% of readers think this story is Fact. Add your two cents.

Trước khi bỏ vài chục nghìn đô mỗi năm cho con sang học ở Mỹ, hay cải tổ mô hình đại học nước nhà theo phong cách của quốc gia này, có lẽ chúng ta cần nghiên cứu kỹ hơn một vài vấn đề của nền giáo dục đó. Post này muốn nói về vấn đề tại sao học phí ở Mỹ lại đắt như vậy. Phần lớn các trường đại học ở Mỹ đã trở thành những bộ máy dịch vụ cung cấp sự trải nghiệm (chứ không phải chỉ là kiến thức) trong 4-6 năm cho sinh viên, mà đối tượng được nhắm đến nhất là những gia đình có thu nhập khá trở lên. Rất nhiều tiền được tiêu vào những khoản làm tăng tính hoành tráng và hâp dẫn của trường: quảng cáo, duy trì xếp hạng, các tổ hợp luyện tập thể thao, các tòa nhà ký túc và tiếp tân, đội bóng sinh viên, etc. Kèm theo đó là các loại dịch vụ ăn theo cũng rất tốn kém: nuôi bộ máy quản lý, gây quỹ, bảo hiểm, luật sư.

Đồng thời, các trường đại học Mỹ cũng phát triển và sáng tạo ra một loạt những bằng cấp khá mỹ miều, dễ học (để sinh viên có thời gian chơi và tìm kiếm bạn tình, một nhu cầu rất quan trọng của các cô cậu thanh niên mới lớn). Những bằng cấp này không có giá trị nhiều cho sự nghiệp, trừ phi nếu gia đình bạn đã có sẵn quan hệ và điều kiện. Ví dụ như có ngành được gọi là General Studies, tiếng Việt là học chung chung Biểu tượng cảm xúc smile Hay ngay như Tâm lý học, một ngành học cũng khá chung chung nhưng rất được ưa chuộng của các cô gái trẻ. Tất nhiên phần lớn trong số họ về sau sẽ không làm gì trong cuộc đời dính dáng đến ngành này.

Về mặt học thuật, họ cũng chịu khó đầu tư để giữ gìn vị trí cao trong môi trường cạnh tranh khốc liệt. Chẳng hạn ở khâu nhân lực, họ trao học bổng đại học và sau đại học cho một số sinh viên xuất sắc, nhưng nghèo hoặc đến từ các quốc gia đang/chưa phát triển. Số tiền để nuôi đội ngũ này thật ra không đáng bao nhiêu so với số học phí khổng lồ mà các bạn còn lại đóng góp. Tuy nhiên, họ vẫn có thể nói rằng đã dành nhiều học bổng cho học sinh bằng một mẹo cổ điển trong kinh doanh: tăng học phí lên chót vót rồi giảm một ít cho mỗi người, kể cả những gia đình có điều kiện. Nó giống như việc mua một cái áo giá 1 đồng, kê giá bán lên 10 đồng rồi giảm giá một nửa, rồi nói rằng mình dành 50% doanh thu cho người nghèo.

Và cũng tương tự, họ khá chịu chơi khi mời chào hay giữ chân những giáo sư có uy tín. Những người này thường được nhận lương cao hơn khá nhiều so với đồng nghiệp cùng bằng cấp hay thâm niên, và có những bổng lộc khác như: dậy ít giờ, có quỹ nghiên cứu riêng để tổ chức hội thảo hay đi thăm đồng nghiệp trên thế giới. Tất nhiên với những cá nhân này, thì hệ thống đại học Mỹ đang hoạt động rất tốt! Cũng có một số người nhận ra, nhưng vì hệ thống ấy đang bảo đảm cho mình một cuộc sống rất dễ chịu nên cũng không nói gì. Điều trớ trêu là nếu con bạn vào học trong trường thì cơ hội được các giáo sư này trực tiếp giảng dạy là khá thấp! Đó là vì nhiệm vụ chính của họ là làm nghiên cứu hay tham gia vào các hoạt động gây tiếng vang cho trường.

Còn nhiều chủ đề khác, nhưng không khó để nhận ra tại sao trong những năm gần đây, hệ thống các trường đại học Mỹ đã trở nên điểm đến hấp dẫn cho những CEO và MBA chuyên nghiệp hay bán chuyên nghiệp, với mức lương cao hơn nhiều so với các giáo sư giỏi nhất Biểu tượng cảm xúc smile Nhiệm vụ chủ yếu của họ là duy trì bộ máy trên một cách hiệu quả, bằng cách cắt giảm chi phí và tăng lợi nhuận. Những người thiệt thòi nhất, như thường lệ, là những nhân viên hành chính cấp thấp hay lao công, những người có bằng PhD nhưng không đủ khả năng/may mắn trở thành GS đang phải làm các chân giảng viên tạm thời nhưng lại là nguồn dậy chính của các đại học này. Và tất nhiên, là rất nhiều gia đình sinh viên đang trả những khoản tiền khổng lồ hoặc chịu nợ nần nhưng không có được hiệu quả tương xứng.

Một câu hỏi tự nhiên sẽ được đặt ra: tại sao hệ thống giáo dục ngày càng lãng phí của Mỹ vẫn thành công vậy? Một so sánh đơn giản: cũng tựa như vì sao Apple vẫn rất thành công với Iphone? Mặc dù nếu xét về những tính năng được dùng thường xuyên bởi phần lớn người mua, thì giá của nó quá đắt! Tất nhiên là Iphone có chất lượng, nhưng sự thống trị của nó trên thị trường phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố khác.

Và câu chuyện có nên học ở Mỹ hay không cũng như việc bạn có nên mua Iphone hay không: tất nhiên là nên nếu như bạn có thể mua với giá cực rẻ, hoặc bạn không quan tâm đến tiền bạc mà chỉ muốn một sự trải ngiệm. Còn về vấn đề cải cách giáo dục, có lẽ chúng ta đang hỏi: có nên phát triển sản xuất điện thoại theo mô hình của Apple hay không? Hê hê, chắc phải mời anh Quảng trả lời!

Trong tương lai nếu có thời gian, mình hi vọng sẽ viết thêm về vài chủ đề khác. Ví dụ: một phương pháp mà giới quản lý đại học giữ các Giáo sư im lặng bằng cách tăng quyền lực cho các bạn sinh viên hăng máu và thích hoạt động xã hội (không khác mấy với cách bác Mao làm cách mạng văn hóa).

Một số tài liệu minh họa:

http://www.businessinsider.com/most-inefficient-education-s…

http://www.forbes.com/…/too-poor-for-college-too-rich-for-…/

http://www.forbes.com/…/the-highest-paid-public-university…/

http://www.wnd.com/…/dont-waste-your-time-on-these-worthle…/

http://www.wsj.com/…/big-gap-in-college-graduation-rates-fo…

Theo Long Dao

Bài viết được đăng bởi http://www.zeronews.us