Nhiều người nghĩ rằng Anh đã hết cơ hội và phải rời khỏi EU? Không hẳn như vậy, có 4 cách để đảo ngược quyết định của người dân về Brexit, dù khó nhưng không phải không thể.

Hàng triệu người Anh thức dậy và tự hỏi rằng phải chăng họ vừa trải qua một cơn ác mộng? Câu trả lời là không. Cuộc trưng cầu Brexit đã kết thúc với 16,1 triệu phiếu bầu ở lại và 17,4 triệu phiếu bầu đưa Anh rời khỏi EU.

Nhiều người nghĩ rằng với kết quả cuộc trưng cầu nghĩa là Anh đã hết cơ hội và phải bắt đầu tiến trình rời khỏi EU? Không hẳn như vậy, có 4 cách để đảo ngược quyết định của người dân về Brexit, dù khó khăn nhưng không phải không thể.

Từ chối kết quả bỏ phiếu

Mặc dù đa số người Anh đã nói rằng họ không muốn là một phần của EU nhưng kết quả trưng cầu dân ý không ràng buộc chính phủ về mặt pháp lý để buộc phải kích hoạt Điều 50 của Hiệp ước Lisbon, trong đó đưa ra các bước chính thức cần được thực hiện để rời khỏi EU.

Tuy nhiên nó cũng không đảm bảo rằng chính phủ hiện tại đủ táo báo để từ chối kết quả cuộc bỏ phiếu. Thủ tướng David Camero đã nói rằng ông tôn trọng những điều cử tri mong muốn.

Mặc dù vậy theo nhà bình luận pháp lý David Allen Green, Thực tế là việc Điều 50 càng được kéo dài thì khả năng nó sẽ không bao giờ được thực hiện càng lớn. Điều này là do càng để lâu, sẽ càng nhiều sự kiện khác chen vào cùng với việc có thêm những lời biện minh mới của chính phủ.

Ký vào bản kiến nghị lần 2

Ngay sau khi có kết quả bỏ phiếu Brexit một ngày, đã có gần 1,6 triệu người, và con số này hiện tại là 2,5 triệu đã ký một bản kiến nghị yêu cầu chính phủ kích hoạt một cuộc trưng cầu dân ý khác. Những người kiến nghị muốn chính phủ Anh chấp nhận kết quả rời EU chỉ khi có 60% số phiếu ủng hộ và tỉ lệ cử tri đi bỏ phiếu phải ít nhất 75%. Với hơn 100.000 chữ ký, Quốc hội hiện đang bị ràng buộc trong việc phải đưa kiến nghị này ra tranh luận.

Nhưng ngay cả khi có rất nhiều người ký tên vào bản kiến nghị, chính phủ sẽ khó có khả năng tổ chức một cuộc trưng cầu lần hai. Yêu cầu đơn kiến nghị là chưa từng có tiền lệ trong lích sử khi so sánh với các quy định trưng cầu dân ý trên toàn thế giới. Chỉ có các nước nhỏ mới có quy định yêu cầu số phiếu lớn hơn 60% hoặc số cử tri bỏ phiếu phải ít nhất 75%.

Một cuộc tổng tuyển cử

Đạo luật Quốc hội quy định có hai cách để tiến hành một cuộc tổng tuyển cử mới, thông qua một cuộc bỏ phiếu bất tín nhiệm, hoặc hai phần ba số thành viên của Hạ viện ủng hộ một cuộc bầu cử sớm.

Nếu trong một cuộc tổng tuyển cử như vậy, một đảng tranh cử với cương lĩnh ủng hộ việc ở lại EU và chiến thắng, thì theo luật sư Jo Maugham, sẽ là đủ thay thế cho kết quả cuộc trưng cầu dân ý. Bằng cách này, cuộc trưng cầu dân ý sẽ được tôn trọng như một mệnh lệnh dân chủ, nhưng sau đó nó được thay thế bởi một mệnh lệnh dân chủ mới.

Tuy nhiên, có rất ít khả năng cho một cuộc tổng tuyển cử. Đảng Lao Động và Đảng Bảo thủ đều bị chia rẽ về việc nên ra đi hay ở lại EU, cũng như về nhiều vấn đề khác, vì vậy họ khó lòng sẽ đoàn kết trong việc kêu gọi một cuộc tổng tuyển cử mới.

Thay đổi đáng kể trong điều kiện hiện tại

Đây là phương thức khả dĩ nhất khiến kết quả Brexit có thể bị đảo ngược.

Hiện nay, Anh là một phần của thị trường chung EU. Theo đó, nếu tuân theo các quy định của EU, Anh sẽ được giao thương với EU với rào cảu rất ít. Trong hai năm tới, sau khi thông báo rời EU theo Điều 50 được đưa ra và Anh quyết định rời khỏi EU, thì sẽ có các cuộc đàm phán với EU để thiết lập các thỏa thuận thương mại và các quy định khác để Vương quốc Anh vẫn có thể tiếp tục được buôn bán với các nước EU dù đã rời khỏi khối này.

Trong các cuộc đàm phán như vậy, nếu EU đưa ra một đề nghị hấp dẫn – ví dụ như cho phép người Anh ở lại thị trường chung trong khi hạn chế quyền tự do đi lại của công dân EU tới Anh ( vấn đề di cư là một vấn đề khiến cử tri Anh giận dữ) thì điều đó sẽ đồng nghĩa với một “sự thay đổi đáng kể” trong điều kiện hiện tại.

Do người dân Anh bỏ phiếu rời EU trong khuôn khổ dàn xếp theo điều kiện hiện tại, một thỏa thuận mới sẽ cung cấp cho chính phủ Anh một lý do để quay lại với người dân của mình và tiến hành một cuộc trưng cầu dân ý lần hai. Nếu Chính phủ Anh làm vậy thì lúc đó xác suất phe “ở lại” chiến thắng sẽ cao hơn.

Vấn đề ở đây là liệu sau khi đã kích hoạt Điều 50 thì Anh có thể vẫn còn là một phần của EU hay không. Một cách giải thích cho rằng một khi quy trình theo Điều 50 đã bắt đầu thì Anh chỉ có thể ở lại trong khối nếu 27 thành viên khác đồng ý cho phép. Tuy nhiên, Maugham lập luận rằng luật pháp EU có xu hướng nghiêng về phía chủ nghĩa thực dụng và rằng tổ chức này sẽ có thể tìm thấy một giải pháp để cho phép Anh sử dụng cách thức này nhằm tiếp tục ở lại EU.

Đọc thêm>>> 8 lý do số người Anh muốn ở lại EU nhiều nhưng phe Brexit vẫn thắng

Nằm trong EU nhưng không thuộc về EU

Nếu không có kịch bản nào nêu trên xảy ra, thì vẫn còn một khả năng là Anh có thể làm một Na Uy thứ hai. Khi đó, Anh sẽ vẫn là một phần của thị trường chung và do đó cho phép công dân Vương quốc Anh được tự do đi lại sang EU và ngược lại.

Bằng cách này, Anh sẽ có một địa vị đặc biệt trong EU, có nghĩa là nước này sẽ bị ràng buộc bởi ít luật lệ và các quy định của EU hơn rất nhiều. Tuy nhiên, điều đó cũng có nghĩa là Anh sẽ không có nhiều tiếng nói trong EU.

Hoàng Hà