Về kiến nghị của Hiệp hội Doanh nghiệp Trung Quốc tại VN và Ngân hàng Công thương Trung Quốc về việc cho thanh toán nhân dân tệ trực tiếp ở VN, theo các chuyên gia kinh tế, phải kiên quyết bác bỏ đề xuất này và chỉ xem NDT chỉ là một trong những ngoại tệ khác trong thanh toán của các DN.

Tin tức trên Thời báo Tài chính VN, Hiệp hội Doanh nghiệp Trung Quốc tại Việt Nam, Ngân hàng Công Thương Trung Quốc (ICBC) vừa có kiến nghị gửi cơ quan chức năng của Việt Nam đề nghị cho phép mở rộng phạm vi giao dịch đồng Nhân dân tệ.

Theo hai đơn vị này, nhu cầu giao dịch thanh toán bằng Nhân dân tệ tại Việt Nam là khá lớn và tăng lên rõ rệt theo đà phát triển không ngừng của thương mại Việt – Trung. Tại thị trường biên mậu Việt – Trung, cuối năm 2013 ước tính kim ngạch thanh toán bằng nhân dân tệ đã đạt khoảng 15 tỷ USD.

Phương thức lưu thông Nhân dân tệ chưa được pháp luật Việt Nam quy định. Nhưng hai đơn vị này cho rằng: Đa số giao dịch thanh toán bằng nhân dân tệ nói trên được thực hiện ở Việt Nam thông qua con đường không chính ngạch. Vì vậy nếu thị trường thanh toán nhân dân tệ từ biên giới được mở rộng đưa vào nội địa Việt Nam và được các ngân hàng thực hiện theo con đường chính ngạch, thì Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) có thể quản lý giám sát nguồn vốn này một cách có hiệu quả. Đồng thời có thể tăng cường đóng góp trong việc thu thuế cũng như công tác phòng, chống rửa tiền.

Hiện tại đã có ngân hàng của Việt Nam thực hiện nghiệp vụ đổi CNY – VNĐ nhưng chưa có ngân hàng Trung Quốc được thực hiện nghiệp vụ này. Theo hai đơn vị này, “nếu đồng tiền thanh toán thương mại từ đồng USD… được thay thế bằng nhân dân tệ, đây chỉ là sự thay thế về đồng tiền thanh toán, mà không ảnh hưởng gì đến tình hình xuất siêu hay nhập siêu” .

Vì thế, hai đơn vị này kiến nghị NHNN có thể mở rộng phạm vi sử dụng nhân dân tệ tại Việt Nam hơn ở mức độ hợp lý. Bên cạnh đó, các đơn vị này cũng kiến nghị đồng ý cho Ngân hàng Công Thương Trung Quốc thực hiện hợp tác về nghiệp vụ nhân dân tệ với ngân hàng thương mại Việt Nam (như BIDV) hiện đang thực hiện nghiệp vụ CNY.

Doanh nghiệp Việt thiệt lớn

Theo thông tin trên báo Thanh Niên, ngay cả chính các DN đang làm ăn với đối tác TQ không mặn mà với đề xuất này. Ông Nguyễn Lâm Viên, Tổng giám đốc Công ty Vinamit – DN làm ăn lâu năm ở TQ, cho biết hầu hết các hợp đồng giữa VN với TQ đều giao dịch bằng ngoại tệ thứ 3 là USD. Nếu chuyển sang thanh toán bằng NDT thì DN sẽ thiệt thòi không nhỏ vì phải mất thêm 0,5% phí chuyển đổi từ đồng USD sang NDT. Với nhập siêu từ TQ năm 2014 lên gần 29 tỉ USD, khoản phí này là rất lớn. Thứ hai, VN không cho mở tín dụng thư bằng NDT, trong khi ở TQ chính sách quản lý USD rất chặt. Vì vậy, các NH địa phương của nước này không chấp nhận DN Việt mở tín dụng thư bằng USD mà phải chờ Ngân hàng Trung ương Trung Quốc chấp nhận, mới chuyển đổi sang NDT. Như vậy, các giao dịch tiền tệ chậm hơn, gây khó khăn cho DN. Đã nhiều lần, họ phải qua trung gian chuyển đổi đồng tiền ở Hồng Kông hay Singapore để đảm bảo tiến độ theo hợp đồng với đối tác.

