Phương tiện tăng đột biến trong khi số cửa thu phí quá ít là một trong những nguyên nhân chủ yếu dẫn đến tình trạng này.

Nói về nguyên nhân của tình trạng này, ông Vũ Ngọc Quang, Chi cục trưởng Chi cục IV.7 cho biết, thống kê lượng xe qua trạm thu phí từ năm 2012 đã lên tới 20 nghìn lượt xe/ngày. Cao điểm Tết có thể lên đến 30 nghìn lượt/ ngày hoặc hơn nữa.

Đến thời điểm hiện nay, tuy chưa có con số thống kê lượt xe chính xác nhưng chắc chắn không thể thấp hơn được. Lượng xe vận chuyển hàng hóa bắc nam thông qua lớn trong khi số làn thu phí còn hạn chế nên xe qua trạm không thể thoát nhanh được.

Thực tế, cùng quy mô như nhau song trạm thu phí trên cao tốc TP HCM – Long Thành – Dầu Giây có đến 14 cửa thu phí trong khi tại cao tốc TP HCM – Trung Lương, số cửa thu phí chỉ bằng gần nửa (trạm Thân Cửu Nghĩa có 6 cửa và 9 cửa ở trạm Chợ Đệm).

Đó là chưa nói đến việc trình độ chuyên môn, sự linh hoạt trong xử lý tình huống của nhân viên thu phí trên cao tốc TP HCM – Trung Lương chưa thể chuyên nghiệp như cao tốc TP HCM – Long Thành – Dầu Giây. Như trong dịp Tết vừa qua, trạm thu phí trên đường cao tốc TP HCM – Long Thành – Dầu Giây đã tổ chức cho hai tổ nhân viên chuyên làm nhiệm vụ hướng dẫn, điều tiết các xe vận tải bắc nam chạy vào từng cửa thu phí cho hợp lý. Tài xế khi đến trạm không mất thời gian phải tìm cửa trống nên lưu thoát nhanh hơn, bớt lộn xộn ngay trạm thu phí.

Theo đánh giá của Tổng công ty Đầu tư phát triển và quản lý dự án hạ tầng giao thông Cửu Long (Cửu Long CIMP – đơn vị chủ đầu tư xây dựng cao tốc TP HCM – Trung Lương), thu phí theo hình thức “ấn nút lấy thẻ ra trả tiền” áp dụng tại đây là một trong những hình thức thu phí vận tải hiện đại nhất Việt Nam hiện nay.

Cụ thể, khi xe vào đường cao tốc, lái xe không phải mua vé, trả tiền như các trạm thu phí hiện hành mà chỉ phải dừng tại trụ phát thẻ từ, tự động bấm nút, chờ 2-3 giây sẽ lấy thẻ từ máy nhả ra. Nhận thẻ xong, tài xế tiếp tục chạy đến trạm thu phí tiếp theo, trả thẻ từ cho nhân viên thu phí. Máy tính xác định số tiền phải trả và in phiếu thanh toán. Quá trình nhận thẻ từ và thanh toán diễn ra rất nhanh, chỉ 3-15 giây.

Lý thuyết là vậy, nhưng dịp Tết Ất Mùi vừa qua hệ thống thu phí này cũng lộ rõ những bất cập làm ảnh hưởng đến giao thông tại trạm vận tải. Theo quan sát của PV, không phải tài xế nào cũng có thể đánh lái thuần thục đủ sát vào trụ thẻ từ. Nếu đậu quá sát sẽ bị trầy xước thân xe nên để an toàn, nhiều tài xế dừng khá xa, đưa tay trái ra ấn nút lấy thẻ. Nhiều trường hợp lại đậu xe vận chuyển hàng hóa bắc nam xa quá với không tới, loay hoay mãi không được lại phải tháo dây đai an toàn, mở cửa xe mới lấy được thẻ. Mỗi người chậm một chút thì khả năng lưu thoát cũng giảm, ách tắc cũng vì thế mà kéo dài.

Nguyên nhân ùn tắc những ngày qua là do trạm có làn xe hạn chế. Trạm Chợ Đệm vào 4 cửa ra 5, còn Thân Cửu Nghĩa là vào 3 ra 6. Theo quy trình, vào bấm thẻ, ra tính tiền cũng phải mất vài giây barie mới tự động mở cho xe qua. Quy trình này ngày thường rất hiệu quả nhưng dịp Tết quá đông, buộc phải làm thủ công.

Khắc phục tình trạng trên, tại Trạm thu phí Thân Cửu Nghĩa, Công ty đã cho mở thêm một cửa xe cho chiều từ Trung Lương đi TP HCM. Tại cửa xe mở mới này, nhân viên thu phí đưa thẻ trực tiếp cho tài xế nên cũng giải phóng được nhiều xe. Tuy nhiên, về lâu dài cần phải bung ra thêm ít nhất 3 cửa mỗi bên từ 9 lên 12 cửa. Công ty Yên Khánh đang chờ Bộ GTVT cho phép đầu tư thêm làn thu phí. 

Chuyển nhà bắc nam uy tín và chuyên nghiệp với Tân Hải Phong