Theo báo cáo mới nhất của Uỷ ban Giám sát Tài chính Quốc gia Việt Nam, GDP 9 tháng đầu năm của Việt Nam vẫn đạt mức 6,5% mặc dù kinh tế thế giới có nhiều biến động trong quý 3/2015.
Đầu tư xây dựng là một trong những ngành chủ đạo làm động lực cho sự tăng trưởng của nền kinh tế nước ta
Những biến động của nền kinh tế thế giới
Theo thông tin từ Uỷ ban Giám sát Tài chính Quốc gia Việt Nam, năm 2015 tăng trưởng kinh tế toàn cầu được dự báo thấp hơn năm 2014 do suy giảm tăng trưởng ở các nền kinh tế mới nổi. Một số tổ chức tài chính quốc tế đã hạ dự báo tăng trưởng kinh tế toàn cầu cho năm 2015 và 2016.
OECD (tháng 9/2015) dự báo tăng trưởng GDP toàn cầu 2015 ở mức 3%, giảm 0,1 điểm phần trăm so với dự báo tại tháng 1/2015 và thấp hơn mức 3,3% của năm 2014. IMF (tháng 7/2015) cũng dự báo tăng trưởng 2015 ở mức 3,3%, giảm 0,1 điểm phần trăm so với dự báo tại tháng 4/2015 và thấp hơn mức 3,4% của năm 2014. Do những bất trắc đối với kinh tế thế giới nên FED đã trì hoãn việc tăng lãi suất, ít nhất là đến cuối năm 2015.
Cùng với đó, thị trường tài chính quốc tế đã phải hứng chịu khá nhiều cú shock trong năm 2015 đặc biệt là sau khi Trung Quốc phá giá của đồng NDT trong tháng 8.
Trước những bất ổn về tình hình tài chính, dòng vốn đầu tư chứng khoán đang có dấu hiệu chảy từ thị trường mới nổi sang châu Âu.
Tình hình kinh tế Việt Nam
Mặc dù kinh tế thế giới có nhiều biến động trong quý 3/2015 nhưng những biến động này không tác động nhiều đến kinh tế nước ta, tăng trưởng kinh tế và tăng trưởng GDP 9 tháng đầu năm vẫn đạt mức 6,5% (so với cùng kỳ 2014). Uỷ ban Giám sát Tài chính Quốc gia Việt Nam giữ nguyên dự báo từ đầu năm về mức tăng trưởng GDP 6,5% của năm 2015.
Động lực chính cho tăng trưởng là ngành công nghiệp và xây dựng, nhất là công nghiệp chế biến, chế tạo. Tăng trưởng khu vực công nghiệp và xây dựng 9 tháng đầu năm 2015 ở mức 9,57%, cao gần gấp đôi mức tăng của cùng kì 2014 (5,75%); Chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) 9 tháng/2015 cũng tăng 9,8%, cao hơn nhiều so với mức 6,3% của cùng kỳ năm 2014. Chỉ số PMI bình quân 8 tháng đạt 52,3 điểm, là mức cao trong 3 năm qua.
Xuất khẩu tăng trưởng khá, nhất là xuất khẩu ngoài dầu. Kim ngạch xuất khẩu 9 tháng đầu năm 2015 tăng 9,6% so với cùng kỳ 2014, cao hơn nhiều mức tăng xuất khẩu ước tính cho năm 2015 của thế giới (5,1%) cũng như của ASEAN-5 (8,0%) và Trung Quốc (6,8%). Hơn nữa, nếu không tính xuất khẩu dầu thì xuất khẩu 9 tháng tăng đến 13,3% so với cùng kì 2014, xấp xỉ mức tăng xuất khẩu ngoài dầu của cùng kì 2014 (14,2%). Tuy nhiên, xuất khẩu tăng trưởng khá là nhờ khu vực nước ngoài khi xuất khẩu của khu vực trong nước 9 tháng đầu năm 2015 giảm 2,7% so với cùng kì 2014, cùng kì 2014 tăng 14,2%.
Tình hình doanh nghiệp và đầu tư tư nhân tiếp tục cải thiện. Số doanh nghiệp thành lập mới trong 9 tháng đầu năm 2015 tăng 28,5% về lượng và 31,4% về vốn (so với cùng kỳ 2014). Đầu tư tư nhân cải thiện trước hết nhờ tín dụng tăng trưởng tốt: tính tới 21/9, tổng tín đụng đối với nền kinh tế tăng 10,5% so với cuối năm 2014 (cùng kì 2014 chỉ tăng 7,26% ).
