Trong một cuộc điều trần tuần qua, Quốc hội Mỹ đã sốt ruột cho rằng drone (máy bay không người lái) thương mại đã bùng nổ rất nhanh ở nhiều nước trong khi tại Mỹ, vốn dẫn đầu thế giới trong công nghiệp phát triển drone, đang tụt lại phía sau xu hướng này.

Cục Hàng không liên bang Mỹ (FAA) hiện cấm mọi ứng dụng thương mại của drone, trừ 13 công ty đã được cấp giấy phép cho một số hoạt động rất hạn chế. Sau cuộc điều trần nói trên, có thêm bốn công ty được FAA cấp giấy phép, trong đó có hoạt động khảo sát trên không, điều hành công trường xây dựng và thăm dò giếng dầu.

Quốc hội Mỹ sốt ruột cũng phải. Nhiều nước châu Âu đã cấp hàng ngàn giấy phép thương mại cho drone sử dụng trong việc khảo sát hạ tầng, nông nghiệp… Úc đã cấp hơn 180 giấy phép cho các loại drone nặng dưới 2,5 ki lô gam. Còn Nhật đã cho phép sử dụng drone để điều khiển và tưới các trang trại cả mười năm nay.

Canada cũng đã có các quy định về sử dụng máy bay không người lái từ năm 1996, và chỉ trong chín tháng đầu năm nay đã cấp hơn 1.000 giấy phép cho các loại drone dưới 2,5 ki lô gam, và đã bắt đầu dọn đường cho việc cấp phép các loại drone từ 2,5-27 ki lô gam.

Doanh nghiệp có thể tiết kiệm rất nhiều tiền với drone. Dillon Consulting, một công ty của Canada, đã thuê một chiếc drone với giá khoảng 7.000 đô la để khảo sát một bãi chôn lấp ở Ontario. Nếu thuê một chiếc máy bay hoặc trực thăng có người lái sẽ tốn ít nhất ba lần như thế. GeoGIS Consultants, một công ty ở Belgrade, Serbia, cần lập một bản đồ cảnh quan bằng laser và cảm biến để xây dựng đường bộ và đường sắt. Họ mua một chiếc trực thăng không người lái hai năm trước đây với giá khoảng 31.000 đô la và ngừng sử dụng máy bay có người lái. Chi phí đầu tư cho chiếc drone đã được thu hồi chỉ trong vòng hai tháng, Tosa Ninkov, chủ sở hữu của công ty, nói.

Một lý do drone dân dụng phát triển nhanh chóng thời gian gần đây là vì giá đã rẻ hơn (hiện có thể mua drone với giá khoảng 1.000 đô la), do người dân và doanh nghiệp dễ tiếp cận khả năng hoạt động tự động của drone bằng các thiết bị điện tử dân dụng. Cụ thể, điện thoại di động đã bắt đầu có các thiết bị có thể điều khiển drone như thấu kính, bộ gia tốc, bộ phát wifi, xử lý tín hiệu và GPS. Kết quả là drone nhanh chóng vượt ra ngoài vai trò quân sự quen thuộc trước đây. Drone dân sự đang được sử dụng phổ biến ở các doanh nghiệp khảo sát, giao hàng, các hãng tin và các trang trại.

Hiệu quả của drone là tuyệt vời: dữ liệu thu thập bằng drone thường chính xác hơn thông tin tập hợp bằng các phương tiện khác. Và nông nghiệp được lợi nhiều nhất từ drone.

Cách đây tám tháng, chủ trang trại Jean-Baptiste Bruggeman bắt đầu dùng drone chụp ảnh trên 210 héc ta đất nông nghiệp ở La Louptière-Thénard, Pháp. Sau khi dữ liệu được tải lên máy chủ, các kỹ sư nông nghiệp phân tích các chi tiết như độ ẩm trong lớp đất mặt, hàm lượng chất diệp lục của cây trồng và các nhiên liệu sinh học.

