Brexit vẫn chưa ngã ngũ khi có 2,5 triệu người muốn một cuộc trưng cầu lần 2. Vì sao số lượng người muốn Anh ở lại nhiều như vậy nhưng thực tế Brexit vẫn thắng? Đây là 8 lý do chính.

Brexit đã trở thành chủ đề nóng trong những ngày qua khi phe rời EU đã giành chiến thắng với tỷ lệ sát sao 52% trong cuộc trưng cầu dân ý hôm 23/6. Sau kết quả gây thất vọng, thủ tướng David Cameron đã tuyên bố từ chức. Tuy nhiên mọi thứ vẫn chưa ngã ngũ khi đã có hơn 2 triệu người ký vào bản kiến nghị yêu cầu một cuộc trưng cầu dân ý lần 2.

Dưới đây là lý do khiến cho phe rời đi giành chiến thắng trong cuộc trưng cầu Brexit.

1. Cảnh báo suy thoái kinh tế không hiệu quả

Người dân Anh đã được cảnh báo rất nhiều về việc nền kinh tế sẽ sụt giảm nếu Anh ra khỏi EU, nhưng họ đã không chú ý đúng mực.

Người dân Anh đã được cảnh báo rất nhiều về việc nền kinh tế sẽ sụt giảm nếu Anh ra khỏi EU. Tuy nhiên, điều này không đủ thuyết phục họ tin rằng đấy là một cái giá đáng để chấp nhận.

Hàng loạt chuyên gia từ Liên đoàn công nghiệp Anh (CBI), Quỹ tiền tệ quốc tế (IMF), Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) và Viện Nghiên cứu tài chính (IFS) đã cảnh báo viễn cảnh nền kinh tế rối loạn, tỷ lệ thất nghiệp tăng cao, đồng bảng mất giá trị và doanh nghiệp Anh bơ vơ sau khi rời khỏi EU.

Ngân hàng Anh cảnh báo khả năng suy thoái kinh tế tăng cao trong khi Ngân khố nhà nước nói sẽ buộc phải tăng thuế thu nhập và cắt bớt chi tiêu nhà nước cho Dịch vụ Y Tế Quốc gia, giáo dục và quốc phòng.

Trước đó, Tổng thống Obama úp mở rằng nước Anh sẽ mất đi ưu tiên trong việc ký kết các hợp đồng thương mại với Mỹ. Giới chức cấp cao của EU, trong đó có ông Donald Tusk lo ngại về việc kết thúc văn minh chính trị phương Tây.

Thực tế là người dân Anh đã sẵn sàng bỏ ngoài tai lời khuyên của chuyên gia cảnh báo hệ lụy về việc nước Anh rời EU sẽ có những ảnh hưởng nặng nề về kinh tế.

2. Khẩu hiệu 350 triệu bảng cho chương trình Dịch vụ Y tế Quốc gia (NHS) tạo sức hút

Khẳng định rằng việc rời bỏ EU có thể cung cấp 350 triệu bảng một tuần để chi tiêu cho chương trình NHS là một khẩu hiệu chính trị kiểu mẫu mà bất cứ chiến dịch tranh cử nào có thể mơ tới. Khẩu hiệu đi thẳng vào vấn đề và có sự hấp dẫn chung đối với các cử tri thuộc nhiều độ tuổi và lập trường chính trị khác nhau.

Khẩu hiệu tiết kiệm 350 triệu bảng nếu rời EU được dán lên khắp các xe buýt trên đường phố London.

Không hề ngạc nhiên khi chiến dịch tranh cử “rời EU” dán khẩu hiệu này lên tất cả các xe buýt của mình diễu hành trên khắp đường phố.

Mặc dù từng bị Hội đồng hoạch định Ngân sách cũng như Uỷ ban thống kê Anh cho rằng là dễ gây hiểu lầm vì không thực sự chính xác như những gì khẩu hiệu này đang mô tả, thế nhưng 350 triệu bảng là con số ấn tượng được nhớ đến nhất trong chiến dịch bầu cử, vì nhiều người tin rằng số tiền đóng góp cho EU với tư cách phí thành viên là quá nhiều và nên được sử dụng trong phạm vi nước Anh. Chính điều này đã tác động khiến người Anh muốn ra khỏi EU.

