Những người có thói quen ăn chay thường xuyên chắc hẳn không lạ gì món phở chay, một món ăn đặc sắc của trường phái ẩm thực chay Hà thành.
Điểm khác biệt cơ bản nhất của món chay nói chung cũng như phở chay nói riêng là ở nguyên liệu chế biến hoàn toàn bằng thực vật. Chính vì thế mà vị ngọt của nước phở chay rất đặc trưng. Nó là vị ngọt mát tự nhiên của các loại rau củ chứ không phải do xương mang lại. Thế nhưng phở chay vẫn giữ được hương vị thơm ngon của ẩm thực Hà thành, bởi cách chế biến rất cầu kì và lắm công phu.
Yêu cầu đầu tiên để món ăn ngon là thực phẩm phải được lựa chọn kỹ, phải chọn những rau củ còn tươi, vừa độ không quá già mà cũng không quá non, có như vậy thì nước dùng của phở mới có độ ngọt, vừa miệng. Nấu nước dùng của phở chay không mất nhiều thời gian như khi người ta nấu phở mặn. Thời gian ninh, hầm xương rất lâu thì nước mới ngọt. Nhưng rau, củ, quả rất nhanh chín vì vậy khi ninh thời gian cũng nhanh hơn, khi nấu lửa phải để vừa phải. Nếu thiếu lửa sẽ không lấy được hết các chất trong rau củ, ngược lại lửa khêu quá to cũng dẫn đến rau củ bị nát và mất ngon, mất đi tính thẩm mỹ của món ăn.
Bí quyết để có một nồi nước dùng ngon là người ta chọn các loại rau củ như cà rốt, mía cắt khúc,…chứa rất nhiều chất sơ, các nguyên tố vi lượng, nhiều vitamin nhờ đó giúp cho món phở chay không hề có các nguyên liệu từ động vật như thịt, cá,…mà vẫn đảm bảo các chất bổ dưỡng cung cấp cho cơ thể con người. Hơn nữa, các loại rau quả có màu sắc đẹp sẽ góp phần tạo nên một bát phở chay hấp dẫn không kém các bát phở mặn khác.
Vị ngọt ngào của các loại rau củ chính là điều mang lại sự hấp dẫn của món phở chay, vị ngọt không lẫn với bất kỳ loại gia vị khác, mang đến cảm giác thanh tịnh, thư thái trong tâm hồn người thưởng thức. Để bát phở chay vẫn mang đậm hương vị phở của người Hà Nội, người ta sử dụng các loại gia vị từ thiên nhiên như quế, hoa hồi, thảo quả,…
Mùa Vu Lan báo hiếu đã về giữa tiết trời oi ả của những ngày cuối hạ. Không còn gì thú vị hơn khi chỉ cần một chút thời gian thôi bạn đã có thể bổ sung vào mâm cỗ chay báo hiếu bát phở ngon miệng và độc đáo này.
Nhìn bát nước dùng trong trong, dậy mùi thơm nức. Ngập trong đó là những sợi bánh phở trắng tinh, dẻo thơm. Thêm vài lát thịt gà chay, giò chay, chân nấm, hành lá… Màu xanh tươi của hành, màu đỏ của ớt, màu nâu của nấm, màu trắng của bánh phở… tất cả hòa phối nhịp nhàng để tạo nên một bát phở chay hấp dẫn và rất có ý nghĩa trong mâm cỗ Vu Lan để báo hiếu với tổ tiên, cha mẹ.
Không chỉ ngon do vị giác cảm nhận, phở chay còn đem đến cho người ăn một sự thanh tao, nhẹ nhõm lạ lùng. Ẩn sau món ăn tưởng chừng như bình dị ấy là cả một triết lý nhân sinh đầy ý nghĩa. Người ta bảo ăn chay là tôn trọng sự sống, ăn chay vì một thế giới trong sạch và từ bi hơn, và hướng lòng mình đến sự tịnh tâm, an lạc.