Tổng thống Mỹ Barack Obama quan ngại rằng Trung Quốc đang dùng sức mạnh để gây sức ép với các nước nhỏ trong vấn để tranh chấp lãnh thổ ở Biển Đông.

Washington lo ngại Bắc Kinh đã không tuân thủ chặt chẽ luật pháp quốc tế và sử dụng sức mạnh của mình để tạo áp lực tới các nước nhỏ trong vấn đề tranh chấp lãnh thổ trên Biển Đông.

Tuyên bố này được đưa ra chỉ vài giờ sau khi Bắc Kinh công bố bản phác thảo chi tiết về việc cải tạo các đảo nhân tạo trái phép của nước này ở Biển Đông.

“Điều chúng tôi quan ngại là Trung Quốc chưa thực sự tuân thủ các quy tắc và luật pháp quốc tế. Họ đang sử dụng sức mạnh của mình để đẩy các nước nhỏ vào thế phải phục tùng.”, tổng thống Obama phát biểu tại một sự kiện ở toà thị chính ở Jamaica trước Hội nghị thượng đỉnh ở Panama hôm 9/4.

Trung Quốc đã nhanh chóng cải tạo 7 bãi đá ở quần đảo Trường Sa. Hoạt động này của Trung Quốc vấp phải sự phản đối mạnh mẽ của Mỹ và các nước láng giềng như Philippines và Việt Nam.

Tổng thống Mỹ Barack Obama phát biểu tại một sự kiện ở toà thị chính ở Jamaica.

Tuy nhiên, việc xây dựng các đảo mới cũng không thể làm suy yếu ưu thế quân sự của Mỹ trong khu vực. Công nhân Trung Quốc đang tiến hành xây dựng cảng, kho chứa nhiên liệu và có thể là hai đường băng. Theo các chuyên gia, dự án này tạo điều kiện cho Bắc Kinh nâng cao tầm ảnh hưởng nhiều hơn ở Biển Đông.

“Chúng tôi nghĩ rằng tranh chấp giữa Trung Quốc và các nước trong khu vực Đông Nam Á có thể được giải quyết bằng ngoại giao, nhưng không phải vì Philippines hay Việt Nam không lớn bằng Trung Quốc, không có nghĩa là họ bị đẩy sang một bên.”, ông chủ Nhà Trắng khẳng định.

Trung Quốc tuyên bố độc chiếm hầu hết nguồn tài nguyên dầu khí và hải sản ở Biển Đông, tuyến hàng hải trị giá 5 ngàn tỷ USD mỗi năm. Đây là lý do khiến Trung Quốc đưa ra tuyên bố chủ quyền chồng lấn lên lãnh thổ của Philippines, Việt Nam, Malaysia, Brunei và Đài Loan.

Bắc Kinh đã đề nghị Washington không đứng về phía nào trong cuộc tranh chấp này, họ sẵn sàng đối thoại trực tiếp với từng quốc gia liên quan.

Tuy nhiên, Trung Quốc đã từ chối tham gia vào một vụ án kiện với Philippines ở tòa án trọng tài quốc tế The Hague.

Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh công bố phác thảo kế hoạch cải tạo các đảo ở quần đảo Trường Sa và bao biện rằng chúng sẽ được sử dụng cho mục đích phòng thủ quân sự cũng như cung cấp các dịch vụ dân sự có lợi cho các quốc gia khác.

Trong khi đó, bà Hoa Xuân Oánh không đưa ra báo cáo chi tiết về việc này sẽ sử dụng như thế nào vào nhiệm vụ phòng thủ của Bắc Kinh. Trong một cuộc họp báo, phát ngôn viên của Bộ ngoại giao Trung Quốc nhấn mạnh rằng việc khai hoang, xây dựng công trình là cần thiết một phần để các tàu xa bờ tránh bão, hỗ trợ hàng hải, tìm kiếm và cứu hộ cũng như dự báo khí tượng hàng hải, dịch vụ nghề cá cùng các dịch vụ hành chính cho Trung Quốc và cho các nước láng giềng.

Bà Hoa Xuân Oánh khẳng định: “Các hoạt động xây dựng có liên quan hoàn toàn nằm trong phạm vi chủ quyền của Trung Quốc. Điều đó là công bằng, hợp lý, hợp pháp, không ảnh hưởng và không nhằm chống lại bất kỳ nước nào. Nó không đáng nhận được sự chỉ trích.”

Khi được hỏi về tuyên bố của bà Hoa Xuân Oánh, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Jeff Rathke cho biết việc Trung Quốc tuyên bố chủ quyền trên biển Đông đã gây bất ổn và làm tăng sự lo lắng của khu vực về toan tính của Trung Quốc, họ có thể quân sự hóa các chốt tiền tiêu trên Biển Đông.

Reuters dẫn lời các quan chức hải quân phương Tây và châu Á, Trung Quốc có thể lập vùng giới hạn bay và hoạt động tàu bè khi xây xong các đảo.

Ông Jeff Rathke nói thêm: “Chúng tôi rất hy vọng rằng Trung Quốc sẽ điều chỉnh lợi ích của mình, xem xét đến sự ổn định và mối quan hệ anh em trong khu vực.”

Đỗ Huế