Báo cáo mới nhất về tình hình vận chuyển hàng hóa đường biển của Cục Hàng hải cho thấy, trong 11 tháng đầu năm, chỉ còn 26 lượt tàu Việt Nam bị lưu giữ tại các cảng thuộc khu vực Tokyo MOU trên tổng số 652 lượt tàu bị kiểm tra, các khiếm khuyết của tàu cũng có xu hướng giảm dần.
Việt Nam đã có thể kiểm soát được tỷ lệ tàu biển bị lưu giữ. Còn hơn một tháng nữa để chốt con số chính thức về kết quả thực hiện kế hoạch thoát “danh sách đen”, song đến thời điểm này có thể nói kế hoạch đã được thực hiện thành công và tương đối vững chắc.
Hạn định một năm rưỡi để đưa đội tàu biển vận tải ra khỏi “danh sách đen” của Thỏa thuận kiểm tra Nhà nước cảng biển khu vực châu Á – Thái Bình Dương (Tokyo MOU) được Cục Hàng hải Việt Nam triển khai từ giữa năm 2013 xem ra đã bước đầu thành công.
Tuy nhiên, không dễ dàng để đạt được kết quả trên. Và sau nhiều năm thời điểm tàu bị lưu giữ đột ngột tăng. Ngay đầu năm 2014, tỷ lệ cũng còn khá cao cho mức phấn đấu dưới 5,5% vào cuối năm. Trước đó, cuối năm 2011, Bộ trưởng Đinh La Thăng đã ban hành Chỉ thị 09 về việc tăng cường các biện pháp nhằm giảm thiểu tàu vận chuyển hàng hóa bắc nam đường biển Việt Nam bị lưu giữ qua kiểm tra PSC ở nước ngoài, trong bối cảnh đội tàu biển sau hơn 10 năm liên tục góp mặt trong “danh sách đen” của Tokyo MOU và có nguy cơ mất vị trí thành viên đầy đủ vì tỉ lệ tàu biển bị lưu giữ ở nước ngoài quá cao.
Thực hiện kế hoạch thoát khỏi “danh sách đen”, suốt thời gian qua, hàng loạt các giải pháp tổng thể đã được thực hiện. Công tác quản lý Nhà nước được siết chặt, đồng thời với việc tăng cường mối quan hệ giữa các thành viên Tokyo MOU để đội tàu Việt Nam được hỗ trợ thực hiện các quy định. Các cơ quan chức năng cũng tăng cường phổ biến, tuyên truyền các quy định của pháp luật, đặc biệt các yêu cầu của Tokyo MOU cho chủ tàu biết và thực hiện.
Ông Bùi Văn Minh, Giám đốc Cảng vụ hàng hải Hải Phòng cho biết: “Việc kiểm soát tàu rời cảng được thực hiện nghiêm ngặt. 100% tàu từng bị lưu giữ đã được kiểm tra kiểm soát trước khi rời cảng đi nước ngoài. Các đội tàu vận tải bắc nam khác cũng được kiểm tra, nếu trong vòng hai tháng chưa được kiểm tra bởi một cảng vụ hàng hải khác. Cảng vụ kiên quyết không cho phép tàu Việt Nam rời cảng khi chưa khắc phục hết các khiếm khuyết”.
Ông Bùi Văn Minh cũng cho biết, trước đây, cảng vụ vận tải quốc tế phải ráo riết xuống tàu kiểm tra trong sự khó chịu của các chủ tàu. Nhưng nay, các chủ tàu chủ động đề nghị được cảng vụ bố trí xuống kiểm tra. Vì nếu bị lưu giữ tại các cảng nước ngoài, chủ tàu sẽ phải chịu chi phí lưu tàu tại cảng, mua sắm trang thiết bị thay thế, thậm chí bị phá vỡ hợp đồng vận chuyển hàng hóa bắc nam do thời gian lưu giữ lâu, mất lợi thế khi thương thảo hợp đồng chuyển nhà bắc nam , vận chuyển hàng hóa…
Theo ông Dương Đại Thắng, khi được xếp vào thứ hạng cao trong “danh sách trắng” của Tokyo MOU, tàu Việt Nam sẽ không còn là đối tượng bị “săm soi” của các chính quyền cảng nước ngoài. 12 tháng, thậm chí 18 tháng hoặc 2 năm, các tàu trong đội tàu treo cờ Việt Nam mới bị chính quyền các cảng quốc tế kiểm tra một lần thay vì hai tháng, thậm chí một tháng/lần như trước đây.