Trong một bài bình luận đăng trên Foreign Policy gần đây, ông Ian Bond, giám đốc chính sách đối ngoại của Trung tâm Cải cách châu Âu, kêu gọi châu Âu đứng lên để bảo vệ các giá trị của mình và chống lại mối đe dọa từ Đảng Cộng sản Trung Quốc, trước khi quá muộn.

Từng là thành viên của cơ quan ngoại giao Anh trong 28 năm, ông Bond cho rằng “Liên minh châu Âu (EU) phải bảo vệ các giá trị của mình thay vì nhượng bộ trước áp lực kinh tế từ Bắc Kinh”.

Theo ông Bond, sự thịnh vượng của châu Âu phụ thuộc vào một hệ thống có trật tự, đảm bảo dòng chảy toàn cầu về hàng hóa, dịch vụ, vốn và lao động, nhưng năm 2020 hóa ra là một năm rất tồi tệ đối với trật tự quốc tế dựa trên các qui tắc.

Ông Bond cho rằng châu Âu nên bắt đầu lập kế hoạch cho một thế giới, mà trong đó “Mỹ không còn là lực lượng bảo vệ chính cho trật tự quốc tế và an ninh châu Âu, trong khi sức mạnh kinh tế của Trung Quốc được hỗ trợ bởi sức mạnh quân sự toàn cầu”.

“Cho đến nay, phản ứng của EU trước chủ nghĩa toàn trị độc đoán của Trung Quốc là quá yếu đuối”, ông Bond bình luận.

Tuy nhiên theo ông Bond, lập trường này của EU, trong một mức độ nào đó, là điều dễ hiểu.

“Xét cho cùng, thương mại với Trung Quốc rất quan trọng đối với nền kinh tế châu Âu, và thật khó để 27 quốc gia cùng thống nhất về các chính sách đáng tin cậy được”, ông Bond giải thích.

Ngay cả trước cuộc khủng hoảng COVID-19, Trung Quốc đã lợi dụng các khoản đầu tư của mình vào một số quốc gia thành viên EU, để khiến họ ngăn chặn những chỉ trích của EU về hồ sơ nhân quyền của Bắc Kinh.

“Trong đại dịch, Trung Quốc đã sử dụng cái gọi là ngoại giao khẩu trang, cung cấp các thiết bị bảo vệ và vật tư y tế cho Ý và các nước khác, để làm sao nhãng sự chú ý [của châu Âu] về trách nhiệm của Bắc Kinh đối với sự lây lan ban đầu của virus corona”, ông Bond chỉ rõ.

“Năm ngoái, EU mô tả Trung Quốc là một đối thủ mang tính hệ thống. Tuy nhiên, trong kế hoạch hành động 10 điểm, EU không đưa ra đề xuất nào về cách thức họ có thể chống lại thách thức mang tính hệ thống hoặc thúc đẩy các giá trị của chính mình để đáp trả”, ông Bond lưu ý và nhấn mạnh rằng “EU phải đưa ra” một đề xuất cụ thể.

Ông Bond cho rằng “dưới thời ông Tập, Trung Quốc đã trở nên thô bạo hơn bất cứ lúc nào kể từ vụ thảm sát Thiên An Môn năm 1989, với ít nhất một triệu người Duy Ngô Nhĩ ở khu vực Tân Cương, bị giam cầm trong các trại cải tạo”.

Luật an ninh Hồng Kông được công bố gần đây, cho thấy điều mà các nhà hoạt động dân chủ ở đó đã lo sợ từ lâu. Đó là “Trung Quốc có ý định làm xói mòn quyền tự trị được bảo đảm cho Hồng Kông trong Tuyên bố chung Trung-Anh năm 1985”.

Ông Bond cho hay sau một cuộc thảo luận của các bộ trưởng ngoại giao các nước EU hôm 29/5, EU chỉ đưa ra được một tuyên bố “yếu ớt”, rằng các biện pháp của Trung Quốc là “không phù hợp với cam kết quốc tế của Bắc Kinh trong tuyên bố chung [Trung – Anh]”.

