Phác họa: nghệ thuật Vintage cho thấy bản vẽ của Leonardo Da Vinci. (Shutterstock *) dưới bên phải: Vẽ các thiết bị bơm nước  của Leonardo Da Vinci. (Sailko qua commons wikimedia)

Một bảo tàng mới dành cho các phát minh công nghệ tiên tiến của nhà khoa học Hy Lạp cổ đại Acsimet vừa được khai trương tại Olympia Cổ, Hy Lạp, theo tin tức của Người đưa tin Hy Lạp. hơn 50 phát minh khó tin của người Hy Lạp cổ đại trong suốt thời kỳ từ năm 2.000 TCN cho đến giai đoạn cuối cùng của thế giới Hy Lạp cổ, đã được tái hiện lại như: Bánh xe vít của Acsimet, rô bốt đầy tớ của Philon, nhà hát tự động của Heron, cỗ máy chiến tranh cổ đại, và “chiếc máy tính” nổi tiếng Antikythera. Triển lãm nhấn mạnh sự xuất sắc của các nhà phát minh trong quá khứ của chúng ta và những sáng tạo kinh ngạc đặt nền móng cho công nghệ mà chúng ta biết ngày nay.

Bảo tàng là một sáng kiến của kỹ sư Kostas Kotsanas, ông cũng là người sáng lập bảo tàng Công nghệ Hy Lạp cổ đại ở Katakolo, phía Nam Hy Lạp. Theo Kotsanas bảo tàng nhằm mục đích nhấn mạnh cả những khía cạnh ít được biết đến nhất của các nghiên cứu khoa học của Acsimet, cho thấy rằng công nghệ của người Hy Lạp cổ đại không xa với những công nghệ thời kỳ đầu của thế giới hiện đại.

Dưới đây là năm phát minh ấn tượng nổi bật trong triển lãm mới.

Bánh xe vít của Ac-si-met

Acsimet đến từ Syracuse (287 TCN-212 TCN) là một nhà toán học, vật lý học, kỹ sư, nhà phát minh và nhà thiên văn học Hy Lạp cổ đại. Mặc dù rất ít thông tin về cuộc đời ông được biết đến, ông được xem là một trong những nhà khoa học hàng đầu thời cổ đại. Một lượng lớn các phát minh kỹ thuật của Acsimet ra đời từ nhu cầu của thành phố quê hương ông, Syracuse. Vua Hiero II đã giao cho Acsimet thiết kế một con thuyền khổng lồ, thuyền Syracusia, có thể chở được 600 người và được dùng cho du lịch sang trọng, chở theo hàng hóa, và như một thuyền chiến thủy quân. Vì một con thuyền lớn như vậy sẽ khiến một lượng nước đáng kể rò rỉ vào trong thuyền, bánh xe vít Acsimet đã được phát minh để chống nước ở đáy tàu. Cỗ máy của Acsimet là một thiết bị với một lưỡi dao hình vít xoay tròn trong một ống hình trụ. Nó được vặn bằng tay, và cũng được dùng để chuyển nước từ một nơi thấp đến kênh đào tưới tiêu. Ngày nay, bánh xe vít Acsimet vẫn được sử dụng để bơm chất lỏng và những chất rắn nhỏ dạng hạt như than đá và gạo.

Hình ảnh chính: bánh xe vít của Acsimet (lanmacm qua Wikimedia commons); Phía trên bên phải: Người đàn ông trẻ bơm nước bằng máy bơm xoắn ốc/máy bơm Acsimet. (Shutterstock)

Robot đầy tớ của Philon

Philo đến từ Byzantium, cũng được biết đến là Philo Mechanicus, là một kỹ sư người Hy Lạp và nhà sáng chế cơ học, sống trong khoảng nửa sau của thế kỷ 3 TCN. Trong số các phát minh của ông có một con robot hầu gái giống hình người, tay phải cầm một bình rượu. Khi người khác đặt một chiếc ly vào tay trái robot, robot sẽ tự động rót rượu và sau đó đổ nước vào tách để pha trộn nếu cần. Robot được chế tạo qua một cơ chế phức tạp gồm các bình chứa, ống dẫn, ống không khí và cánh quạt gió, chúng tương tác với nhau qua thông qua nhiều thứ như trọng lượng, áp suất không khí và chân không. Đây là robot lâu đời nhất do con người tạo ra.

