Việc Mỹ đồng ý bán các vũ khí, phương tiện trong ngành hàng hải cho Việt Nam năm 2014 đang mở ra một triển vọng nâng cao thêm sự hợp tác cho hải quân hai nước trong năm 2015.

Năm 2014 đánh dấu một thời gian sôi động trong quan hệ quốc phòng song phương Mỹ-Việt Nam. Ngoài các chuyến thăm của các nhà lãnh đạo quân sự và dân sự cấp cao Mỹ tới Việt Nam, chính quyền của Tổng thống Obama vào cuối tháng 10/2014 đã công bố dỡ bỏ một phần lệnh cấm vận vũ khí với Việt Nam.

Mặc dù các giai đoạn tiếp theo của mối quan hệ có thể là khó khăn hơn nhưng nó là rất quan trọng đối với chính sách tái cân bằng chiến lược của Mỹ ở Đông Nam Á trong những năm tới. Nó cũng sẽ ảnh hưởng đến sự ổn định trong khu vực và Việt Nam.

Tàu USS Preble thăm cảng Đà Nẵng năm 2011. Ảnh minh họa.

Quan hệ giữa Hải quân Việt Nam với Hải quân Mỹ vẫn còn khá mới mẻ so với các mối quan hệ của Hải quân Mỹ với các đối tác khác ở khu vực Đông Nam Á. Cả hai hiện tại mới chỉ tập trung vào việc xây dựng lòng tin thông qua các bài tập phi chiến đấu.

Tàu hải quân của Hoa Kỳ đã bắt đầu viếng thăm cảng Đà Nẵng vào năm 2004. Hai nước trong năm 2010 cũng đã hoàn thành một loạt các hoạt động hải quân hàng năm.

Hoa Kỳ đã cho thấy sự quan tâm nhiều hơn trong các chuyến viếng thăm thường xuyên đến các cảng Việt Nam. Trong những năm gần đây, Hoa Kỳ cũng tăng các cam kết của mình với chương trình mở rộng hải quân của Việt Nam. Vào tháng 4/2014, lần đầu tiên Hoa Kỳ và Việt Nam tiến hành một bài tập tìm kiếm và cứu hộ ở ngoài khơi bờ biển Đà Nẵng.

Tuy vậy, tàu của Hải quân Mỹ hiện đang được giới hạn chỉ được ghé thăm từ 1 đến 3 tàu mỗi năm nhưng chưa được phép vào cảng nước sâu Cam Ranh. Giải quyết những hạn chế này một cách công khai và thực dụng sẽ là không dễ dàng nhưng nó là quan trọng đối với quạn hệ đối tác giữa Việt Nam và Hoa Kỳ.

Cũng như việc nới lỏng lệnh cấm bán vũ khí chết người của Mỹ tạo điều kiện cho những nỗ lực của Việt Nam để thúc đẩy hiện đại hóa quân sự và nhận thức trong lĩnh vực hàng hải; việc tương tác nhiều hơn trong quá trình tiếp nhiên liệu cho các tàu hải quân Mỹ có thể giúp Việt Nam cải thiện quy trình an toàn hàng hải của mình.

Một chiến sĩ Hải quân Việt Nam ở Trường Sa.

Quan hệ hợp tác quốc phòng Mỹ-Việt đang được dự kiến sẽ phát triển lên một tầm cao mới trong năm 2015 khi Hoa Kỳ đang xem xét khả năng một chuyến thăm của Tổng thống Obama đến Việt Nam vào cuối năm nay để đánh dấu kỷ niệm 20 năm hai nước bình thường hóa quan hệ.

Mặc dù việc nới lỏng lệnh cấm bán vũ khí gây chết người của Mỹ cho Việt Nam chưa phải là tín hiệu chắc chắn để khẳng định rằng một mối quan hệ an ninh song phương đang phát triển sang một giai đoạn mới, một yếu tố có lợi cho cả hai nước như ngoại giao hải quân là không nên bỏ qua.

Trong vài thập kỷ tới, Washington phải đối mặt với một cơ hội tuyệt vời và cũng có một số thách thức khổng lộ trên toàn khu vực Đông Nam Á. Họ cần phải làm cho các nước Đông Nam Á tham gia hợp tác sâu hơn với mình về cả an ninh, kinh tế mà không ảnh hưởng tiêu cực đến sự cân bằng quyền lực trong khu vực. Không những thế, sự tham gia này phải giúp cải thiện hòa bình, ổn định và các quy định của pháp luật trong khu vực.

Quan hệ quốc phòng Mỹ với Việt Nam nên được xem xét trong bối cảnh này. Khi Hoa Kỳ và Việt Nam dần dần tiến tới một tiêu chuẩn mới trong quan hệ hai nước, việc tìm kiếm một sự cân bằng mới cho Mỹ và Hải quân Việt Nam dường như là bước đi hợp lý.

Trần Vũ (Theo Businessinsider)