Từ những biểu hiện qua hành động và thái độ của ông Putin trong chưa đầy 10 ngày qua cộng với sự cứng rắn đến lạ lùng từ Thổ Nhĩ Kỳ, có thể nhận thấy rằng quan hệ Nga – Thổ chưa thể lặng sóng.

Trong một động thái được đánh giá là biện pháp phòng ngừa những leo thang căng thẳng giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Nga, ngay sau khi quân đội của Tổng thống Putin triển khai hệ thống tên lửa phòng không S-400 tại Lattakia, Syria, Không quân của Thổ Nhĩ Kỳ đã cảnh báo phi công quân sự của nước này tránh vi phạm không phận, thậm chí không hoạt động gần lãnh thổ của Syria.

Máy bay chiến đấu F-16 trong một căn cứ không quân của Thổ Nhĩ Kỳ.

Theo giới quan sát, Thổ Nhĩ Kỳ rõ ràng đã hiểu rằng ông Putin không hề “đùa” trong bối cảnh hiện nay, đặc biệt là sau khi một chiếc máy bay ném bom chiến thuật trị giá hơn 16 triệu USD bị bắn hạ, 2 quân nhân trong đó có 1 sỹ quan phi công mất mạng, danh dự cường quốc của Nga đã bị tổn thương….

Hơn nữa, Ankara đưa ra cảnh báo phi công quân sự nước này không thâm nhập và hoạt động gần không phận Syria cũng được thôi thúc từ thực tế là Moscow đang trong cơn thịnh nộ, chủ nghĩa dân tộc ở Nga đang có dịp bùng phát trở lại trong những ngày qua.

Chỉ trong vòng vài ngày, chính quyền của Tổng thống Nga Putin đã áp dụng một loạt các biện pháp nhằm đáp trả hành động bắn máy bay quân sự từ Thổ Nhĩ Kỳ trong khi chiếc phi cơ của Nga đang tích cực tham gia các hoạt động oanh kích nhằm vào khủng bố ở Syria.

Đầu tiên, quân đội Nga cắt đứt các đường dây nóng quân sự vốn dùng để trao đổi, liên lạc giữa quân đội của Moscow và Ankara khi bối cảnh cuộc chiến chống khủng bố tại Syria và Iraq đang gia tăng.

Tiếp đến, quân đội Nga đã bổ sung thêm nhiều máy bay chiến đấu để tham gia các hoạt động hộ tống các máy bay chiến đấu ném bom đang hoạt động trên lãnh thổ ở miền Bắc Syria, ngay cả khi các máy bay ném bom này thuộc dòng oanh kích chiến thuật vốn có thể hoạt động độc lập mà không cần hộ tống.

Sau 24 giờ kể từ khi chiếc Su-24 bị bắn hạ, Tổng thống Nga đã ra lệnh đưa các tổ hợp tên lửa phòng không, chống máy bay hiện đại nhất của mình đến Syria và tuyên bố rằng Moscow sẽ sẵn sàng hành động đáp trả một khi các tài sản, mục tiêu, căn cứ quân sự của mình có nguy cơ bị đe dọa.

Tuyên bố này được xem là lời cảnh báo thẳng thừng đối với Thổ Nhĩ Kỳ sau khi lãnh đạo cao nhất của nước này từ chối xin lỗi và bồi thường cho phía Nga, thậm chí Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ còn lên tiếng cảnh báo rằng ông Putin “không nên đùa với lửa”.

Và, cũng chỉ sau khi lời cảnh báo từ ông Erdogan được đưa ra khoảng 24 giờ, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã ký ban hành lệnh trừng phạt kinh tế nhằm vào Thổ Nhĩ Kỳ với nhiều điều khoản, quy định mang màu sắc trả đũa kiểu dân tộc.

