Tsar Bomba là quả bom hạt nhân lớn nhất, mạnh nhất trong lịch sử nhân loại của Liên Xô được kích nổ vào ngày 30/10/1961 tại quần đảo Novaya Zemlya.

Tsar Bomba (dịch nghĩa “bom Sa Hoàng”), là tên hiệu của quả bom khinh khí AN602 do Liên Xô phát triển, sản xuất (chỉ duy nhất một quả). Đây là vũ khí hạt nhân lớn nhất, mạnh nhất từng được cho nổ, và hiện vẫn là thiết bị nổ mạnh nhất con người từng cho nổ trong lịch sử nhân loại.

Tsar Bomba – Bom nguyên tử Nga có sức công phá của 50 triệu tấn TNT

Quả bom khinh khí ba giai đoạn Sa hoàng có đương lượng nổ 50 megaton (Mt), tương ứng với 50 triệu tấn thuốc nổ TNT, có sức công phá tương đương 10 lần lượng thuốc nổ được sử dụng trong Chiến tranh thế giới thứ hai, gồm cả Little Boy và Fat Man, những quả bom đã tàn phá Hiroshima và Nagasaki.

Vụ thử bom Sa Hoàng gây ra sức công phá khủng khiếp. (Nguồn ảnh: Business Insider)

Tsar Bomba được đưa tới nơi thử bởi một chiếc máy bay ném bom chiến lược Tu-95V. Quả bom nặng 27 tấn, quá lớn với chiều dài 8 mét và đường kính 2 mét khiến chiếc Tu-95V phải bỏ các cửa khoang bom và thùng nhiên liệu trong thân.

Quả bom được gắn kèm một dù giảm tốc 800kg thả từ độ cao 10,5km, để chiếc máy bay ném bom và máy bay quan sát có thời gian bay xa khoảng 45km.

Cách điểm nổ khoảng 10.5km, Tu-95v quyết định thả và kích nổ vào lúc 11h32 ngày 30/10/1961. Vụ thử này đã biến một khu vực lớn ở vùng Siberia thành một sa mạc phóng xạ.

Bom Sa hoàng có đương lượng nổ 50 megaton (Mt), tương ứng với 50 triệu tấn thuốc nổ TNT.

Theo các tài liệu, nó được dự định nổ ở độ cao 4 km trên mặt đất (4,2 km trên mực nước biển) bằng các cảm biến khí áp. Quả cầu lửa khổng lồ tạo ra từ vụ nổ chạm tới mặt đất, gần tới cao độ của chiếc máy bay ném bom, nó được nhìn thấy và cảm thấy cách đó 1000 km từ vùng thử.

Sức nóng của vụ nổ có thể gây bỏng độ 3 khi đứng cách đó 100 km, đám mây hình nấm sau đó cao khoảng 64 km (gần hơn 7 lần độ cao núi Everest) và rộng 40 km.

Vụ nổ có thể được quan sát và cảm nhận thấy ở Phần Lan, nó làm vỡ kính cửa sổ các tòa nhà tại Phần Lan và Thuỵ Điển. Hội tụ khí quyển gây ra thiệt hại ở khoảng cách lên tới 1.000 km…

Cột khói hình cây nấm cao khoảng 64 km từ vụ nổ.

Bom Sa Hoàng là cách Liên Xô và cố tổng bí thư đảng Cộng sản Liên Xô Nikita Khrushchev thể hiện sức mạnh trong thời kì căng thẳng nhất của Chiến tranh Lạnh, khi Bức tường Berlin đang được xây dựng và Mỹ sở hữu tên lửa có khả năng uy hiếp Moscow.

Ông Krushchev đã chứng minh được rằng Liên Xô có thể chế tạo vũ khí với khả năng đáng sợ. Tuy nhiên, kích cỡ của bom Sa Hoàng ít có ứng dụng thực tế. Nó quá lớn nên khó có thể vận chuyển bằng tên lửa đạn đạo, trên chiến trường nó không chỉ tiêu diệt kẻ thù mà còn tiêu diệt cả chiến hữu.

Điều này cho thấy con người có thể chế tạo được thiết bị mạnh với trình độ công nghệ từ hàng thập kỉ trước, dù nó thiếu tính ứng dụng, và không có rào cản công nghệ nào trong việc chế tạo những vũ khí mạnh hơn, đáng báo động hơn.

Phan Hoàng