Khu nhà tạm cư của các hộ dân trong dự án Khu đô thị Thủ Thiêm (quận 2) được xây cất tạm bợ bằng gạch, ván, mái tôn thấp lè tè, dây điện, quần áo giăng tứ phía, trông như những tổ tò vò tối tăm, ngột ngạt dưới chân cao ốc TĐC khang trang dành để bố trí các hộ đã hoàn thành, đưa vào sử dụng.
Giữa trưa, những căn phòng tạm cư nóng như lò nung. Ông Lê Hoàng Trọng (43 tuổi, ngụ 52/2A Lương Định Của, phường An Khánh, quận 2) cho biết mọi người trong nhà đã đi trốn nóng. Buổi tối, căn phòng chưa đầy 30m2 là nơi ăn ngủ của 10 người. Chật chội quá nên nhiều người ra ngủ gà gật dưới gầm cầu thang.
“Thà sống như vầy, cực khổ, bất tiện song thanh thản còn hơn nhận nhà tái định cư, mắc nợ hàng trăm triệu đồng. Bị giải tỏa, tiền đền bù không nhiều, phải vay tiền mới đủ mua nhà TĐC” – ông Trọng lý giải.
Hơn 2.200 căn hộ xây dựng tái định cư đang xây dựng sắp hoàn thiện
Bà Cao Ngọc Hương (ngụ 22/6 Lương Định Của, khu phố 2, phường An Khánh, quận 2) thì nhận tiền TĐC về phường Cát Lái mua đất cất nhà ở tạm.
“Ở chung cư TĐC phức tạp, xây không như ý của mình. Vào ở, chưa có kế sinh nhai đã phải chi phí nhiều khoản, từ tiền quét dọn, bảo vệ đến tiền gửi xe. Con dâu tôi được bố trí trên tầng 15 cho biết, giá nước sinh hoạt lên tới 15.000 đồng/m3. Bất tiện nên nhiều người ở đây đã nhận nhà TĐC rồi cũng không ở” – Bà Hương cho biết.
Ông Hứa Ngọc Thảo, Phó Chủ tịch UBND quận 2 cho biết, quận đã xây dựng 16 khu TĐC và đã hoàn thành 13 khu với trên 10.200 căn hộ và 2.931 nền đất. Tuy nhiên, trong số hơn 27.500 hộ dân được TĐC, chỉ có khoảng 5.500 hộ chọn nhà TĐC, còn lại tự lo nơi ở mới. Vì vậy căn hộ và nền đất TĐC trên địa bàn quận 2 thừa rất nhiều. Theo số liệu của Sở Xây dựng, TPHCM hiện còn tồn khoảng 4.482 căn hộ/nền TĐC.
Hàng trăm căn hộ xuống cấp không phanh
Lãnh đạo một số quận, huyện cho biết, đã mua sẵn nhiều căn hộ, nền đất làm quỹ nhà TĐC chuẩn bị cho các dự án. Tuy nhiên, khi thị trường bất động sản đóng băng, giá nhà đất xuống thấp nên bị lỗ.
Chia sẻ với nhiệm vụ chính trị của UBND Tp.HCM, 5 năm trước, Công ty Cổ phần địa ốc Him Lam dành 32 căn hộ chung cư Him Lam Nam Khánh (quận 8) cho UBND Tp.HCM làm quỹ nhà TĐC. Đến nay, các căn hộ thương mại đã bán hết. Riêng các căn hộ TĐC thì thành phố vẫn chưa mua, còn chủ đầu tư không dám bán ra ngoài để thu hồi vốn.
Mới đây, làm việc với HĐND Tp.HCM, đại diện Tổng Công ty Địa ốc Sài Gòn (Resco) cho biết, dự án chung cư 481 Bến Ba Đình (hai khối nhà 15 tầng, quy mô 350 căn hộ) khởi công từ năm 2006 với tổng vốn đầu tư 175 tỷ đồng dành bố trí TĐC cho các hộ dân dự án rạch Ụ Cây và cầu Bình Tiên (quận 8). Hoàn thành vào tháng 4/2010, đến nay, hàng trăm căn hộ vẫn để trống và đang xuống cấp không phanh vì công tác giải phóng mặt bằng hai dự án đi kèm tạm ngưng. Điều đáng nói, Resco thực hiện dự án văn phòng cho thuê quận 3 bằng nguồn vốn vay, đến nay không những không thu hồi được vốn mà còn thiệt hại hơn 13 tỷ đồng (trả tiền lãi và tiền bảo trì công trình).
Một số chủ đầu tư dự án nhà TĐC đang đề xuất chuyển nhà TĐC sang nhà ở xã hội để thu hồi vốn, cắt lỗ như ở dự án Chung cư 481 Bến Ba Đình, dự án Him Lam, khu TĐC Vĩnh Lộc B,… Ông Trần Trọng Tuấn, Giám đốc Sở Xây dựng cho biết, trong năm 2013, Tp.HCM sẽ chuyển đổi 5 dự án nhà TĐC (1.769 căn hộ) đang bỏ trống sang nhà ở xã hội vừa khơi thông vốn cho DN, vừa có quỹ nhà bố trí cho các đối tượng được mua nhà ở xã hội, tránh lãng phí.
Vì đâu nên nỗi?
Ông Huỳnh Công Hùng, Trưởng ban Văn hóa xã hội HĐND Tp.HCM cho biết ở quận 12 có dự án TĐC gồm 60 hộ nhưng sau một thời gian đến nay chỉ còn 7 hộ trụ lại. Nhiều người ở xã Đa Phước (huyện Bình Chánh) bị giải tỏa, đưa về TĐC ở Vĩnh Lộc, cách nơi ở cũ gần 20 km.
Nhiều chung cư TĐC vừa đưa vào sử dụng chưa bao lâu đã hư hỏng, xuống cấp không phanh khiến người dân không còn “khát” nhà TĐC. Đơn cử như chung cư Bình Trưng (quận 2)… bị lún, nứt, thấm nước. Không ít lần, cánh cửa sổ các căn hộ từ trên cao rơi thẳng xuống sân khiến các cư dân nơm nớp lo sợ. Còn chung cư Tân Mỹ (quận 7) thì không đảm bảo vệ sinh, đặc biệt một số hộ dân phản ánh, họ thường xuyên bị mất cắp các thiết bị phòng cháy chữa cháy.
Bà Thi Thị Tuyết Nhung, Phó trưởng ban Văn hóa xã hội HĐND Tp.HCM cho biết, kết quả điều tra của Cục thống kê Tp.HCM về đời sống của 1.200 hộ dân sau TĐC thể hiện người dân chưa mặn mà với nhà TĐC do hạ tầng xã hội, hạ tầng kỹ thuật chưa đồng bộ.
“Khu TĐC Vĩnh Lộc, hơn một năm rồi vẫn chưa được làm đường. Nếu mua căn hộ để TĐC trong khi người dân chưa mặn mà, xây nhiều nhưng người dân không ở thì dẫn đến thừa, lãng phí. Trong khi đó, người dân bị giải tỏa nhận tiền đi mua đất nông nghiệp, xây dựng không phép” – bà Nhung cảnh báo.