Trong vòng 48 giờ sau họ nhận được bản đồ điện tử được mã hóa các hướng dẫn. Khi tải lên cho GPS (hệ thống định vị toàn cầu) – kết nối với máy kéo, nó tự động điều chỉnh phân bổ phân bón ở lượng tối ưu cho từng cánh đồng. Ngoài ra, drone còn được dùng để truy tìm các loại côn trùng gây hại cho mùa màng. Nông dân Nhật Bản dùng drone để tăng sản lượng khoảng 15%. Lợi ích thương mại từ drone cho các nền kinh tế Mỹ ước tính hơn 10 tỉ đô la mỗi năm.

Drone còn được xem là “đang thay đổi thế giới” theo cách nó sẽ thay thế con người trong hoạt động giao nhận, cứu trợ (như cứu hỏa, cứu nạn… ở các khu vực nguy hiểm), bảo vệ động vật hoang dã…

Tại Mỹ, từ cuối năm ngoái, các “đại gia” công nghệ đã đua nhau thử nghiệm drone cho hoạt động thương mại.

Chưa kể hàng ngàn công ty như giao nhận pizza, phục vụ bàn… đều đang trong tư thế chờ luật về an toàn cho hoạt động của drone ra đời để được cấp phép hoạt động.

Hiện đã có một số hành động nặng tay, như tháng 6 vừa qua FAA ra thông cáo buộc hàng chục trường đại học phải hủy bỏ những khóa học kỹ thuật liên quan đến robot bay trên các bãi cỏ ngay trong khuôn viên trường.

Các nhà lập pháp thất vọng nhìn một số công ty Mỹ chuyển hoạt động bay không người lái đến Canada, Mexico và các nước khác nơi quy định được nới lỏng hơn, đã yêu cầu FAA tập hợp các quy tắc về drone trước ngày 30-9-2015, hy vọng sẽ là ngày drone được phép sử dụng rộng rãi tại nước này cho mục đích thương mại.

Ngay cả hoạt động thử nghiệm cũng khó khăn. Amazon cũng tuyên bố là các thủ tục xin phép thử nghiệm ở Mỹ rắc rối nhiêu khê đến nỗi công ty phải tiến hành thử nghiệm ở các nước khác, trong đó có Canada. Kế đó Google cũng phải thử nghiệm dịch vụ giao hàng bằng drone tại Úc. Các đại gia công nghệ này chắc phải sốt ruột không kém Quốc hội Mỹ, khi DHL, công ty hậu cần khổng lồ có trụ sở ở Đức, đã bắt đầu giao hàng các đơn thuốc trên một đảo nhỏ ở Biển Bắc, hay một công ty mới khởi nghiệp của Úc là Flirtey cũng bắt đầu giao sách bằng drone sáu cánh (nhện máy) trước cuối năm nay…

Nhiều người Mỹ không chờ đợi FAA nữa. Như Robert Blair của Kendrick, ở Idaho, cải tiến chiếc máy bay mô hình giá 85 đô la thành một chiếc drone để theo dõi 607 héc ta trang trại của mình.

Tuy nhiên FAA cho rằng thận trọng là cần thiết để bảo vệ người và tài sản khỏi bị tổn thương, và họ có nhiệm vụ đảm bảo drone không ảnh hưởng đến các hoạt động hàng không có người lái, với lý do Mỹ là nơi có vùng không phận đông đúc nhất thế giới. Chưa kể các vấn đề như tín hiệu GPS bị kẹt, các thiết bị làm nhiễu, hoạt động khủng bố…

NASA, Cơ quan không gian của Mỹ, đang xây dựng một hệ thống không lưu điều khiển riêng cho drone. Các nhà khai thác sẽ đăng nhập vào một trang web và đặt trước chỗ cho vùng không phận của các chuyến bay.

Tuy có quan ngại đến đâu, Mỹ cũng không thể nào đứng ngoài xu hướng này. FAA cũng vừa phải trấn an Quốc hội là họ sẽ đưa ra các quy định về an toàn sớm. “Chúng tôi đồng ý là chúng tôi phải làm việc này nhanh hơn”, FAA thừa nhận với các nhà làm luật của Mỹ.

Theo AP, The Economist, thesaigontimes.vn