Có một nơi truyền thống Mẫu hệ được lưu truyền mạnh mẽ, dù gần đây đã bị nền văn minh Nam quyền làm cho biến đổi. Đó là dân tộc Mosho theo Nữ quyền. Tất cả các người con đều ở với mẹ trong một tòa nhà chung. Người mẹ nắm toàn bộ gia sản, ở trên tầng hai. Con gái từ 13 tuổi được ra ở phòng riêng dưới tầng một, và các chàng trai muốn tìm hiểu sẽ đến gõ cửa phòng cô. Nếu cô gái đồng ý, chàng trai sẽ qua đêm ở đó, và sáng ra chàng lại về nhà với mẹ. Những người con sinh ra có thể không biết cha là ai, và cũng không cần biết. Vì thế trong ngôn ngữ Mosho cổ không có từ “cha”, chỉ có Mẹ, cũng không có từ “vợ, chồng”.

Những đứa trẻ sinh ra, nếu là con gái thì sẽ do mẹ và Bà ngoại dạy dỗ. Nếu là con trai thì sẽ sống chung với các ông cậu (anh em trai của mẹ) trong cùng nhà với mẹ, trong một căn phòng to, chứ không có phòng riêng. Và những người đàn ông không có trách nhiệm phải chăm con của mình nhưng sẽ chăm cháu trai, con của những người chị em gái. Những gì người đàn ông làm lụng kiếm được sẽ đem về cho mẹ, góp vào tài sản gia đình.

Có rất nhiều người phụ nữ cả đời sẽ chỉ yêu và sinh con với một người đàn ông, nhưng không sống cùng nhau dưới một mái nhà, chỉ gặp nhau vào chiều và tối, đến sáng người đó lại rời đi. Một số gia đình nghiêm túc hơn thì mẹ của chàng trai sẽ sang nhà cô gái xin phép để chàng trai có thể không phải rời đi vào buổi sáng. Nhưng nói chung chàng trai không thuộc về ngôi nhà nào khác ngoài nhà mẹ đẻ, và không có cô gái nào thuộc về chàng trai. Khái niệm “chung thủy” cũng không quan trọng.

Đã hàng nghìn năm như vậy, họ vẫn thế, cho đến khi nền văn minh Nam quyền đã tràn đến và dần phá vỡ cấu trúc đó của họ. Như thế tốt hơn hay tệ hơn?

 Theo FB Bui Duong Hai