Nhưng ngay cả lời khiển trách nhẹ nhàng này cũng đã bị giảm nhẹ ý nghĩa bởi sự tiết lộ rằng chỉ có Bộ trưởng Ngoại giao Thụy Điển đề nghị EU nên xem xét các biện pháp trừng phạt, và bởi thực tế là người đứng đầu chính sách đối ngoại EU, ông Josep Borrell, đã gọi Trung Quốc là “đồng minh” trong một cuộc họp báo sau khi tuyên bố trên được công bố.

Ông Bond cho rằng nếu Trung Quốc là đối thủ hệ thống, thì “EU cần ưu tiên đảm bảo các giá trị của mình, chứ không phải chủ nghĩa độc đoán của Đảng Cộng sản Trung Quốc”. Các quốc gia thành viên EU cần cung cấp nơi tị nạn cho các công dân Hồng Kông, những người có quyền lợi bị đe dọa.

“Như Vương quốc Anh, Thủ tướng Boris Johnson đã đề xuất cho gần 3 triệu cư dân Hồng Kông quyền sống ở Anh và con đường trở thành công dân Anh hoàn toàn”, ông Bond đưa ra một thí dụ minh họa.

Theo ông Bond, các nước thành viên EU cũng cần sẵn sàng áp đặt các hạn chế thị thực như chính phủ Hoa Kỳ đã làm, để trừng phạt các quan chức Trung Quốc hoặc Hồng Kông tham gia bất kỳ cuộc đàn áp nào.

“Thích đáng hơn, các quốc gia thành viên cần thực hiện các biện pháp để chống lại các hoạt động ảnh hưởng của Trung Quốc, bao gồm cả trong các trường đại học, và để đảm bảo rằng sinh viên Trung Quốc học tập ở phương Tây không được tổ chức để làm đặc vụ cho Đảng [cộng sản Trung Quốc]”, ông Bond đề xuất.

Cũng theo ông Bond, EU cũng nên đẩy mạnh cam kết chính trị và an ninh với các nền dân chủ ở khu vực châu Á – Thái Bình Dương, đặc biệt là những nước chịu áp lực từ Trung Quốc, bao gồm Úc và Đài Loan. EU không nên mù quáng chấp nhận định nghĩa mở rộng của Trung Quốc về những lợi ích quốc gia cốt lõi của họ, theo đó, phần còn lại của thế giới chỉ đơn giản là chấp nhận các yêu sách của Trung Quốc đối với Đài Loan, Biển Đông và các đảo tranh chấp ở Biển Hoa Đông.

“EU cần làm rõ rằng họ bác bỏ các yêu sách lãnh thổ của Trung Quốc ở Biển Đông và việc tạo ra các đảo được quân sự hóa ở đó, và các quốc gia thành viên có năng lực hải quân cần điều tàu chiến đến khu vực, để nhấn mạnh rằng đây là vùng biển quốc tế”, ông Bond ví dụ.

Tuy nhiên, ông Bond cũng lưu ý EU cần chuẩn bị trước việc Trung Quốc sẽ trả đũa. Thực tế cho thấy “Bắc Kinh đã không ngần ngại bắt nạt các quốc gia hoặc các định chế, chỉ trích các chính sách của mình. Trung Quốc đã áp đặt thuế quan hoặc cấm đối với một số hàng hóa từ Úc để trả đũa cho việc Canberra kêu gọi điều tra về nguồn gốc của đại dịch COVID-19. Đại sứ Trung Quốc tại Thụy Điển đã đe dọa truyền thông Thụy Điển về việc họ đưa tin về vụ bắt cóc và bỏ tù [chủ hiệu sách ở Hồng Kông] Quế Mẫn Hải (Gui Minhai), một công dân Thụy Điển gốc Hoa”.

Kết thúc bài bình luận, ông Bond cảnh báo: “Bản thân EU cũng đang trong ‘tầm ngắm’ [của Trung Quốc] vì cố gắng đảm bảo xem xét kỹ lưỡng hơn các khía cạnh an ninh đối với các khoản đầu tư của Trung Quốc ở châu Âu, và đã phơi bày sự dính líu của Trung Quốc trong các chiến dịch thông tin sai lệch liên quan đến virus corona”.

The post Châu Âu phải đứng lên chống lại Trung Quốc trước khi quá muộn appeared first on Đại Kỷ Nguyên.