Vì thuốc theo toa được chỉ định bởi bác sĩ, nên rất nhiều người không nhận ra rằng chúng có thể nguy hiểm ra sao. (Jupiterimages/photos.com)
Nhiều người dùng thuốc kê đơn mà hoàn toàn không bị nghiện trong khi những người khác cảm thấy nghiện nặng, vì không nhận ra rằng họ có thể bị phụ thuộc vào thuốc cho dù là theo chỉ định của bác sĩ.
Bác sĩ tâm thần tại Manhattan – Ankur Saraiya, chuyên làm việc với các bệnh nhân phụ thuộc vào các loại chất, trong đó bao gồm thuốc theo toa – sẽ giải thích nghiện là gì và một số hiểu lầm về chứng nghiện thuốc theo toa.
Đại Kỷ Nguyên: Tại sao một số người trở nên nghiện thuốc kê đơn trong khi những người khác thì không?
Bs. Ankur Saraiya: Đây là một câu hỏi phức tạp và câu trả lời trung thực nhất là “Không ai biết được.” Bạn có thể thay thế bất kỳ việc lạm dụng thuốc nào thành “thuốc theo toa” mà không thể nhận thức được
Một trong những khả năng có thể xảy ra đó là mỗi người có phản ứng khác nhau với thuốc theo toa. Nói cách khác, một số người cảm thấy hưng phấn còn số khác thì không, hoặc họ cảm nhận ở các mức độ khác nhau. Ngoài ra mỗi người có khả năng khác nhau để tránh bị cám dỗ và đưa ra các lựa chọn lành mạnh. Số khác dễ dàng nghe theo những người có thẩm quyền (như sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ) trong khi những người khác dễ dàng phá bỏ quy định. Một số người không ngần ngại phá luật bằng cách tiêu thụ các loại thuốc bất hợp pháp trong khi số khác thì không làm như vậy. Một số bệnh nhân có bác sĩ có kinh nghiệm hơn đối với các rủi ro của chứng nghiện nên sẽ nhận được sự giám sát tốt hơn. Có rất nhiều nguyên nhân của những biến đổi mà không thể nào tóm gọn được.
Đại Kỷ Nguyên: Định nghĩa của nghiện là gì?
Bs. Saraiya: Khái niệm nghiện là mơ hồ. Nói cách khác, mỗi người có hàm ý khác nhau khi họ nói về nghiện. Điều quan trọng là xác định những gì bạn đang nói tới trong một bối cảnh cụ thể.
Đối với các y sĩ, nghiện thường dùng để chỉ một chất gây ra sự phụ thuộc về thể chất hoặc tâm lý, nghĩa là việc ngưng thuốc sẽ gây tác động đặc biệt nguy hiểm hoặc khó lường đối với các vấn đề về sức khỏe đặc thù.
Ngoài ra còn có một tập hợp các hành vi liên quan đến việc sử dụng chất gây nghiện ở những người nghiện hoặc người phụ thuộc.
Đại Kỷ Nguyên: Vậy nghiện là vấn đề tâm lý hay vật lý, hay là cả hai vấn đề trên?
Bs. Saraiya: Một lần nữa, điều này đưa đến một định nghĩa cần phân biệt giữa việc bị phụ thuộc và nghiện. Bạn có thể phụ thuộc về mặt thể chất hoặc tinh thần, hoặc cùng lúc cả hai. Tôi muốn nói đến điều mà đa phần mọi người nghĩ đến khi nói về nghiện, đó là một tập hợp các yếu tố thể chất và tinh thần. Ngoài việc hiểu biết những nguy cơ vật lý của việc sử dụng hay ngừng sử dụng một chất, tôi không cho rằng sự phân biệt này có gì quan trọng. Nếu sử dụng một chất mà ảnh hưởng đến cuộc sống của một người và họ khó mà dừng lại, thì việc chúng ta phân loại chứng nghiện ra sao không phải là vấn đề.
Đại Kỷ Nguyên: Loại thuốc theo toa nào dễ gây nghiện nhất?
Bs. Saraiya: Có nhiều loại thuốc khác nhau dễ bị lạm dụng, nhưng loại phổ biến nhất có thể kể tới thuốc giảm đau theo toa (Percocet, Vicodin, Oxycontin, và các loại tương tự).
