Triều đại hưng suy thay đổi, nhân gian vật đổi sao dời, nhưng dưới lòng đất, lăng mộ ngầm ngàn năm của Tần Thủy Hoàng trải qua phong sương vẫn không bị xói mòn. Vinh quang và trí tuệ của đế chế cổ đại đã khép lại nhưng vô số điều vẫn còn là ẩn đố với hậu thế.

Cái tên Tần Thủy Hoàng luôn gắn liền với rất nhiều lần “Đệ nhất” và “Duy nhất” trong lịch sử Trung Quốc. Ông là Hoàng đế đầu tiên trong lịch sử Trung Hoa (từ Hoàng đế chính do ông sáng tạo ra). Vào thời điểm đó, ông cũng là hoàng đế duy nhất của đế chế vĩ đại trên địa cầu.

Trong suốt cuộc đời mình, Hoàng đế Tần Thủy Hoàng đã đặt nhiều bước đầu tiên trong lịch sử. Ông chế định hoàng quyền, luật pháp, kinh tế, tiền tệ bằng văn bản, và hệ thống đo lường đến các triều đại sau này. Ông mới lên ngôi đã bắt đầu xây dựng lăng mộ của mình. Sau khi chết, ông để lại lăng mộ lớn nhất thế giới, tổng diện tích lớn gấp 78 lần cố cung.

Đội quân đất nung bên trong lăng mộ Tần Thủy Hoàng

Từ những năm 1970, dưới chân núi Lệ Sơn hoang vắng, người ta đã phát hiện một đội quân đất nung khổng lồ hàng nghìn năm yên lặng canh giữ lăng mộ Tần Thủy Hoàng.

Khi các nhà khảo cổ nghiên cứu các bức tượng, họ phát hiện: Những tượng đất nung này ban đầu có màu sắc sơn vẽ phong phú, sau khi được khai quật 15 giây, chúng bắt đầu mất màu, sau 4 phút thì bên trong thoát nước, bong tróc, đột nhiên chuyển từ màu sắc sặc sỡ sang màu đen xám. Bây giờ các chiến binh đất nung và ngựa đều bị oxy hóa trong khi ban đầu quần áo của họ rất đẹp, có mười mấy màu sắc được tô điểm như xanh, đỏ thắm, tím, xanh da trời…

Hố chiến binh đất nung hơn 20.000 mét vuông này được biết đến là một trong “Tám kỳ quan di sản văn hóa thế giới”. Chiều cao của một chiến binh khoảng 1,8 mét, được khắc họa chân thực sống động, thần thái từng người đều khác nhau. Các công đoạn chế tạo tượng đất nung từ tạo hình, sấy, vận chuyển đến lò nung thì ngay cả công nghệ hiện đại cũng khó mà sánh bằng.

Với hơn 8.000 bức tượng gốm mặc áo giáp và những cỗ xe ngựa, đội hình quân sự trang nghiêm dường như sẵn sàng đối mặt với kẻ thù bất cứ lúc nào.

Điều kỳ lạ là quân đoàn khổng lồ này cùng toàn bộ lăng mộ được sắp xếp đứng quay mặt về hướng đông. Tại sao lại như vậy?

Xe ngựa đồng thời Tần

Vào những năm 1980, người ta phát hiện xe ngựa lớn thời Tần bằng đồng ở độ sâu 7 mét dưới mặt đất bao gồm 2 cỗ xe tứ mã, 8 con ngựa đồng, hai vệ sĩ bằng đồng. Nó bao quát hết thảy các kỹ thuật đúc và công nghệ trang trí đồng thau Trung Quốc cổ.

Chiếc xe số một còn được gọi là cao xe, gồm 3064 bộ phận. Trên xe trang bị đầy đủ các vũ khí phòng vệ như kiếm, lá chắn…

Chiếc ô trên xe có thể xoay chuyển 180 độ tự do tùy theo chuyển động của mặt trời. Cán dù được trang bị đôi khoen chốt, có thể linh hoạt tháo ra hoặc lắp vào xe. Ở giữa cán dù có một thanh kiếm ngắn dùng để phòng thân. Chỉ riêng trong chiếc dù đơn giản này đã sáng tạo ra một số thứ “đầu tiên” của thế giới như: Khóa chìm sớm nhất trong lịch sử, kiểu che nắng bãi biển sớm nhất…

Dàm trên đầu ngựa do nhiều ống vàng, bạc tạo thành, khá giống với chiếc dây xích hiện đại. Tua treo dưới cổ ngựa được làm bằng dây đồng mỏng như tóc. Quan sát bằng kính lúp, người ta thấy không có vết rèn và các khớp mộng được bịt kín. Vào thời điểm đó không có máy tiện và các thiết bị luyện kim hiện đại, vậy người Tần đã dùng phương pháp nào để chế tạo những chi tiết tinh xảo này? 

Chiếc xe số hai có thể sánh với “xe giường nằm” của thời hiện đại. Phía trước được chia thành hai phần, một phần dành cho người lái, và khoang chở chủ nhân ở phía sau. Các cửa sổ của khoang được mở và đóng theo cách kéo-đẩy và khi được khai quật, cửa sổ vẫn hoạt động bình thường. Trần hình lưng rùa được đúc trong một lần, phần mỏng nhất là 1 mm và dày nhất chỉ 4 mm. Chiếc xe bao gồm 3462 linh kiện tạo thành, nhiều bộ phận tương tự như các linh kiện chính xác do công cụ máy móc hiện đại sản xuất. Công nghệ đúc này người hiện đại không thể bắt chước. Vậy người Tần đã làm như thế nào? 

Cả hai chiếc xe đều được sơn toàn bộ, hơn nữa hoa văn không chỉ để trang trí mà còn có tác dụng chống gỉ.

Kiếm đồng

Khi khai quật hố số một của đội quân đất nung, một thanh kiếm bằng đồng đã bị bức tượng gốm đè cong. Sau khi nhấc bức tượng lên, thanh kiếm bật thẳng lại một cách kỳ diệu. Thật khó tin vì đây là công nghệ “Hợp kim nhớ hình” mãi tới năm 1950 mới được phát triển.

Khi đo đạc 19 thanh kiếm đồng trong lăng mộ Tần Thủy Hoàng các nhà khoa học dùng thước đo vecnie cho thấy tám mặt của thanh kiếm có khác biệt không đến một sợi tóc.

Sau khi khai quật và loại bỏ những vết rỉ sét, những thanh kiếm bằng đồng sáng như mới, sắc bén đến mức có thể xé rách tờ báo 19 lớp. Sau khi kiểm nghiệm, nhà nghiên cứu tìm thấy một lớp màng oxit có chứa crôm có độ dày khoảng 10 micrometer trên bề mặt những thanh kiếm đồng, có thể gây ra phản ứng khử oxy hóa của thân kiếm. Điều này tương tự công nghệ mạ crôm hiện đại được Đức phát triển năm 1937.

Áo giáp đá

Trong những năm gần đây, người ta đã tìm thấy một hố chôn cách lăng mộ của Tần Thủy Hoàng 200 mét, có diện tích hơn 13.000 mét vuông, bên trong là hàng ngàn áo giáp đá, mũ sắt, áo giáp ngựa chiến, đều được làm từ đá xanh.

Áo giáp đá có giáp bảo vệ phần ngực, lưng và giáp vai có thể lật lên lật xuống linh động. Các mảnh giáp đá có các hình dạng khác nhau thiết kế linh hoạt tùy theo các bộ phận khác nhau của cơ thể con người. Hình chữ nhật, hình vuông, hình thang cân, hình tròn, nghiêng, vòng cung, đuôi nhọn…