Giám đốc một ngân hàng thương mại có mở L/C cho các DN trong nước giao thương với TQ cũng khẳng định, làm ăn với TQ thường thông qua ngoại tệ thứ 3 là quy đổi sang USD, giao dịch bằng NDT chiếm tỷ lệ rất nhỏ so với các đồng tiền khác và chắc chắn không DN nào mặn mà với điều này.

Kiên quyết bác bỏ

Bày tỏ quan điểm trên báo VOV, chuyên gia kinh tế Nguyễn Minh Phong cho rằng: “Việc Trung Quốc thông qua Hiệp hội Doanh nghiệp Trung Quốc tại Việt Nam và Ngân hàng Công thương Trung Quốc kiến nghị về việc cho thanh toán bằng đồng Nhân dân tệ trực tiếp ở Việt Nam, không phải là vấn đề mới. Tuy nhiên trong bối cảnh hiện nay chúng ta phải hết sức thận trọngChuyên gia kinh tế Nguyễn Minh Phong cho rằng: đề xuất của phía Trung Quốc là dễ hiểu và không lạ trong tham vọng mở rộng tầm ảnh hưởng với nỗ lực quốc tế hóa đồng Nhân dân tệ. Động thái này cũng nhằm thúc đẩy các đối tác mua hàng xuất khẩu của Trung Quốc và nhận tín dụng bằng đồng Nhân dân tệ. Chuyên gia kinh tế Nguyễn Minh Phong nhấn mạnh: Ở tầm quốc gia, đề xuất này là không thể chấp nhận.

Bởi trước đây Trung Quốc từng có đề nghị tương tự nhưng Bộ Công Thương đã thẳng thừng từ chối: “Chúng ta phải hết sức thận trọng vì đồng nhân dân tệ không phải là đồng tiền đủ uy tín trên thế giới; nếu chúng ta cho sử dụng đồng nhân dân tệ trong bối cảnh hiện nay thì nền kinh tế chúng ta sẽ bị thiệt thòi; việc sử dụng nhiều, chúng ta sẽ mất nguồn thu nhập ngoại tệ khác sử dụng cho mục tiêu phát triển kinh tế.”

TS Nguyễn Đức Thành, Viện trưởng Trung tâm nghiên cứu chính sách và kinh tế (VEPR), khẳng định trên một đất nước chỉ giao dịch bằng một đồng tiền của chính đất nước đó. Không thể có chuyện, bán cái nhà 1 triệu NDT ở VN. Điều này là không được phép. “Trước đây có tình trạng đô la hóa, vàng hóa. Trong 2 – 3 năm qua, NHNN đã nỗ lực loại bỏ vàng, USD ra khỏi phương tiện thanh toán, thu hẹp phạm vi cấp tín dụng bằng đồng USD. Cho nên, đề nghị này của Hiệp hội DN TQ lại càng không thể chấp nhận”.

Theo TS Thành, VN hiện đang chấp nhận thanh toán quốc tế qua một đồng tiền quốc tế chấp nhận như đồng USD và dự trữ bằng đồng tiền quốc tế. Một quan chức ngân hàng cũng khẳng định: “NDT chưa phải là đồng thanh toán quốc tế, đây cũng không phải đồng tiền dự trữ. Nếu sử dụng NDT, chúng ta phải phụ thuộc rất lớn vào đối tác”.

Cảnh báo về vấn đề này, vị quan chức NH trên cho rằng hiện VN vẫn đang trong tình trạng nhập siêu rất lớn từ TQ nên càng phải cẩn trọng trong việc sử dụng NDT. Nếu việc thanh toán trực tiếp như kiến nghị, đồng nghĩa với việc NDT sẽ thay thế đồng USD trong thanh toán giao dịch của VN. Khi đó, VND buộc phải phụ thuộc vào đồng NDT. Về lâu dài, điều này sẽ không tốt cho nền kinh tế.

Ngoài ra, nhiều chuyên gia cũng cho rằng, cơ quan chức năng có liên quan cần xem xét lại toàn bộ việc thanh toán trong làm ăn với TQ hiện nay, trên nhiều phương diện khác nhau, không chỉ liên quan đền đề xuất sử dụng đồng NDT. Thực tế, sức mạnh và độ tin cậy của NDT trên thị trường quốc tế vẫn chưa được đánh giá cao và vẫn chưa là đồng vốn chính của các định chế tài chính lớn trên thế giới như WB, ADB, IMF… Vì vậy, phải kiên quyết bác bỏ đề xuất này và chỉ xem NDT chỉ là một trong những ngoại tệ khác trong thanh toán của các DN.

Ngọc Anh (Tổng hợp)