Cận Tết là thời điểm người dân tiêu tiền nhiều nhất. Vì vậy đây cũng là thời điểm để kẻ gian lợi dụng tiêu thụ tiền giả. Dưới đây là những cách Cách nhanh nhất, đơn giản nhất để phát hiện tiền giả.

Những kẻ này thường dùng tiền giả mệnh giá lớn mua hàng hóa có giá trị nhỏ, hoặc đổi lấy tiền mệnh giá nhỏ để được trả lại bằng tiền thật. Hành vi tiêu thụ này thường nhằm vào những người buôn bán nhỏ, người già, nhất là ở các vùng nông thôn, nơi vắng người hay nơi dễ tẩu thoát khi bị phát hiện.

Thực tế cho thấy, dù được làm giả tinh vi ở mức độ nào thì tiền giả vẫn luôn có những đặc điểm khác với tiền thật.

Theo tài liệu từ Ngân hàng Nhà nước, đó là các đặc điểm như: không có các đặc điểm bảo an (hoặc nếu có làm giả thì cũng chỉ mang tính chất mô phỏng, không thể giống thật); màu sắc có thể nhạt hơn, đậm hơn hoặc thiếu màu; hình ảnh, họa tiết không sắc nét, tinh tế như tiền thật…

Đối với các loại tiền giả polymer hiện nay, người tiêu dùng đều có thể kiểm tra, nhận biết bằng tay và mắt một cách dễ dàng. Tuy nhiên, nếu chủ quan không kiểm tra khi nhận tiền trong giao dịch, mua bán hàng ngày, thì vẫn có khả năng nhận phải tiền giả.

Để phòng ngừa rủi ro, người tiêu dùng cần có thói quen quan sát cẩn thận đồng tiền khi giao dịch và biết cách kiểm tra các yếu tố bảo an trên đồng tiền theo hướng dẫn của Ngân hàng Nhà nước, trong đó lưu ý một số bước kiểm tra cơ bản sau:

Đưa tờ tiền lên trước nguồn sáng để kiểm tra hình bóng chìm chân dung Chủ tịch Hồ Chí Minh và dây an toàn (dây bảo hiểm).

Ở tiền thật sẽ nhìn thấy trên cả 2 mặt tờ tiền: hình bóng chìm chân dung Chủ tịch Hồ Chí Minh trên nền giấy, được thể hiện bằng nhiều đường nét tinh xảo; dây an toàn có các chữ và số rõ ràng, sắc nét và sáng hơn màu nền xung quanh.

Ở tiền giả: không có hình bóng chìm và dây an toàn; hoặc hình bóng chìm không tinh xảo như tiền thật, chỉ là hình mô phỏng chân dung Chủ tịch Hồ Chí Minh được in trên bề mặt; các chữ, số trên dây an toàn không rõ ràng, sắc nét và tối hơn nền giấy.

Dùng tay vuốt nhẹ tờ tiền để kiểm tra các chi tiết in nổi

Tại các vị trí: dòng chữ “CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM”, quốc huy, hình chân dung Chủ tịch Hồ Chí Minh, chữ và số mệnh giá… Ở tiền thật sẽ có cảm giác nhám, ráp khi vuốt lên các chi tiết này. Ở tiền giả: chỉ có cảm giác trơn lì, không nhám, ráp như tiền thật.

Chao nghiêng tờ tiền để kiểm tra yếu tố mực đổi màu (OVI) và yếu tố IRIODIN

Ở tiền thật yếu tố OVI có màu vàng đất khi nhìn thẳng và chuyển dần sang màu xanh lá cây khi nhìn nghiêng. Yếu tố IRIODIN là dải màu vàng chạy dọc tờ tiền, lấp lánh ánh kim khi chao nghiêng tờ tiền.

Ở tiền giả: không có yếu tố mực đổi màu, hoặc in giả màu vàng/xanh lá cây nên không có hiệu ứng đổi màu như tiền thật; không có dải màu vàng lấp lánh khi chao nghiêng tờ tiền.

Hình bóng chìm ở tiền thật nhìn thấy rõ từ hai mặt, được thể hiện bằng nhiều đường nét tinh xảo, sáng trắng.

Quan sát các cửa sổ trong suốt trên tờ tiền:

Kiểm tra hình dập nổi trên cửa sổ lớn (ở tiền thật, hình dập nổi là cụm số mệnh giá được dập nổi tinh xảo); kiểm tra hình ẩn (DOE) trong cửa sổ nhỏ bằng cách đưa cửa sổ tới gần mắt, nhìn xuyên qua cửa sổ và hướng vào nguồn ánh sáng đỏ (bóng đèn sợi đốt, ngọn lửa …) sẽ thấy hình ẩn hiện lên xung quanh nguồn sáng.

Ở tiền giả: không có cụm số mệnh giá dập nổi trên cửa sổ lớn, nếu có chỉ là các nét dập thô, không tinh xảo như tiền thật; trong cửa sổ nhỏ không có hình ẩn (DOE) như tiền thật.

Trong giao dịch, mua bán hàng ngày, khi gặp đồng tiền nghi giả nên lấy tiền thật cùng loại (cùng mệnh giá) để kiểm tra và so sánh những điểm bảo an như hướng dẫn nêu trên, trong hầu hết các trường hợp, người tiêu dùng có thể nhận biết và phân biệt được tiền thật/tiền giả.

Hình phạt đối với tội phạm tiền giả

Người nào làm, tàng trữ, vận chuyển lưu hành tiền giả thì tùy theo mức độ phạm tội bị phạt tù từ ba năm đến hai mươi năm hoặc tù chung thân. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ mười triệu đồng đến một trăm triệu đồng, tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.

(Điều 180 Bộ luật hình sự năm 1999 và Điều 1 Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Bộ luật hình sự năm 2009).

Ngọc Anh (Tổng hợp)