2014 là một năm kinh tế có nhiều sự kiện đình đám. Trong đó phải kể đến các sự kiện: giá xăng dầu giảm sâu, dự án sân bay Long Thành, bùng nổ dịch vụ taxi Uber…

1. Giá dầu hạ thấp nhất trong nhiều năm, xăng 19 lần giảm giá

Thời điểm đầu tháng 12/2014, giá dầu thô trên thế giới rớt xuống dưới 60 USD/thùng. Đà sụt giảm chóng mặt của giá dầu khiến đa số giới đầu tư trên thế giới hoang mang.

Đối với Việt Nam, giá dầu giảm mạnh một mặt có tác động tích cực. Tuy nhiên cũng dấy lên lo ngại hụt nguồn thu ngân sách từ việc xuất khẩu dầu thô. Theo dự tính của Chính phủ, nếu giá dầu giảm 1 USD/ thùng thì ngân sách thất thu 1000 tỷ đồng. Năm 2015, nếu giá dầu ở mức 80 USD/thùng thì ngân sách thất thu 20.000 tỷ đồng.

Giá dầu thế giới giảm mạnh tạo cơ hội để giá xăng dầu trong nước giảm 19 lần/24 lần điều chỉnh với mức giảm tổng cộng hơn 7.000 đồng/lít.

2. Bùng nổ dịch vụ taxi Uber gây nhiều tranh cãi

Taxi Uber xuất hiện tại Việt Nam từ tháng 2/2014, là dịch vụ trung gian hoạt động thông qua ứng dụng trên smartphone, làm nhiệm vụ gắn kết người cần đi xe với người sở hữu xe.

Taxi Uber có giá thấp hơn khoảng 20% so với taxi truyền thống, loại hình dịch vụ taxi Uber xuất hiện tại TP.HCM ngay lập tức đã được nhiều người dân lựa chọn. Ngay sau đó, nhiều mô hình tương tự như Easytaxi, Grabtaxi cũng tiếp tục “làm mưa, làm gió” tại Hà Nội.

Tuy nhiên, sau đó Uber đã gặp phải phản ứng của một số ngành chức năng và các hãng taxi truyền thống khi cho rằng dịch vụ này trốn thuế, cạnh tranh không lành mạnh và hoạt động trái pháp luật tại Việt Nam. Tuy nhiên tính đến thời điểm này, cơ quan quản lý vẫn còn lúng túng để tìm ra phương án quản lý và đưa dịch vụ này chính thức được hợp pháp hóa ở Việt Nam.

3. Nợ công ngày càng tăng

Theo quy định của chiến lược nợ công, nghĩa vụ trả nợ trực tiếp của Chính phủ so với tổng thu ngân sách nhà nước hàng năm không quá 25%, nhưng nếu tính cả vay để đảo nợ và trả nợ vay thì hiện nợ công vào khoảng 26,2%.

Tại diễn đàn Quốc hội, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng khẳng định “nợ công vẫn trong giới hạn quy định an toàn cho phép”. Tuy nhiên, trong năm qua vấn đề nợ công thu hút rất nhiều sự quan tâm, đặc biệt là dưới góc nhìn của các chuyên gia kinh tế. Bởi nợ công khá ổn định ở mức 55% GDP từ năm 2010, nhưng tỷ lệ này dự kiến tăng lên mức 60,3% GDP vào cuối năm nay.

Các chuyên gia lo ngại về khả năng trả nợ, cả lãi vay lẫn nợ gốc trong bối cảnh bội chi ngân sách lớn, giá dầu trong xu hướng hạ, nợ công sẽ ngày càng nặng thêm, mà khó có khả năng giảm đi.

4. Ồn ào quanh dự án đầu tư sân bay quốc tế Long Thành

Trong bối cảnh nợ công tăng nhanh, dự án, dự án đầu tư cảng hàng không quốc tế Long Thành với kinh phí dự kiến ngốn hết 18,7 tỷ USD được đưa ra bàn thảo đã vấp phải nhiều luồng ý kiến trái chiều và sự quan tâm đặc biệt của các chuyên gia và người dân cả nước.

