Đơn châu chấu còn có tên gọi cuồng, rau gai (Thái Nguyên), cẩm giàng (Lạng Sơn)… Cây nhỏ, cao 1-2m, có thân mảnh, mang nhiều gai cong quắp. Cành mọc loà xoà. Lá lớn, kép lông chim, nhẵn hai mặt, nhưng trên gân có những gai nhỏ như sợi tơ; cuống lá có bẹ. Hoa nhỏ, màu lục, vàng nhạt. Quả hạch hình tròn, màu đen. Cây mọc hoang trên các nương rẫy hay ven rừng chủ yếu ở các tỉnh Hòa Bình, Cao Bằng, Lạng Sơn, Tuyên Quang, Hà Giang, Thái Nguyên…
Ngoài được dùng làm rau ăn (người dân ở vùng núi thường lấy lá non, chồi non về luộc hay xào ăn như các loại rau khác) đơn châu chấu còn được sử dụng làm thuốc chữa bệnh. Bộ phận dùng làm thuốc rễ đơn châu chấu, phơi hay sấy khô dùng dần. Theo
Đông y rễ đơn châu chấu có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, tiêu thũng, tán ứ, khư phong trừ thấp. Dùng để chữa viêm amiđan, viêm khớp, vú sưng đau…
Đơn châu chấu.
Chữa đau họng, viêm amiđan:
Rễ đơn châu chấu 20g, đem sắc với ba bát nước còn một bát, uống và ngậm 2-3 lần/ngày. Dùng trong 3-5 ngày.
Trị chứng viêm khớp: Rễ đơn châu chấu 15g, vỏ cây xà cừ, mặt quỷ mỗi vị 10g, sắc với 600ml nước còn 200ml, chia uống hai lần trong ngày, nên uống sau bữa ăn trưa và tối. Mỗi liệu trình dùng trong 10 ngày.
Chữa ho do lạnh: Rễ đơn châu chấu, vỏ cây khế chua, mỗi vị 20g, sắc với 2 bát nước còn ½ bát. Uống khi thuốc còn ấm, nên uống trước bữa ăn sáng. Dùng trong 5 ngày.
Chữa vú sưng đau do tắc tuyến sữa: Rễ đơn châu chấu. vỏ cây sảng, lá mua đỏ, bồ công anh và kim ngân, mỗi vị 10g đem giã với muối, trộn nước vo gạo đắp nơi vú sưng đau. Ngày đắp hai lần. Đắp liên tục trong 2 ngày.
BS. Nguyễn Huyền
(theo suckhoedoisong)