Người được mệnh danh là ‘cha đẻ Singapore’ từ năm 1992 đến 2007 đã thăm Việt Nam nhiều lần và ông đã đưa ra khá nhiều lời khuyên hữu ích.

Trong cuốn hồi ký Lịch sử Singapore 1965-2000: Bí quyết hóa rồng, cựu Thủ tướng Singapore Lý Quang Diệu cũng khen người Việt: “Tài năng của người Việt Nam trong việc sử dụng và cải tiến các khí tài Liên Xô thời kỳ chiến tranh nhắc nhở chúng ta về những phẩm chất tuyệt vời của dân tộc này”.

Đáng chú ý, trong chuyến thăm tới Việt Nam năm 2007, ông Lý Quang Diệu khi đó là Bộ trưởng cố vấn trong Chính phủ Singapore đã đưa ra 4 lời khuyên về phát triển giáo dục ở Việt Nam. Ông cho rằng “Nếu thắng trong cuộc đua giáo dục, sẽ thắng trong cuộc đua phát triển kinh tế”.

Theo tin tức của báo Hà Nội Mới thời đó, 4 lời khuyên của ông Lý Quang Diệu gồm: Phải biết giữ người tài, tăng cường đào tạo tiếng Anh, không được thiếu giáo dục và nuôi tham vọng cho sinh viên.

Phải biết giữ người tài

Ông Lý Quang Diệu chia sẻ rằng cuối những năm 1970, ở Singapore, khoảng 5% người có trình độ ra đi. Khó khăn về nguồn nhân tài trở nên trầm trọng khi các quốc gia phương Tây thay đổi chính sách nhập cư, chấp nhận người di dân châu Á.

Trong khi lãnh đạo của một số quốc gia trong khu vực lúc bấy giờ có vẻ vui mừng vì cho rằng, hiện tượng chảy máu chất xám thực chất là “chảy máu những rắc rối” thì ông Lý Quang Diệu ráo riết thực hiện chính sách giữ người tài trong nước và thu hút ngoại lực cho những công việc mà nền kinh tế đang cần.

Ông cho lập 2 ủy ban. Một ủy ban có nhiệm vụ giúp những người có năng lực làm đúng nghề và một ủy ban kết hợp họ lại thành một xã hội. Với những người xuất sắc, ủy ban này cố gắng thu hoạch sớm bằng cách đề nghị việc làm ngay trước khi tốt nghiệp.

Ngoài ra, còn lập 2 cơ quan thu hút nhân tài từ Ấn Độ và các nước trong khu vực. Nhằm “giữ chân” người có trình độ và hút thêm nhân lực có khả năng ở bên ngoài, Chính phủ của ông cũng bãi bỏ quy định cấm nữ công dân Singapore đưa chú rể nước ngoài nhập cư.

Ông nói: “Nếu không lấp vào chỗ trống bằng những tài năng nước ngoài, chúng tôi không làm cho đất nước vươn lên hàng đầu được. Họ chính là những megabytes bổ sung cho chiếc computer Singapore”.

Đó là một bài học cực kỳ quan trọng đối với giáo dục Việt Nam khi đã gia nhập tổ chức WTO.

Tiếng Anh – Chìa khóa để tránh tụt hậu

Làm thế nào để không tụt hậu? Trả lời câu hỏi này chỉ có một cách: Đó là phải giỏi tiếng Anh. Các trường học ở Singapore đều dùng tiếng Anh là ngôn ngữ bắt buộc. Với Chính phủ Singapore, việc lựa chọn tiếng Anh đóng vai trò như ngôn ngữ làm việc, giúp ngăn chặn nảy sinh xung đột sắc tộc, đem lại ưu thế cạnh tranh.

Để “đem lại ưu thế cạnh tranh”, theo ông Lý Quang Diệu thì phải kiên trì đeo đuổi chính sách “nhiều tiếng nói, một ngôn ngữ” để đưa tiếng Anh vào trường học. “Ngày nay, Singapore có lợi thế lớn là nhờ vậy. Đây là phần thưởng ngoài dự đoán của Singapore khi thực hiện quy định này”.

Theo ông, “ĐH Việt Nam nên có sách giáo khoa tiếng Anh ở các ngành quan trọng như kỹ thuật, công nghệ… bởi nếu chỉ dùng sách Việt Nam thì chắc chắn sẽ tụt hậu. Nếu tất cả sinh viên Việt Nam sau này không thể nghe và nói tiếng Anh trôi chảy, chỉ có thể đọc thôi cũng đã là tụt hậu”.

Giáo dục chỉ được phép thừa, không được phép thiếu

Ông Lý đã thể hiện rất rõ quan điểm về giáo dục của mình là: “Luôn giáo dục để thừa chứ không phải để thiếu. Nếu tính toán đào tạo đủ, chúng ta sẽ không thể cung cấp đủ nhu cầu của thị trường”.

Để minh chứng cho điều này, ông đưa ra dẫn chứng: Malaysia hiện nay đang phải đối mặt với sự trì trệ bởi lẽ những ngành công nghiệp cũ không phát triển được nữa, trong khi đòi hỏi cho ngành công nghiệp mới chưa được đáp ứng đầy đủ. Và Malaysia đang phải trả giá cho việc đào tạo thiếu của mình.

Hãy nuôi tham vọng cho sinh viên

“Nếu được hỏi để cố vấn, tôi cho rằng Chính phủ Việt Nam hãy gửi sinh viên miền Bắc, từ Hà Nội, Hải Phòng… vào miền Nam để họ học cách kiếm tiền, cách kinh doanh. Đây là cách tốt để bắt đầu một tham vọng. Và ngược lại, tìm những tinh hoa ở TPHCM “cấy” vào những trường ĐH ở miền Bắc, ở Hà Nội”.

Ông Lý đã hiến kế cho nền giáo dục ĐH Việt Nam như vậy. Cũng theo ông Lý, dù làm bất kỳ công việc gì dù là bác sĩ, kỹ sư… thì sinh viên cũng cần được đào tạo đầy đủ, cung cấp các kỹ năng cần thiết để làm việc.

Trong cuốn sách One man’s view of the world do trang web nghiencuuquocte.net dịch, ông Lý Quang Diệu cũng đánh giá: “Người Việt Nam là một trong những dân tộc nghị lực và có khả năng nhất Đông Nam Á. Sinh viên của họ đến Singapore theo diện học bổng ASEAN rất nghiêm túc với việc học hành và thường có điểm số cao nhất”.

Trần Vũ