Trên mặt trận ngoại giao, Nga tranh thủ tất cả các diễn đàn, cơ hội tiếp xúc quốc tế để lên án hành động và thái độ của chính quyền Thổ Nhĩ Kỳ sau biến cố hôm 24/11 vừa qua.

Ngay ngày hôm qua 30/11,Tổng thống Nga Vladimir Putin đã từ chối tiến hành cuộc hội đàm với người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan bên lề Hội nghị của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (COP21) đang diễn ra tại thủ đô Paris của Pháp.

Điện Kremlin nêu rõ Tổng thống Putin không có kế hoạch tham dự một cuộc gặp hay trao đổi cấp nguyên thủ nào với Tổng thống Edorgan tại COP21. Nguyên nhân, xin lặp lại một lần nữa là Thổ Nhĩ Kỳ chưa xin lỗi Nga.

Trên mặt trận truyền thông, có thể nhận thấy rằng trong gần 1 tuần nay, báo chí do nhà nước Nga kiểm soát chủ yếu tập trung xoáy sâu vào sự kiện chiếc Su-24 bị bắn rơi. Trong đó, các cơ quan truyền thông của Nga đã sử dụng những từ ngữ, cách biểu đạt mạnh đến hiếm thấy để chỉ trích chính quyền Ankara, đặc biệt là nhằm vào tổng thống nước này là ông Recep Tayyip Erdogan và con trai của ông.

Liên quan đến nhà lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan, ngày 30/11, Tổng Tham mưu trưởng quân đội Thổ Nhĩ Kỳ đã tuyên bố rằng quân đội đang bất đồng quan điểm sau tuyên bố Ankara không biết rằng chiếc máy bay bị bắn hạ hôm 24/11 là chiến đấu cơ của Nga.

Thông tin này đã được báo Sputnik của Nga ví như là hành động “bắn vào Erdogan” của tướng quân đội Thổ Nhĩ Kỳ bởi những thông tin mà Recep Tayyip Erdogan đưa ra để biện hộ cho hành động bắn máy bay Nga có vẻ như chỉ là lý do để lấp liếm bởi chúng bất nhất và không thống nhất.

Tổng Tham mưu trưởng quân đội Thổ Nhĩ Kỳ được dẫn lời nói rằng ông Erdogan đã nóng vội khi tuyên bố rằng quân đội Thổ Nhĩ Kỳ không thể nhận dạng được chiếc máy bay bị tấn công thuộc quốc gia nào. Và tuyên bố chính thức của ông Erdogan đã làm phức tạp thêm vấn đề.

Theo giới quan sát, tương lai chính trị của Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan chắc chắn sẽ không thuận lợi và sẽ mờ mịt hơn lúc nào hết bởi bản thông ông đang bị Nga cáo buộc và ngay cả các đồng minh trong khối NATO nghi ngờ có người thân liên kết, làm ăn với khủng bố IS.

Con trai ông Erdogan lại đang bị tòa án Thổ Nhĩ Kỳ truy tìm để phục vụ điều tra cáo buộc tham nhũng.

Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan và chính quyền của ông có thể lựa chọn cách không xin lỗi và giải quyết êm đẹp khủng hoảng Su-24 với Nga để giữ thể diện cá nhân nhưng rõ ràng đó là lựa chọn không hề khôn khéo và tốt đẹp trong bối cảnh hiện nay.

Từ những biểu hiện qua hành động và thái độ của Tổng thống Nga trong chưa đầy 10 ngày qua cộng với sự cứng rắn đến lạ lùng từ phía lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ, có thể nhận thấy rằng quan hệ Nga – Thổ chưa thể lặng sóng trong thời gian ngắn, khi chưa nhận được lời xin lỗi, bồi thường về vật chất và danh dự, nhiều khả năng sẽ có hành động đáp trả không khoan nhượng của Moscow nhằm vào Ankara bất chấp thực tế Thổ Nhĩ Kỳ và một thành viên, nhưng là thành viên “đang có vấn đề” của NATO.

Hòa Bình