Bên lề kỳ họp Quốc hội tháng 11 vừa qua, Phó Thủ tướng Vũ Văn Ninh khẳng định, dự án xây dựng sân bay Long Thành là một dự án lớn, cần thiết phải triển khai để giảm quá tải cho các cảng hàng không khác. Tuy nhiên, các nhà khoa học lại băn khoăn về sự cần thiết của dự án bởi các số liệu thực tế nêu ra thiếu thuyết phục, đồng thời ảnh hưởng đến ngân sách và đầu tư công.

5. Lạm phát thấp nhất 13 năm

Lạm phát của Việt Nam năm nay thấp nhất trong 10 năm gần đây, ở mức 4,09%, thấp hơn chỉ tiêu Quốc hội giao là 7%. Nhiều ý kiến cho rằng nguyên nhân lạm phát thấp là do sự sụt giảm trong tổng cầu của nền kinh tế. Đây dường như không phải là một kết quả tích cực được mong đợi.

Trong năm 2014, tốc độ tăng trưởng GDP của Việt Nam cao thứ 2 thế giới, với mức đạt 5,9%, cao hơn so với chỉ tiêu Quốc hội đề ra (5,8%) và cao hơn năm 2013 (5,42%). Việc giải quyết mối quan hệ giữa tăng trưởng và lạm phát chắc chắn sẽ không phải là bài toán dễ tìm đáp số.

6. Thị trường bất động sản ảm đạm

Không ít ý kiến cho rằng 2014 chính là năm đáy của thị trường bất động sản (BĐS), dù thống kê của Bộ xây dựng cho biết lượng BĐS tồn thời gian qua đã giảm 14,7% so với năm 2013.

Gói hỗ trợ thị trường BĐS trị giá 30.000 tỷ đồng được Chính phủ đưa ra từ 2013. Tuy nhiên, gần hết năm 2014 mà hầu như chưa có nhiều khách hàng vay được tiền từ gói hỗ trợ này.

Dù tung đủ mọi chiêu khách để thu hút khách hàng như những “món” hoa hồng hàng trăm triệu đồng, chủ dự án rao trúng thưởng cả xe siêu sang… nhưng cả dân môi giới lẫn khách hàng đều không mặn mà.

7. Trần lãi suất huy động giảm về 5,5%/năm

Trong năm 2014, trần lãi suất huy động đã được điều chỉnh giảm, từ mức khoảng 7% xuống còn 6% và tiếp tục ở mức 5,5%/năm vào tháng 10/2014. Với mức giảm trên, lãi suất huy động đang ở mức thấp nhất trong vòng 3 năm qua.

Lãi suất cho vay cũng được điều chỉnh giảm về 7%/năm với ngắn hạn, áp dụng tại các tổ chức tín dụng. Quỹ tín dụng nhân dân và Tổ chức tài chính vi mô, áp dụng lãi suất cho vay ngắn hạn tối đa bằng đồng Việt Nam là 8%/năm.

Theo thống kê mới nhất của Ngân hàng Nhà nước, tính đến ngày 19/12, tăng trưởng tín dụng đã đạt 11,8%, và dự kiến sẽ đạt chỉ tiêu định hướng 12-14% đưa ra vào thời điểm đầu năm 2014.

Về thị trường ngoại tệ, tình trạng đô la hóa tiếp tục giảm, tỷ lệ tiền gửi ngoại tệ/tổng phương tiện thanh toán đạt khoảng 11,6%, giảm so với mức 12,4% cuối năm 2012-2013. Dự trữ ngoại hối Nhà nước lên mức kỷ lục, khoảng hơn 35 tỷ USD (tính đến tháng 9/2014).

Mộc Miên (Tổng hợp)