Chỉ cần bỏ ra một số tiền nhỏ để dễ dàng hô biến cân thật thành cân điêu, “gian thương” tha hồ “móc túi” người tiêu dùng hàng trăm tỉ đồng mỗi ngày.

PV báo Người Đưa Tin đã có dịp “mục sở thị” cảnh “mổ” cân kiểu này. Tại phố Thuốc Bắc, chiếc cân đồng hồ hiệu Nhơn Hòa loại 12kg đã được một bà chủ “làm phép” có thể tăng 2 lạng so với trọng lượng thực tế. Bà chủ này còn mách nước cho PV biết: “Mỗi kg chỉ nên ăn bớt 1-2 lạng thôi, đừng ăn nhiều, lộ là cạch đường làm ăn ngay”.

Cũng trong một lần thâm nhập thực tế khác tại một cửa hàng trên Quốc lộ 32, đoạn gần ĐH Công nghiệp. Ông chủ cửa hàng T.V nhanh thoăn thoắt trong vòng chưa đầy 10 phút, vừa giới thiệu vừa thực hành tháo lắp đã có thể biến chiếc cân PV đã “độ” trên phố Thuốc Bắc thừa 2 lạng thành thiếu 2 lạng.

Cận cảnh “độ” cân ở cửa hàng T.V.

Ông T.V cũng khẳng định: “Bọn anh làm cái này có “thương hiệu” rồi, hầu hết các tiểu thương ở Hà Nội đều nhờ đến bọn anh “phù phép” cân. Bởi thế, khách hàng mua ở chợ nào cũng thế cả thôi, chỉ là thiếu ít hay thiếu nhiều. Làm ăn thật thà thời buổi này chỉ có đói”.

Được biết, năm 2006, để đối phó với tình trạng cân điêu, ban quản lý các chợ lớn nhỏ ở Hà Nội từng rầm rộ phong trào lắp đặt cân đối chứng để khách hàng kiểm tra. Tuy nhiên theo khảo sát của PV thì đến nay không một cái cân đối chứng nào còn tồn tại, hoặc có thì chúng cũng được chuyển đổi mục đích sử dụng sang chứa đồ hoặc làm kệ kê hàng. Nguyên nhân là ít người biết đến cái cân này, hoặc có biết cũng không nhiều người kỳ công vác hàng ra cân lại.

Cân đối chứng ở các chợ trên địa bàn TP. Hà Nội gần như vô tác dụng.

Theo ước tính của bộ NN&PTNT, tổng sản lượng tiêu thụ thịt hơi các loại ước đạt gần 4,5 triệu tấn trong năm 2014. Trước lượng tiêu thụ khổng lồ này, nếu mỗi kg bị ăn bớt 100gr, mỗi tháng trung bình người tiêu dùng cả nước bị móc túi khoảng 37.500 tấn. Chỉ làm phép tính đơn giản nhân số lượng thịt hơi bị ăn bớt với mức giá trung bình trên thị trường là 100 nghìn đồng/1kg. Vậy, số tiền “móc túi” nhờ cân điêu đã lên đến 3.000 tỉ đồng/tháng. Mỗi ngày, con số thiệt hại vì cân điêu cũng lên đến hàng trăm tỉ đồng.

Tiểu xảo nhỏ, thiệt hại lớn

TS. Hoàng Thị Nga, giảng viên khoa Xã hội học, đại học Công đoàn tỏ ra rất bức xúc: “Cân điêu là hiện tượng phổ biến từ rất lâu khiến người tiêu dùng nhiều phen ngã ngửa vì bỏ đồng tiền ra mua đồ dùng nhưng đã bị ăn bớt trắng trợn. Dù xét về mặt kinh tế thì nó không quá lớn nhưng sự bực tức là có thật. Cá nhân tôi cũng từng nhiều lần là nạn nhân của hiện tượng này. Nhưng dường như chế tài xử lý chưa đủ mạnh và cơ quan chức năng vẫn còn bỏ ngỏ với các đối tượng “gian thương” kiểu mánh lới, thủ thuật. Nếu chi li ra thì rõ ràng, họ đã ăn cắp tài sản của người tiêu dùng. Kẻ cắp xưa nay bị xã hội coi như mạt hạng, đáng khinh”.