Hoạt động sản xuất kinh doanh tích cực giúp duy trì thu nội địa, bù đắp một phần tác động của giá dầu giảm. Tính đến 15/9, thu nội địa tăng 17,5% so với cùng kỳ 2014, đạt 74,3% so với dự toán. Trong khi đó, thu từ dầu chỉ đạt 53,3% dự toán và giảm 33,2% so với cùng kì 2014. Thu XNK cũng giảm 3,5% so với cùng kỳ 2014 (cùng kỳ 2014 tăng 20,8%) do giá của một số mặt hàng nhập khẩu giảm, kim ngạch nhập khẩu chủ yếu tập trung vào nhóm hàng có thuế suất thấp.
Tăng trưởng phục hồi tốt cũng khuyến khích tiêu dùng. Tổng mức bán lẻ hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng 9 tháng/2015, loại trừ yếu tố giá, ước tăng 9,1% (cùng kỳ năm trước tăng 6,4%), mức cao nhất so với cùng kỳ trong 5 năm gần đây.
Kinh tế vĩ mô tiếp tục ổn định. Theo đó, lạm phát thấp và ổn định. Mặc dù trong tháng 9 lạm phát (so cùng kì năm trước) giảm xuống 0% nhưng lạm phát cơ bản vẫn ở mức 2,4%, là mức ổn định của lạm phát cơ bản trong suốt 7 tháng gần đây. Căn cứ diễn biến của giá dầu, Uỷ ban Giám sát Tài chính Quốc gia giảm dự báo lạm phát năm 2015 xuống dưới 2%.
Khu vực tài chính có những tín hiệu tích cực. Khu vực ngân hàng ổn định thanh khoản, tăng trưởng tín dụng tốt, trích lập DPRR tăng. Tính tới 21/9/2015, tổng tín dụng đối với nền kinh tế (cho vay doanh nghiệp, cá nhân, và trái phiếu doanh nghiệp) tăng 10,5% so với cuối năm 2014, cao hơn nhiều so với mức tăng 7,26% của 9 tháng đầu năm 2014.
Mặc dù tăng trưởng tín dụng khá, hệ số NIM tăng nhẹ, nhưng do trích lập dự phòng rủi ro tăng khiến khả năng sinh lời của khối NHTM giảm.
Thị trường cổ phiếu ổn định trở lại trong tháng 9. VN Index đóng cửa ngày 18/9/2015 tại 566,25 điểm, tăng 0,3% so với cuối tháng 8 và tăng 4,0% so với đầu năm. Mặc dù khối ngoại bán ròng 1,8 triệu USD trong tháng 9 (tính đến 18/9/2015) trên thị trường cổ phiếu niêm yết nhưng tính từ đầu năm 2015, khối ngoại đã mua ròng 242 triệu USD. Uỷ ban Giám sát Tài chính Quốc gia Việt Nam cho rằng nếu FED nâng lãi suất vào cuối năm 2015 cũng sẽ không gây tác động nhiều lên thị trường chứng khoán vì đã được thị trường dự báo và phản ánh vào giá.
Dự báo khả quan trong năm 2016
Năm 2016 được nhận định có nhiều triển vọng bởi những yếu tố thuận lợi. Như xuất khẩu có khả năng tăng trưởng khá hơn nhờ vào dự báo kinh tế thế giới 2016 dù có nhiều bất trắc nhưng được dự báo sẽ tăng trưởng cao hơn so với 2015, giá hàng hóa thế giới dự báo phục hồi trong năm 2016, tác động của hiệp định thương mại giúp Việt Nam mở rộng thị trường xuất khẩu. IMF cũng dự báo xuất khẩu hàng hóa của thế giới sẽ tăng từ 3,8% (2015) lên 4,7% (2016), của nhóm các nước Châu Á đang phát triển và mới nổi tăng từ 6,5% lên 6,7%.
Cơ hội từ dòng vốn đầu tư nước ngoài (cả trực tiếp và gián tiếp) rút khỏi thị trường Trung Quốc, tìm đến những nền kinh tế đang phát triển ổn định hơn, trong đó có Việt Nam.
Tiêu dùng phục hồi tốt hơn nhờ lạm phát thấp và hoạt động sản xuất kinh doanh cải thiện.
Chương trình tái cơ cấu kinh tế và cải cách thể chế thông qua một loạt các bộ Luật sửa đổi (Luật Doanh nghiệp sửa đổi, Luật Phá sản, Luật Đầu tư công,…) và các biện pháp cải cách hành chính sẽ làm tăng niềm tin của nhà đầu tư, cải thiện năng lực cạnh tranh quốc gia, khuyến khích đầu tư tư nhân.
Hoàng Hà