Tin tức tình hình Biển Đông mới nhất ngày 24/7:Philippines quyết đưa Biển Đông ra bàn nghị sự AMM-49; Lý do Trung Quốc xây đảo nhân tạo ở Biển Đông…

Philippines quyết đưa Biển Đông ra bàn nghị sự AMM-49

Báo Tuổi trẻ đưa tin, trước thời điểm khai mạc Hội nghị ngoại trưởng ASEAN lần 49 (AMM-49), vẫn có nhiều ý kiến khác nhau về khả năng ngoại trưởng các nước ASEAN có đồng thuận về việc nêu vấn đề Biển Đông tại các cuộc họp chính thức trong khuôn khổ hội nghị hay không và đề cập như thế nào.

Một trong những nước đầu tiên khẳng định sẽ nêu vấn đề Biển Đông tại hội nghị chính là Philippines. Bản thông cáo của Bộ Ngoại giao Philippines (DFA) phát ngày 22/7 khẳng định Ngoại trưởng nước này Perfecto Yasay sẽ nêu vấn đề Biển Đông trước những người đồng cấp tại các cuộc họp ngoại trưởng ở Lào.

“Ngoại trưởng (Yasay) sẽ chia sẻ quan điểm của Philippines về việc xây dựng cộng đồng ASEAN, các diễn biến ở Biển Đông và bán đảo Triều Tiên, và những vấn đề cấp bách của khu vực bao gồm chủ nghĩa cực đoan bạo lực, buôn người, buôn bán ma túy trái phép, biến đổi khí hậu và những vấn đề khác” – thông cáo của DFA nêu rõ.

Ngoại trưởng Philippines Perfecto Yasay (Ảnh: Rappler)

Trong khi đó, một quan chức phụ trách vấn đề ASEAN của Bộ Ngoại giao Indonesia – tiết lộ với Hãng thông tấn Antara của Indonesia hôm 21/7 rằng dựa trên chương trình ông nhận được, ông chưa nghe có bất cứ cuộc họp nào bàn về vấn đề Biển Đông bên lề.

Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Lê Hoài Trung, trưởng đoàn quan chức cấp cao (SOM) ASEAN của Việt Nam, nói với báo chí hôm 22/7 rằng Biển Đông luôn là mối quan tâm trong khu vực và quốc tế.

Ông Shahriman Lockman – nhà phân tích cấp cao của Viện Nghiên cứu chiến lược và quốc tế Malaysia – cho biết nhiều khả năng Ngoại trưởng Malaysia Datuk Seri Anifah Aman cũng sẽ đề cập Biển Đông và phán quyết của Tòa trọng tài trong cuộc gặp với những người đồng cấp ASEAN.

Ngoại trưởng ASEAN trao đổi về Toà trọng tài

Báo Thanh niên dẫn nguồn tin từ Bộ Ngoại giao Việt Nam cho hay, các ngoại trưởng ASEAN đã dành nhiều thời gian trao đổi, khẳng định tầm quan trọng của Biển Đông gắn liền với hoà bình, ổn định và hợp tác khu vực.

Các ngoại trưởng bày tỏ quan ngại về tình hình phức tạp gần đây trên Biển Đông, trong đó có việc bồi đắp và quân sự hóa, làm gia tăng căng thẳng, xói mòn lòng tin, ảnh hưởng tới hòa bình, an ninh và ổn định ở khu vực.

Nhiều bộ trưởng nhấn mạnh trong bối cảnh hiện nay, ASEAN cần phát huy đoàn kết, thống nhất và vai trò trung tâm, đóng góp vào duy trì hòa bình, ổn định, kêu gọi kiềm chế và tạo môi trường thuận lợi cho việc giải quyết hòa bình các tranh chấp; Biển Đông cũng chính là phép thử đối với sự thống nhất và vai trò trung tâm của ASEAN.

Cuộc họp cũng đề cập đến những vấn đề liên quan đến Toà trọng tài (được thành lập theo Phụ lục VII của Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển năm 1982).

Các ngoại trưởng khẳng định lập trường nhất quán về giải quyết các tranh chấp bằng biện pháp hòa bình trên cơ sở luật pháp quốc tế, trong đó có UNCLOS 1982; tầm quan trọng của việc đề cao luật pháp quốc tế, các tiến trình pháp lý và ngoại giao đã được nhấn mạnh, kiềm chế, không sử dụng hay đe dọa sử dụng vũ lực; không quân sự hóa, không có các hành động làm phức tạp tình hình hoặc gia tăng căng thẳng, và đạt tiến triển thực chất trong việc thực hiện Tuyên bố về Ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và xây dựng Bộ Quy tắc Ứng xử ở Biển Đông (COC).

Lý do Trung Quốc xây đảo nhân tạo ở Biển Đông

Ngày 12/7, cùng ngày PCA ra phán quyết bác bỏ “đường lưỡi bò” của Trung Quốc ở Biển Đông, bức ảnh một tàu ngầm hạt nhân hiện đại nhất của Trung Quốc đã bị “rò rỉ” và được đăng tải trên nhiều trang web quân sự đại lục.

Bức ảnh, chụp một tàu ngầm lớp Jin type 094A được cải tiến, đã dẫn tới những đồn đoán rằng tàu này có khả năng phóng tên lửa đạn đạo liên lục địa thế hệ mới JL-3 của Trung Quốc. JL-3 được cho là có tầm xa 12.000km, có khả năng vươn tới Mỹ.