Video tham khảo:

Hiểm họa thực phẩm ‘bẩn’ đe dọa người tiêu dùng

Vị tiến sỹ phân tích, bây giờ ra chợ, bất cứ mặt hàng rau củ quả nào người ta cũng chuyển đổi từ bán theo mớ sang bán theo cân. Đây không phải chỉ là vấn đề tiện ích mà là vấn đề lợi nhuận. Các cụ nói “tiền có đồng, cá có con” nhưng cái cân mà chỉ số không đúng thì người tiêu dùng khó phát hiện vì nó thường chỉ là một vài ba lạng. Nhưng nếu cộng dồn nhiều mặt hàng với trọng lượng không nhỏ mà những chủ hàng này bán ra mỗi ngày thì cái vài ba lạng ấy có thể tăng lên hàng chục, thậm chí là hàng trăm lần. Đôi khi, có phát hiện ra mình bị ăn bớt, nhưng cũng không mấy ai rạch ròi và để người khác nghĩ mình nhỏ nhen vì đi đòi vài ba lạng cân thua thiệt.

“Tuy nhiên, mỗi người mất một ít, “tích tiểu sẽ thành đại”. Điều quan trọng hơn cả là lòng tin của người tiêu dùng sẽ bị mài mòn dần. Người ta sẽ có tâm lý e ngại mỗi lần ra chợ và xu hướng chỉ tìm mua hàng của những người đã quen thân. Mặt khác, nó còn là đạo đức của những người kinh doanh dù là nhỏ lẻ. Khi người ta suy nghĩ lệch chuẩn, hành động lệch chuẩn trong những việc làm nhỏ, vặt vãnh thì không ai dám đảm bảo ở những việc làm khác lớn hơn, người ta không tiểu xảo, gian manh. Một xã hội mà tràn ngập nghi ngờ, người này nhăm nhe trục lợi từ mồ hôi nước mắt của người kia bất cứ lúc nào có thể… thì sẽ vô cùng nguy hiểm và kìm hãm sự phát triển chung”, TS. Nga nhấn mạnh.

Lực lượng chức năng kiểm tra cân thông dụng tại chợ.

Mầm mống của những vụ án lừa đảo kinh tế lớn

Một chuyên gia kinh tế cho rằng: Ăn bớt bằng cân điêu tưởng như là vấn đề kinh tế nhỏ nhặt nhưng nó lại là thói quen tiêu dùng rất xấu của người dân Việt Nam mà bao lâu nay không thể bỏ. Từ thói quen trong vấn đề nhỏ nhặt mới nảy sinh tâm lý và là điểm xuất phát cho rất nhiều vấn đề tham nhũng lớn nảy sinh. Người ta sẵn tâm lý có thể che mắt được người này thì không thể không có cách che mắt người khác. Suy cho cùng thì những vụ án lừa đảo kinh tế lớn hay kể cả tham ô tham nhũng cũng từ những thói quen nhỏ nhặt này mà hình thành. Cần phải mạnh tay xử lý với những kẻ “độ cân”, những lò mổ cân kiểu thủ thuật chứ bản thân người mua và kẻ bán cũng chỉ là nạn nhân của gian manh tiểu xảo.

Cần phải xử lý hình sự

Trao đổi với PV, luật sư Nhâm Mạnh Hà (công ty Luật TNHH IMC) cho rằng: “Trước hết, cần phải xử phạt nghiêm những cơ sở “chế” cân cũng như người bán hàng cố tình dùng “thủ thuật” cân điêu. Theo quy định mức xử phạt hành chính với lĩnh vực đo lường và chất lượng hàng hóa, tiểu thương cân gian sẽ bị phạt từ 300.000 – 500.000 đồng, mức phạt tăng lên từ 4-7 triệu đồng nếu tái phạm. Trong trường hợp có đủ dấu hiệu cấu thành tội “lừa dối khách hàng” theo Điều 162 Bộ luật Hình sự sửa đổi, bổ sung năm 2009 thì cơ quan chức năng cần khởi tố vụ án và truy cứu trách nhiệm hình sự đối với những người này”.

Khó kiểm soát cân điêu do địa bàn rộng?!

Trao đổi với PV, ông Vũ Vinh Phú (Chủ tịch hiệp hội Siêu thị Hà Nội) cho rằng: “Chi cục Đo lường chất lượng, các lực lượng QLTT, ban quản lý các chợ phải vào cuộc xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm, bắt buộc sử dụng cân đối chứng tại các chợ”. Còn ông Phạm Trung Chính (Chi cục trưởng chi cục Tiêu chuẩn đo lường chất lượng TP. Hà Nội) cho rằng, rất khó kiểm soát tình trạng cân điêu hoành hành do địa bàn quá rộng?!

Đức Anh – Dương Thu