Trung Quốc hôm 17/2 bày tỏ “vô cùng lo ngại” trước báo cáo cho rằng Nhật Bản phản đối trả lại cho Hoa Kỳ hơn 300 kg chất plutonium (dùng để chế tạo vũ khí hạt nhân). Đây là động thái mới nhất trong xung đột giữa hai nước láng giềng châu Á.

Hãng thông tấn Kyodo của Nhật Bản cho biết, Washington đã yêu cầu Nhật Bản trả lại số vật liệu hạt nhân có thể dùng để chế tạo đến 50 quả bom hạt nhân. Ban đầu phía Nhật Bản phản đối, nhưng cuối cùng Tokyo cũng đồng ý xem xét yêu cầu của Mỹ.

Vật liệu này được mua với mục đích dùng cho nghiên cứu trong những năm 60 của thế kỷ trước. Chính phủ hai nước có khả năng sẽ đạt được thỏa thuận chính thức về việc trả lại các vật liệu này tại Hội nghị thượng đỉnh An ninh Hạt nhân tại La Haye (Hà Lan) vào tháng Ba tới, một quan chức Bộ Giáo dục Nhật Bản cho biết.

Quan hệ giữa Trung Quốc và Nhật Bản đang trở nên gay gắt vì tranh chấp lãnh thổ. Bắc Kinh từng cảnh báo về việc Nhật Bản đang cố gắng tái vũ trang.

“Trung Quốc tin rằng Nhật Bản, một nước đã ký kết Hiệp ước không phổ biến vũ khí, phải tôn trọng nghiêm ngặt các cam kết quốc tế của mình để đảm bảo an toàn và không phổ biến vũ khí hạt nhân”, người phát ngôn Hoa Xuân Oánh của Trung Quốc nói trong cuộc họp báo hàng ngày.

Ảnh minh họa.

“Trong một thời gian dài, Nhật Bản đã không trả lại các vật liệu hạt nhân được lưu trữ cho các quốc gia có liên quan, đã gây ra mối quan ngại trong cộng đồng quốc tế. Trung Quốc cũng đặc biệt lo ngại về vấn đề này”.

Trong khi đó, ấn bản Hồng Kông Yazhou Zhoukan cho rằng Nhật Bản đang bí mật phát triển một chương trình vũ khí hạt nhân trong bối cảnh tranh chấp trên quần đảo Senkaku/Điếu Ngư với Trung Quốc ở biển Hoa Đông.

Nhật Bản hiện có 3 công ty Mitsubishi, Hitachi và Toshiba sản xuất năng lượng hạt nhân. Dưới ba tập đoàn này còn có thêm 200 công ty nhỏ hơn sở hữu nhiên liệu hạt nhân và kỹ thuật xử lý plutonium.

Yazhou Zhoukan cho rằng Nhật Bản có khả năng xây dựng bom hạt nhân nếu sửa đổi hiến pháp hòa bình sau chiến tranh. Nhật Bản đang có tổng cộng 40,7 tấn plutonium bao gồm 5,5 tấn ở Nhật Bản, 21,6 tấn ở Pháp và 13,6 tấn ở Vương quốc Anh. Đất nước này cũng tích lũy khoảng 3.000 tấn chất thải hạt nhân, vượt qua cả Mỹ.

Thiếu tướng Yoshiaki Yano của lực lượng phòng vệ Nhật Bản trong một bài báo viết cho tạp chí quân sự Nhật Bản đánh giá rằng Tokyo nên điều chỉnh chính sách hạt nhân để tránh những thiệt hại trong mối quan hệ với Washington.Việc Mỹ yêu cầu Nhật Bản trả lại 300 kg plutonium là vì Washington đã chú ý đến tiềm năng phát triển vũ khí hạt nhân tại Nhật Bản, ông Yoshiaki Yano cho biết.

Mối quan hệ giữa Bắc Kinh và Tokyo ngày càng xấu đi bởi hàng loạt tranh chấp tại chuỗi đảo không có người ở trong vùng biển Hoa Đông. Tàu chiến của hai nước thường xuyên tuần tra xung quanh các đảo nhỏ gây lo ngại về đụng độ. Tình hình trở nên tồi tệ hơn khi Trung Quốc đơn phương xác lập vùng nhận dạng phòng không bao trùm lên các đảo tranh chấp và sau chuyến thăm của Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe đến thăm ngôi đền chiến tranh Yasukuni gây tranh cãi.

H.Nguyên