“Tôi tin rằng bức ảnh chụp tàu ngầm type 094A, mà Mỹ luôn giám sát chặt chẽ, đã cố tình bị rò rỉ để dọa Washington”, nhà quan sát quân sự tại Macao Antony Wong Dong, nói với tờ Thời báo Hoa nam Buổi sáng.

“Bất chấp phán quyết của tòa trọng tài là gì, Trung Quốc sẽ tiếp tục đẩy mạnh các tham vọng hàng hải ở Biển Đông vì Bắc Kinh xem vùng biển này là một “pháo đài” để hỗ trợ sự bành trướng quân sự”, nhà bình luận quân sự Song Zhongping tại Bắc Kinh nói.

Ông Song cũng cho rằng, “Biển Đông là lộ trình duy nhất để Trung Quốc thực hiện tham vọng trở thành một cường quốc biển thực sự”.

Biển Đông có vài eo biển và tuyến đường ngầm, cho phép hạm đội tàu ngầm của Trung Quốc phá vỡ các vòng phong tỏa chuỗi đảo thứ nhất và thứ hai của Mỹ, vốn nhằm kiểm soát các lực lượng hàng hải của Trung Quốc ở châu Á.

“Đó là lý do tại sao Trung Quốc lựa chọn kỹ càng để đặt trụ sở của hải quân và tàu ngầm ở tỉnh Hải Nam nhiều năm trước”, ông Song nói.

Ashley Townshend, một nhà nghiên cứu tại Trung tâm nghiên cứu Mỹ thuộc Đại học Sydney, chỉ ra rằng các cơ sở và mạng lưới dưới nước phi pháp của Trung Quốc trên đảo Phú Lâm (thuộc quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam) và các đảo nhân tạo khác là nhằm tăng cường sự kiểm soát của Hải quân Trung Quốc đối với Biển Đông.

Trong khi đó, Alexander Neill, một chuyên gia về an ninh châu Á-Thái Bình Dương tại Viện nghiên cứu chiến lược quốc tế châu Á, cho rằng Biển Đông cũng là tuyến đường quan trọng cho các tàu hải quân Mỹ từ Thái Bình Dương tới Ấn Độ Dương.

Và do đó, việc thách thức tự do hàng hải của các sân bay Mỹ và tàu ngầm bảo vệ chúng gây ra một số lo ngại an ninh quốc gia nghiêm trọng đối với Mỹ cũng như các hoạt động của họ.

Ông Song Zhongping cho rằng căn cứ tàu ngầm Yulin, cùng các dự án xây dựng khác tại quần đảo Trường Sa, nằm trong chiến lược tổng thể lớn hơn của Trung Quốc nhằm kiểm soát hoàn toàn an ninh khu vực “thông qua các biện pháp quân sự truyền thông và phi truyền thống”.

Lý do Trung Quốc ngăn biểu tình chống phán quyết Biển Đông

Sau phán quyết PCA, hàng nghìn người Trung Quốc đã tập hợp trước các nhà hàng đồ ăn nhanh KFC tại ít nhất 11 thành phố để biểu tình với cáo buộc Mỹ đứng sau phán quyết bất lợi cho Trung Quốc mà Tòa Trọng tài vừa đưa ra. Họ giơ cao các biểu ngữ “KFC và McDonald’s hãy cút khỏi Trung Quốc”. Một số người biểu tình thậm chí còn quấy rối thực khách bên trong các nhà hàng này.

Tuy nhiên, các cuộc biểu tình chống Mỹ và Philippines ở Trung Quốc lần này chưa kịp lan rộng đã nhanh chóng lắng xuống khi bị chính quyền và cảnh sát ngăn cản quyết liệt.

Theo giới quan sát, chính quyền Bắc Kinh ban đầu tỏ ra cổ vũ tinh thần dân tộc chủ nghĩa, nhưng sau đó phải tìm cách hạ nhiệt và làm dịu tình hình vì lo ngại phong trào biểu tình sẽ gây ra những thiệt hại không đáng có.

Ông Meglio cho rằng động thái này của chính quyền Bắc Kinh phản ảnh lập trường phớt lờ phán quyết của Tòa Trọng tài mà nước này đã áp dụng từ trước tới nay. Theo lập luận của Bắc Kinh, nếu phán quyết “không có giá trị”, thì người dân không có lý do gì để biểu tình phản đối.

“Bình thường những cuộc biểu tình kiểu này diễn ra khi có một sự kiện bị cho là chống lại Trung Quốc, nhưng lần này thì khác. Chính quyền Bắc Kinh coi như phán quyết của Tòa Trọng tài không tồn tại và không có giá trị”, ông Meglio khẳng định.

Giới phân tích cũng cho rằng một lý do nữa khiến Trung Quốc phải nhanh chóng dập tắt các cuộc biểu tình chống Mỹ là vì Bắc Kinh lo ngại căng thẳng liên quan đến phán quyết Biển Đông lên quá cao sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến mối quan hệ hợp tác kinh tế với Washington.

Phản ứng của Trung Quốc cho thấy chính quyền nước này vẫn muốn có nhiều không gian để xoay xở sau phán quyết. Đây cũng là dấu hiệu cho thấy Trung Quốc sẽ không có các động thái phản ứng quá gay gắt có thể dẫn đến tình trạng đối đầu với Mỹ, ngoài việc công khai bác bỏ phán quyết của Tòa Trọng tài.

H.Y (Tổng hợp)