3. Nhập cư là vấn đề quyết định

Chiến dịch trưng cầu Brexit đã đi nước cờ về vấn đề nhập cư một cách thường xuyên và hiệu quả. Vấn đề nhập cư động đến câu hỏi lớn về bản sắc văn hóa và dân tộc, điều phù hợp với thông điệp hướng tới những cử tri có thu nhập thấp.

Kết quả cho thấy những lo lắng về số lượng người nhập cư vào Anh trong vòng 10 năm vừa qua, tác động của họ đến xã hội Anh, cũng như những điều có thể diễn ra trong vòng 20 năm tới, được cảm nhận một cách rộng rãi và sâu sắc hơn những gì người ta mường tượng.

Vấn đề về Thổ Nhĩ Kỳ cũng là vũ khí quan trọng nhất trong chiến dịch Brexit. Mặc dù lập luận của Anh sẽ không thể ngăn cản việc Thổ Nhĩ Kỳ gia nhập EU đã bị bác bỏ, tuy nhiên mọi thứ vẫn không thể chắc chắn giống như cuộc khủng hoảng nhập cư Châu Âu vẫn đang diễn ra.

4. Dân chúng không còn lắng nghe Thủ tướng

Trong sự nghiệp chính trị của mình, ông David Cameron có thể đã thắng trong cuộc đua lãnh đạo Đảng, hai cuộc bầu cử phổ thông và hai cuộc trưng cầu dân ý, nhưng cuộc trưng cầu lần này cho thấy vận may của ông đã kết thúc.

Thủ tướng David Cameron tuyên bố từ chức.

Bằng việc tiên phong kêu gọi tiến hành trưng cầu dần ý và vận động nước Anh ở lại, cùng với việc đưa ra cương lĩnh dựa trên “lòng tin”, ông Cameron đã đánh cược toàn bộ tương lai chính trị và danh tiếng cá nhân vào kết quả bầu cử vừa qua.

Ông đã quá tự tin vào khả năng đảm bảo được những thay đổi cơ bản trong quan hệ giữa Anh và EU. Điều trớ trêu là những thỏa thuận mà ông Cameron có được sau 9 tháng thương lượng với EU trước đây sẽ bị hủy bỏ, chỉ bởi những lời châm biếm của những người hoài nghi EU trong nội bộ Đảng Bảo thủ.

Trong toàn bộ tiến trình kêu gọi nước Anh ở lại, ông Cameron bất đồng chính kiến với nhiều thành viên Đảng Bảo thủ vì những người này vẫn chưa tha thứ cho quyết định tham gia liên minh cầm quyền vào năm 2010 của ông Cameron, cũng như những nhượng bộ và cam kết kèm theo.

Chính thất bại của Thủ tướng trong việc thuyết phục cử tri và thống nhất phiếu bầu đã dẫn đến việc ông Cameron phải tuyên bố từ chức vào tháng 10 tới.

5. Đảng Lao động không liên kết được với cử tri

Không chỉ có sự thật là 90% dân biểu thuộc đảng Lao động ủng hộ ở lại EU, họ đã đánh giá sai lầm thái độ của người ủng hộ Đảng mình. Khi nhận ra sai lầm đó, những người này thậm chí không thể làm gì nhiều để sửa sai.

Ngay sau Brexit có kết quả, nội bộ đảng Lao động đã diễn ra các bất đồng.

Đảng Lao động lẽ phải sử dụng những người có tầm ảnh hưởng và có tiếng tăm như cựu Thủ tướng Gordon Brown hay Thị trưởng London Sadiq Khan tham gia phát biểu về lợi ích của EU, và gợi ý rằng các biện pháp kiểm soát nhập cư chặt hơn là cần thiết, đảng Lao động lại hướng sự chú ý vào thực tế chia rẽ giữa người lãnh đạo xa rời cộng đồng dân chúng.

Mặc dù những chỉ trích này hướng vào Alan Johnson, người đứng đầu chiến dịch ở lại của Đảng Lao Động, nhưng một điều dễ thấy là Jeremy Corbyn, người từ chối liên kết với nhiều chính trị gia ủng hộ EU của đảng khác lại là người bị đổ lỗi nhiều nhất.

Ngay sau Brexit có kết quả, nội bộ đảng Lao động đã diễn ra các bất đồng. Hilary Benn, phụ trách đối ngoại trong nội các của đảng đối lập Lao động đã tuyên bố sự lãnh đạo của ông Corbyn không phù hợp.

