Khi viễn cảnh thuế ô tô nhập khẩu giảm dần về 0% và ngành công nghiệp ô tô của các nước trong khu vực ngày càng phát triển thì Việt Nam ở đâu?

Campuchia sản xuất ô tô điện

Mới đây, việc Campuchia ra mắt dòng xe điện Angkor EV thân thiện môi trường với giá khoảng 100 triệu đồng thực sự là một lời cảnh tỉnh rõ ràng hơn bao giờ hết với ngành sản xuất công nghiệp ô tô Việt Nam.

Xe điện Angkor EV của Campuchia.

Angkor EV chạy điện được Heng Development ra mắt tại nhà máy ở thị trấn Takhmao, tỉnh Kandal là chiếc ô tô chạy điện đầu tiên được sản xuất ở đất nước Chùa Tháp. Đây là sản phẩm đầu tay của kĩ sư Nhean Phaloek sau khi Công ty Heng Development đầu tư 20 triệu USD cho dự án sản xuất ô tô mang thương hiệu Angkor.

Tuy là sản phẩm được giới thiệu mang thương hiệu Angkor, nhưng giám đốc nhà máy Heng Development – Sieng Chan Heng tiết lộ rằng, chiếc ô tô này vẫn còn phải sử dụng nhiều linh kiện nhập từ Trung Quốc. Dù vậy bà giám đốc vẫn rất tin tưởng vào sự thành công của thương hiệu của công ty và hi vọng nó sớm được những khách hàng dân địa phương lựa chọn vì nó không gây ô nhiễm môi trường.

Xe nhập khẩu “rẻ bèo”

Theo chính sách phát triển ngành công nghiệp ô tô trong dài hạn của Bộ Tài chính trình Chính phủ, trong đó có lộ trình cắt giảm thuế nhập khẩu ưu đãi đặc biệt đối với ô tô chở người trong Hiệp định Thương mại hàng hóa ASEAN giai đoạn 2015-2018. Theo đó, thuế nhập khẩu đối với ô tô chở người sẽ giảm dần từ 50% hiện nay xuống còn 40% vào năm 2016, còn 30% vào năm 2017 và còn 0% vào năm 2018.

Không chỉ dừng lại ở đó, sắp tới, Việt Nam sẽ phải thực hiện một loạt lộ trình giảm thuế nhập khẩu ô tô. Theo cam kết WTO, tất cả các loại ô tô cắt giảm mức thuế nhập khẩu từ 100% xuống 70%, sau 7 năm kể từ khi gia nhập. Theo Hiệp định Đối tác kinh tế xuyên Thái Bình Dương (TPP), dự kiến đến năm 2026, thuế nhập khẩu ô tô chở người trong khối cũng sẽ cắt giảm còn 0%.

Hiện nay, để nhập một xe ô tô nguyên chiếc từ Thái Lan về Việt Nam, cước vận chuyển đã có bảo hiểm chỉ khoảng 400 USD, từ Nhật Bản về khoảng 500 USD. Trong khi đó, nhập linh kiện để lắp ráp còn phải “gánh” rất nhiều chi phí liên quan… sẽ tốn kém hơn nhiều. Tính ra nhập khẩu “dễ xơi” hơn đầu tư sản xuất.

Công nghiệp ô tô Việt Nam về đâu?

Như vậy khi thuế suất thuế nhập khẩu ô tô nguyên chiếc giảm sẽ khiến cho giá một số mẫu xe nhập khẩu bằng giá của xe lắp ráp trong nước, thậm chí còn rẻ hơn. Điều đó đồng nghĩa với việc ngành sản xuất ô tô trong nước có thể “chết yểu”.

Theo số liệu thống kê của Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Việt Nam, tháng 5 vừa qua, trung bình cứ 2 phút, người Việt lại mua một chiếc ô tô. Thậm chí là ngay trước thời điểm 1/7 tới đây, khi cách tính thuế tiêu thụ đặc biệt mới chính thức có hiệu lực, số lượng người mua các dòng xe hạng sang đã và đang tăng chóng mặt, bất kể dù với mức thuế hiện tại đã phải chi gấp 3 lần giá xe gốc.

Nhà máy ô tô nghìn tỷ của Vinaxuki hoang vắng. Ảnh: CafeBiz

Nguyên nhân của việc Việt Nam không có tên trên bản đồ ô tô thế giới xuất phát từ chính chiến lược phát triển ngành. Theo đó, ưu tiên của Việt Nam chỉ tập trung vào lắp ráp, chứ chưa chú trọng sản xuất ô tô chất lượng cao. Ngoài ra, việc thiếu quy hoạch để phát triển các ngành công nghiệp phụ trợ cũng là một lý do cho sự thất thế của ngành công nghiệp nước ta.

Kiều Hương (T.H)