảm thì những loại muỗi khác như muỗi Cọp châu Á (cũng mang virus)… có thể đến và phát triển mạnh như một sự ‘thế chỗ’.

- Nếu một con muỗi hút máu của một con vật bị dùng kháng sinh như tetracycline, nó có thể tồn tại. Đây là một lý thuyết mà cty Oxitec từ chối.

(còn tiếp VN thả muỗi)

———————–

Thông tin về phóng thích muỗi biến gen vào khu dân cư ở Việt Nam không được công bố đầy đủ nên công dân phải theo dõi từ các Tổ chức toàn cầu về môi trường như:

GreenPeace FB https://www.facebook.com/greenpeace.international

GreenPeace Orghttp://www.greenpeace.org/international/en/campaigns/agriculture/problem/genetic-engineering/

Gen Watch UK http://www.genewatch.org/

GM Freeze http://www.gmfreeze.org/

Kho lưu trữ chuyên theo dõi GMO trên toàn thế giớihttp://sustainablepulse.com/

Thư viện Anh quốc http://www.i-sis.org.uk/index.php

Ts.David Suzuki org http://davidsuzuki.org/blogs/science-matters/

Ts.David Suzuki FB https://www.facebook.com/DavidSuzuki

Ts.Vandana Shiva FB https://www.facebook.com/vandanashiva.navdanya

https://www.facebook.com/millionsagainst?fref=nf

V.v…

Lena Morgoun