Đại Kỷ Nguyên: Có những hiểu lầm nào về việc nghiện thuốc kê đơn?
Bs. Saraiya: [Một số hiểu lầm phổ biến là] những người nghiện bị dập khuôn là tội phạm cấp thấp, rằng chỉ một số người nhất định mới dễ bị nghiện. Mọi người hiểu lầm về việc phân biệt các loại thuốc gây nghiện, ví dụ như, các thuốc chống trầm cảm không gây nghiện, nhưng rất nhiều người tin rằng chúng gây nghiện.
Đại Kỷ Nguyên: Bác sĩ đã tìm ra phương pháp nào thành công nhất giúp mọi người cai nghiện?
Bs. Saraiya: Các phương pháp tiếp cận đặc thù phụ thuộc vào mỗi chất, nhưng đối với thuốc giảm đau, chúng tôi sử dụng điều trị thay thế với Suboxone. Một số liệu pháp kết hợp với việc dùng thuốc sẽ cho hiệu quả cao nhất.
Điều trị có thể bao gồm cả điều trị cá nhân lẫn điều trị nhóm, cũng như hỗ trợ các nhóm và Những người Nghiện Rượu và Ma túy.
Đại Kỷ Nguyên: Những thách thức chung khi vượt qua chứng nghiện thuốc theo toa là gì?
Bs. Saraiya: Sự kỳ thị là mối quan tâm chủ yếu. Mọi người sợ tìm đến điều trị vì sợ bị đối xử như một “tên nghiện” và cũng sợ bị người khác phát hiện rằng mình có vấn đề. Không may là mọi người thường từ bỏ điều trị quá sớm và dễ bị tái phát.
Đại Kỷ Nguyên: Theo lời khuyên của bác sĩ, gia đình và bạn bè đóng vai trò nào trong việc giúp đỡ người thân cai nghiện?
Bs. Saraiya: Giúp người bệnh có được điều trị thích hợp và hỗ trợ các vấn đề tổng thể là điều tốt nhất mà những người thân có thể làm.
Đại Kỷ Nguyên: Hiện có rất nhiều tranh cãi về sự phát hành tới đây của thuốc giảm đau Zohydro bởi vì nó có những tác dụng phụ nghiêm trọng trên. Bác sĩ cho rằng người đọc cần hiểu thế nào về vấn đề này?
Bs. Saraiya: Từ hiểu biết của tôi, bản thân loại thuốc không có gì cụ thể để thúc đẩy cuộc tranh cãi, thực tế là nó sẽ được dùng với liều lượng tương đối lớn bởi vì nó là loại thuốc có tác dụng lâu dài. Điều đáng lo ngại là mọi người sẽ làm giả thuốc do đó liều lượng đầy đủ được phóng thích ngay lập tức, và với liều lượng cao như vậy có thể sẽ độc hơn những loại có sẵn hiện nay.
Đối với những ai sử dụng loại thuốc này theo chỉ dẫn, tôi không nghĩ rằng có gì đặc biệt đáng lo ngại. Opioids đã được sử dụng theo toa từ nhiều năm và đây chỉ là một biến thể của nó. Với những người tự ý chọn dùng loại thuốc này, họ sẽ gặp nguy cơ cao hơn bình thường bởi vì liều lượng có tác dụng cao hơn những loại có sẵn hiện nay. Điểm mấu chốt là chỉ sử dụng thuốc theo chỉ định và liên hệ với người kê đơn về bất kỳ tác dụng không mong muốn nào. Nếu bạn lạm dụng bất kỳ chất nào, bạn đang chấp nhận rủi ro với cuộc sống của chính mình.
Bs. Saraiya có trụ sở tại Upper West Side và Murray Hill. www.drsaraiya.com
Nếu bạn hoặc người quen đang phải đối mặt với chứng nghiện thuốc, hãy gọi cho Đường dây Hỗ trợ Drug Detox (646) 583-2301 hoặc vào trang NewYork.DrugDetoxHelpline.com
Ghi chú : thuốc theo toa hay thuốc kê đơn là những thuốc cần có đơn thuốc của bác sĩ đi kèm mới được mua
Dịch Việt ngữ bởi: Việt Nguyên