Đọc thêm>>> Nhiều người Anh chưa hiểu Brexit là gì

Ông đã bị nhà lãnh đạo đảng Lao động sa thải. Nói với chương trình Andrew Show của BBC hôm Chủ nhật 26/6, ông Hilary Benn nói:”Ông ấy là một người tốt, nhưng không phải là một nhà lãnh đạo phù hợp. Tôi đã nói thẳng với ông ấy là tôi không tin tưởng vào sự lãnh đạo của ông ấy và tôi cảm ơn ông ấy đã cho phép tôi phụng sự đảng với trọng trách của mình trong thời gian qua.”

6. Tầm ảnh hưởng của Bộ trưởng bộ Tư pháp và cựu thị trưởng London

Một nhóm bộ trưởng nội các ủng hộ Anh rời EU nhưng việc Michael Gove và Boris Johns tham gia ủng hộ đã thực sự tăng đà cho chiến dịch này.

Michael Gove và Boris Johns

Bộ trưởng bộ Tư pháp Michael Gove là người đưa tới sự ảnh hưởng về tri thức và tính toán chiến lược, trong khi cựu Thị trưởng London Boris Johnson sở hữu sự lôi cuốn mang tính ngôi sao và khả năng đoàn kết một đảng chính trị hiện đang chia rẽ. Hai người này triển khai việc vân động tranh cử của mình khá tinh vi.

Trong khi Boris Johson nhận nhiệm vụ gần gũi với công chúng bằng việc lên đường đến các điểm bầu cử trên cả nước trong chiếc xe buýt của chiến dịch “rời khỏi” cũng như uống bia với cử tri trong các quán bar, còn ông Gove là kỹ sư đứng đằng sau lời hiệu triệu ra đi và kế hoạch “hậu Brexit” rồi xuất hiện công khai trên các chương trình đặc biệt của Sky News và BBC.

Ngoài ra cũng phải kể đến vai trò của Nigel Farage người có phong cách riêng trong việc khơi nguồn tranh cãi và thuyết phục nhiều người ủng hộ và không ủng hộ đi đến điểm bầu cử.

Hình ảnh của ông Farage, lãnh đạo Đảng cực hữu Ukip đứng vận động với áp phích hàng ngàn người tị nạn ùa vào châu Âu được loan tin trên truyền hình, truyền thông Anh, được cho là có tác động rất mạnh tới tâm lý lo sợ nhập cư, lo ngại mất việc và giảm hầu bao, thắt chặt kinh tế gia đình và sự chia sẻ dịch vụ xã hội với nhập cư.

7. Cử tri già quyết định cuộc bầu cử

Một thực tế là nếu cử tri càng lớn tuổi, họ càng bỏ công sức để đến điểm bỏ phiếu. 78% người trên 65 tuổi đã đi bỏ phiếu vào kỳ bầu cử 2015, so với 43% trong lứa tuổi 18-24 và 54% 25-34 tuổi.

Tỷ lệ cử tri già ủng hộ Brexit là khá cao.

Nghiên cứu cho thấy tỷ lệ ủng hộ của Brexit là khá cao đối với những người có độ tuổi từ 55 trở lên so với những người thuộc độ tuổi trẻ hơn.

Tuy nhiên con số cũng chỉ là tương đối khi có nhiều cử tri trẻ hơn cũng ủng hộ việc rời EU trên khắp nước Anh và xứ Wales.

Hàng loạt báo Anh trong vài ngày sau Brexit có kết quả đã đưa tin nhiều cử tri trẻ cho rằng họ đã bị cử tri thuộc thế hệ trước làm ảnh hưởng tới tương lai và sự tự do cùng các quyền lao động, đi lại, học hành ở Liên minh châu Âu.

8. Quan hệ Anh và châu Âu chưa bao giờ ổn thỏa

Mối quan hệ giữa Anh và Châu Âu chưa bao giờ đơn giản hoặc tĩnh lặng. Anh đã mất nhiều năm mới gia nhập Cộng đồng Châu Âu. Nhưng đã có rất nhiều người muốn rời bỏ khối này và sự mâu thuẫn này đã gia tăng trong thời gian gần đây.

Một điều dễ nhận thấy là kết quả bầu cử quyết định Ra khỏi EU là một lời tuyên ngôn về bản sắc dân tộc của nước Anh, và với tất cả những gì liên quan, bao gồm vận mệnh kinh tế và chính trị của đảo quốc này.

Minh Vũ