Các bạn có biết dân số nước Mỹ chỉ chiếm khoảng 5% dân số toàn thế giới nhưng tổng số những người ngồi tù thì tại Mỹ đã chiếm tới 25% toàn thế giới. 

Đặc biệt kể từ sau vụ 11 tháng 9, cả một rừng luật được các nhà chức trách Mỹ cho ra đời khiến thêm một con số những người dân Mỹ phải ngồi tù tương đối lớn. Tổng số người ngồi tù tại Mỹ từ năm 2001 chỉ tính 10 năm sau đó, tức là năm 2011, đã tăng lên tới gần 40%. Tuy nhiên số tiền mà nhà nước Mỹ để nuôi những người đó giảm đi 12%. Chi phí cho những người bị tạm giam trong thời gian đó cũng đã tăng lên gấp đôi và chỉ riêng trong vòng ba năm qua, số tù nhân trên 65 tuổi đă tăng lên gần 30%, số tù nhân dưới 30 tuổi giảm 12%. 

Tỷ lệ tội phạm tại Mỹ từ năm 1980 tới năm 2004 đã tăng lên 30%. Tuy nhiên những người đó không phải thuộc vào diện phạm tội bạo lực, vì đối tượng này từ năm 1990 tới năm 2004 đã giảm đi 57%, mà chủ yếu là liên quan tới ma túy. Tiểu bang California chi phí cho nhà tù tăng lên gần gấp ba lần so với năm 1980. 

Cả nước Mỹ hiện nay có khoảng 2,3 triệu người đang ngồi tù. Để so sánh với một nước đông dân như Trung quốc, cũng chỉ có 1,64 triệu. Năm 1991 cứ 100 ngàn dân “mới có” 313 người ngồi tù, hiện nay đã lên tới 716 người. 

Ngoài ra, khi ở Mỹ, hơi một tí là bạn có thể sẽ bị đi tù, từ kê sai hóa đơn cho đến sử dụng chất gây nghiện mà có thể ở nhiều nơi khác sẽ chẳng bị làm sao cả. Gần đây nhất là chuyện nữ sinh 17 gốc Việt Diane Tran bị tuyên phạt phải nằm trại giam 3 ngày vì tội nghỉ học quá nhiều! Quyết định đã làm giấy lên một sự phản đối trong công chúng và phần nào đã chứng tỏ sự bế tắc của Mỹ trong việc kiểm soát việc phạm tội.

Còn ở Bắc Âu và Thụy Điển nói riêng, tuyên án phạt tù thường chỉ là giải pháp cuối cùng khi người ta không thể dùng các biện pháp răn đe và giúp đỡ về mặt tâm lý. Hay nói cách khác, trại giam thường chỉ dành cho những phạm nhân nguy hiểm, bạo lực, hoặc mắc những chứng bệnh về tâm thần.

Một điểm đáng lưu ý là tại Mỹ, số nhà tù do tư nhân thành lập và quản lý tăng lên cao. Chính vì thế một số nhà tù đã để cho phạm nhân lao động với đồng lương rẻ mạt: mỗi giờ một USD! Và bạn nghĩ rằng họ làm việc cho ai khi mà ngay cả Goldmann Sachs và một số tập đoàn giải trí cũng thi nhau đổ tiền vào ngành một vốn, bốn mươi lời ấy? 

Câu trả lời đơn giản là: Họ đang làm việc với giá rẻ mạt cho các hãng như IBM, Boeing, Motorola, Microsoft, AT & T, Wireless, Texas Instruments, Dell, Compaq, Honeywell, Hewlett-Packard, Nortel, Lucent Technologies, 3Com, Intel, Northern Telecom, TWA, Nordstrom, Revlon, Macys, Pierre Cardin và Target Stores.

Những mặt hàng do các tù nhân Mỹ được bán đi khắp thế giới và không phải bỗng dưng giá thành có khả năng cạnh tranh với các nước kể cả có nguồn nhân công lao động rẻ nhất! Bóc lột nhân công lao động trong nhà tù là cách làm giàu hợp pháp nhất, lại được chính quyền Mỹ hỗ trợ cho nên tội phạm tăng lên vùn vụt. Người xứng ngồi tù đã đành, người không đáng phải ngồi tù cũng ….phải ngồi tù vì nhà tù là của tư nhân, một mặt họ tính theo đầu tù nhân để lấy tiền của nhà nước (200 USD cho mỗi tù nhân, mỗi ngày), bán hàng cho tù nhân với giá cắt cổ (điện thoại trong tù giá 5USD mỗi phút!), mặt khác họ cho các tập đoàn lớn thuê nhân công lao động rẻ, đó là cách làm giàu của một số nhà tài phiệt Mỹ mà nhiều người trong số chúng ta nằm mơ cũng không tưởng tượng ra được. 

Về mặt coi trọng những quyền con người căn bản của tù nhân, Mỹ chắc phải đuổi theo mê mệt mà vẫn chẳng theo kịp được những nước như Đan Mạch, Na Uy, Phần Lan. Mỗi trại giam ở Bắc Âu, cụ thể là ở Đan Mạch, được thiết kế khác nhau tùy thuộc vào điều kiện của mỗi phạm nhân. Họ có thể đem con cái vào sống nếu thấy điều này là thực sự cần thiết.

Tắm nắng khi đi tù ở Na Uy

Nhưng điều quan trọng nhất đó là dù cho đi tù họ chỉ mất một quyền duy nhất đó là tiếp xúc với xã hội. Những quyền căn bản khác như có phòng riêng, mặc quần áo của mình, tivi, internet, bếp nấu ăn, học tập và đào tạo, hay giải trí đều phải được đảm bảo. Ở Phần Lan, một vài năm trước đây họ có khoảng 400 phòng giam không có toilet và một nghị sỹ quốc hội đã chỉ ra rằng đó là vi phạm quyền con người. Vì vậy mỗi ngày phạm nhân phải ở trong tù không có toilet, họ phải được đền bù 100 euros và vì thế chính phủ phải xóa bỏ những phòng giam dạng này.

Phạm nhân sau song sắt nhà tù Mỹ

Tù nhân vẫn có ngày nghỉ cuối tuần và ngày lễ và trong trường hợp nhất định họ có thể được ra ngoài và đi học nếu muốn. Niềm tin giữa người với người ở Bắc Âu cho phép người ta làm điều đó.

Mỉa mai thay, nước Mỹ luôn đứng ra vỗ ngực tự hào về sự tự do dân chủ của mình và vì thế tự cho mình cái quyền can thiệp và lên án các vấn đề về quyền con người ở những quốc gia khác. Nhìn vào những nhà tù lớn nhất trên thế giới của Mỹ – một quốc gia lớn và giàu có nhất trên thế giới, người ta chắc có lẽ chỉ biết lắc đầu.