Ảnh xác ướp và đầm lầy. Ở Xcốt-len, các nhà khảo cổ đã tìm thấy các thi thể khá kỳ lạ được ướp xác trong đầm lầy. (Shutterstock*)
Vào năm 2001, một nhóm các nhà khảo cổ học đã tìm thấy bốn bộ xương tại một di tích khảo cổ trên hòn đảo South Uist ở Outer Hebrides thuộc Xcốt-len. Lúc đầu, dường như nó là một phát hiện thuộc thời kỳ đồ đồng, nhưng các nhà nghiên cứu đã sớm nhận ra rằng phát hiện này quá khác thường.
Hai bộ xương, một nam một nữ, đã được mai táng trong tư thế bào thai, với đầu gối chạm vào cằm. Theo kiểm tra ban đầu cho thấy người nam đã chết vào khoảng năm 1600 TCN và người nữ đã chết vào khoảng năm 1300 TCN. Tuy nhiên, các nhà khoa học khá bối rối trước một vài đặc điểm trên thi thể, ví dụ như những bộ xương này bị gập lại khá nhiều, và vì thế họ đã tiến hành thêm các phân tích. Và rồi họ đã quá kinh ngạc khi phát hiện được rằng mặc dù người nam đã chết khoảng năm 1600 TCN, nhưng đến tận sáu thế kỷ sau người này mới được mai táng, lúc đó vào khoảng năm 1000 TCN. Tương tự, người nữ đã không được chôn cất cho đến tận 300 năm sau khi cô chết. Điều này rất bất thường bởi lẽ bộ xương nào mà không được chôn trong từng nấy thời gian có lẽ sẽ biến thành một đống xương rời rạc.
Khi khám nghiệm kỹ hơn, đội nghiên cứu đã khám phá ra rằng những thi thể này đã từng được bảo quản và quá trình này giúp giữ các mảnh xương gắn liền lại với nhau. Sử dụng các kỹ thuật pháp y hiện đại, người ta đã phát hiện ra rằng khoảng 2mm lớp ngoài cùng của xương đã được khử chất khoáng và điều này là kết quả của kỹ thuật bảo quản trong đầm lầy than bùn trong một khoảng thời gian từ 6 đến 18 tháng. Phát hiện này là khá đặc biệt, vì đây là địa điểm duy nhất ở Anh mà các chuyên gia đã tìm thấy được các xác ướp từ thời tiền sử.
Các bằng chứng gợi ý rằng các thi thể đã được bảo quản có chủ ý và sau đó được vớt lên từ đầm lầy và đặt bên trong một chỗ chứa và có thể nó mang một ý nghĩa tâm linh. Mike Parker Pearson, giáo sư trường Đại Học Sheffield tin rằng các xác ướp đóng một vai trò quan trọng trong xã hội như là một phần của nghi thức thờ cúng tổ tiên, chúng có thể được coi như một nơi cung cấp các lời khuyên tâm linh nhằm giúp cộng đồng dân cư đưa ra các quyết định.
Tuy nhiên, câu chuyện chưa dừng ở đây, bởi một thập kỷ sau đó, một phát hiện kinh ngạc khác nữa đã được hé lộ. Các cuộc khám nghiệm DNA của phần thi thể còn lại đã dẫn tới một phát hiện làm mọi người rất sửng sốt, đó là hai bộ xương này thực ra được tạo ra từ các bộ phận cơ thể của sáu người khác nhau! Trong bộ xương của người nam, thì phần thân mình, hộp sọ và cổ, cùng phần hàm dưới là thuộc về ba người đàn ông khác nhau và bộ xương của người nữ là một tổ hợp được tạo thành từ hộp sọ của một người đàn ông, thân mình là của một phụ nữ, và cánh tay là của một người thứ ba mà giới tính hiện vẫn chưa được xác định. Phương pháp định tuổi bằng đồng vị phóng xạ hé lộ rằng hộp sọ của xác ướp “người nữ” là vào khoảng 50 đến 200 năm tuổi già hơn so với phần thân xác ướp. Có vẻ như các xác ướp này được ghép lại từ nhiều phần của những thành viên của một gia đình và sau đó được đặt cùng nhau như một bộ xếp hình để làm cho nó giống như chỉ một người.
Các nhà khảo cổ học không rõ tại sao các phần còn lại được ướp xác rồi sau đó trộn lẫn với nhau. Tuy nhiên, Parker Pearson tin rằng việc trộn lẫn các phần còn lại được thực hiện để kết hợp các tổ tiên khác nhau của các gia đình để tạo ra một ‘tổ tiên mang tính biểu tượng’ nhằm biểu thị cho các đặc tính của nhiều dòng dõi. Ông nói: “Đây có thể là các bộ phận có mối quan hệ họ hàng, họ đặt các dòng dõi lại với nhau, sự trộn lẫn các phần cơ thể của nhiều người lại với nhau dường như là một hành động có chủ ý”.
Tuy nhiên, giáo sư ngành khảo cổ y sinh tại trường Đại Học Manchester, ông Terry Brown còn khá hoài nghi và tin rằng những cư dân cư trú ở hòn đảo South Uist vào thời kỳ đồ đồng chỉ thể hiện tính thực tiễn mà thôi: “Có lẽ cái đầu đã rơi xuống và họ lấy cái đầu khác để cắm vào đó.”
Theo Vietdaikynguyen.com