Nhà hát tự động của Heron

Heron đến từ Alexandria (10-70 CN) là một nhà toán học và kỹ sư, được xem là một trong những nhà thí nghiệm cổ đại vĩ đạt nhất. Một trong những sáng tạo mang tính nghệ thuật của ông là nhà hát tự động, biểu diễn tác phẩm Nauplius, một vở bi kịch được sáng tác ở giai đoạn sau chiến tranh thành Trojan. Có lẽ những người đi xem hát đã rất bất ngờ khi những cánh cửa đến nhà hát thu nhỏ bật mở, và các nhân vật hoạt hình diễn một loạt các tình tiết, bao gồm những cô gái xinh đẹp cầm búa sửa chữa con thuyền Ajax, đoàn tàu của Hy Lạp chèo trên biển với những đàn cá heo theo sau, và sự phá hủy cuối cùng của Ajax bởi một tiếng sét của thần Athena. Toàn bộ vở kịch tự động, dài khoảng 10 phút, được diễn bởi một hệ thống các loại dây, nút thắt và các máy móc được điều khiển bởi các bánh răng hình trụ. Thậm chí âm thanh của sấm sét cũng được tạo ra bằng những pha rơi của những quả bóng kim loại, được tính toán thời gian cơ học, vào một cái trống được giấu sẵn.

Nhà hát tự động của Heron (Ảnh chụp màn hình/ atelbauers /Youtube)

Móng vuốt của Acsimet

Móng vuốt của Acsimet (cũng được biết đến là “bàn tay sắt”) là một vũ khí cổ đại được sáng chế bởi Acsimet để bảo vệ phần hướng ra biển của bức tường thành lũy thành phố Syracuse, chống lại cuộc tấn công từ biển đổ bộ vào. Mặc dù bản chất thật sự của nó là chưa rõ ràng, dường như ghi chép của lịch sử cổ đại mô tả nó như một cần cẩu trang bị móc sắt có thể nâng một phần tàu chiến ra khỏi nước, sau đó khiến con tàu lật úp hoặc bất ngờ thả xuống. Những chiếc máy này mang tính năng đặc biệt trong chiến tranh Punic lần thứ 2 vào năm 214 TCN, khi người La Mã tấn công Syracuse bằng một hạm đội gồm 60 tàu Quinqueremes dưới sự chỉ huy của Marcus Claudius Marcellus. Khi hạm đội của người La Mã tiến vào bức tường thành đang ẩn mình trong màn đêm, những chiếc máy đã được triển khai, nhấn chìm nhiều chiếc thuyền và khiến cuộc tấn công rơi vào hỗn loạn. Các sử gia như Polybius và Livy coi những chiếc máy này, cùng với súng cao su do Acsimet sang chế là nguyên nhân thất bại nặng nề của người La Mã.

Tranh treo tường Móng vuốt của Acsimet nhấn chìm một con tàu, có tên “bàn tay sắt” trong các nguồn tư liệu lịch sử. (Magnus Manske từ Wikimedia Commons)

Gương đốt cháy của Acsimet

Tác giả Lucian thế kỷ 2 sau CN viết rằng trong trận bao vây Syracuse (c214-212 TCN), Acsimet đã đốt cháy những con thuyền địch. Nhiều thế kỷ sau, Anthemius đến từ Tralles đã nhắc đến những tấm kính đốtnhư là vũ khí của Acsimet. Thiết bị này, đôi khi được gọi là “tia nóng Acsimet”, được dùng để hội tụ ánh sáng mặt trời vào con thuyền đang đến gần, khiến chúng bốc cháy. Người ta cho rằng một loạt các tấm khiên lớn bằng đồng hoặc đồng đỏ có độ bóng cao, đã đóng vai trò như những chiếc gương được dùng để hội tụ ánh sáng mặt trời vào một con thuyền. Điều này sử dụng nguyên tắc của tấm phản chiếu parabol tương tự như lò mặt trời. Năm 1973 nhà khoa học Hy Lạp Loannis Sakkas đã thực hiện một thí nghiệm về tia nóng Acsimet. Thí nghiệm diễn ra ở căn cứ hải quân Skaramagas bên ngoài Athen. Trong thí nghiệm này 70 chiếc gương đã được sử dụng, mỗi chiếc được phủ đồng và có kích thước khoảng 3 feet (1,5 feet tương đương 1m). Những chiếc gương được hướng vào mô hình thuyền chiến La Mã thử nghiệm bằng ván ép ở khoảng cách chừng 160 feet (50m). Khi những chiếc gương được hướng đến ở một khoảng cách chính xác, con thuyền đã bốc cháy chỉ trong vài giây.

Ảnh chính: Bức tranh Chiếc gương của Acsimet được dùng để đốt cháy thuyền quân sự La Mã (Magnus Manske từ Wikipedia Commons). Dưới cùng bên trái: Một sơ đồ khái niệm của một tia nóng Acsimet. (Tablizer từ Wikimedia Commons)

Bảo tàng mới xây dựng trưng bày 24 phát minh của Acsimet như móng vuốt của Acsimet, mô hình vũ trụ cơ khí của Acsimet, đi-ốp, thiết bị đo đường, nghịch lý thủy tĩnh, gương đốt cháy và cỗ máy chiến tranh cũng như các phát minh của các nhà khoa học Hy Lạp cổ đại khác. Thị trưởng thành phố Thymios Kotzias nói rằng bảo tàng sẽ thu hút thêm nhiều du khách đến với Olympia Cổ.

Theo Vietdaikynguyen.com