Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) đang kêu gọi các thành viên đóng góp chi phí quốc phòng chung để cùng “chia sẻ gánh nặng” với Mỹ dưới thời ông Trump.

Ngày 24/11, hãng tin Nga RT cho biết, người đứng đầu NATO đã kêu gọi các thành viên trong khối “gom” đủ số tiền mặt cần thiết để đảm bảo “liên kết xuyên Đại Tây Dương”, mà Tổng thống đắc cử Donald Trump từng đe dọa sẽ phá vỡ nếu các thành viên không đóng góp ít nhất 2% GDP, “bảo vệ” mục tiêu chung.

Quân đội Mỹ tham gia hoạt động của NATO.

Trong chiến dịch tranh cử, ông Donald Trump từng nhiều lần bình luận tiêu cực về NATO, gọi đó là một liên minh “lỗi thời”. Ông cũng cho rằng dưới thời chính quyền Trump, Mỹ có thể sẽ không viện trợ các đồng minh NATO nếu họ không “tự chi trả các khoản phí” và “thực hiện đầy đủ nghĩa vụ với liên minh”.

Tuần trước, Tổng thư ký NATO Jens Stolenberg có cuộc điện đàm với ông Trump để bàn thảo về việc “chia sẻ gánh nặng một cách công bằng” giữa các quốc gia trong khối NATO.

Anh là quốc gia đi tiên phong trong việc “thực hiện nghĩa vụ” đóng góp 2% GDP cho quỹ quốc phòng chung của NATO. Vì thế, hôm 23/11 vừa qua, ông Stolenberg đã thúc giục các thành viên của liên minh “noi gương” Anh và đóng góp mức thu tương tự để phục vụ cho liên minh quân sự này.

Trong cuộc hội đàm với Thủ tướng Anh Theresa May, Tổng thư ký NATO đã nhấn mạnh rằng việc các quốc gia tự chủ tài chính và đóng góp nhiều hơn cho liên minh chính là góp phần xây dựng “liên kết xuyên Đại Tây Dương”.

Nói về trách nhiệm của Anh với NATO, ông Stolenberg cảm thán: “Thật tốt khi thấy các đồng minh đang ‘học tập’ Anh và bắt đầu tăng chi tiêu cho quỹ quốc phòng chung. Điều đó rất quan trọng đối với những mối quan hệ xuyên Đại Tây Dương, nhằm chia sẻ gánh nặng một cách công bằng giữa Mỹ và châu Âu”.

Ngoài Anh, chỉ có một số quốc gia khác đáp ứng được ngưỡng đóng góp tương tự, gồm Ba Lan, Estonia, Hy Lạp và Mỹ. Trong đó, theo báo cáo hàng năm của NATO, Mỹ thường chi nhiều tiền nhất với 3,6% GDP cho các hoạt động quân sự chung của NATO. Năm ngoái, NATO đã tiêu khoảng 892 tỷ USD cho hoạt động quốc phòng, trong đó số tiền mà Mỹ đóng góp lên tới 650 tỷ USD.

Giữa tuần qua, tại Diễn đàn An ninh Quốc tế Halifax diễn ra ở Nova Scotia, Bộ trưởng Quốc phòng Anh Michael Fallon khẳng định, việc Tổng thống Mỹ ép các quốc gia tăng chi tiêu quân sự là “bình thường”, vì chính NATO cũng đang tranh cãi về việc chia sẻ gánh nặng chi phí bảo vệ an ninh châu Âu.

Trong khi đó, nhiều người lo ngại rằng khi ông Donald Trump giữ chức Tổng thống Mỹ, NATO không chỉ phải lo lắng về vấn đề tiền nong mà còn có khả năng bị “khai tử”. Trong thực tế, nhiều quan chức EU đang bày tỏ ý định xây dựng quân đội riêng cho EU để thay thế NATO, dù vấp phải sự phản ứng mạnh mẽ từ phía NATO do lo ngại cạnh tranh trực tiếp với khối này.

Ông Jean-Claude Juncker, Chủ tịch Ủy ban châu Âu cho hay, ý định thành lập quân đội riêng của EU đã manh nha từ lâu, và việc ông Trump lên làm Tổng thống Mỹ chính là lý do để ý tưởng đó thành hiện thực.

Trái lại, một số chuyên gia lại có cái nhìn tích cực hơn về tương lai NATO, cho rằng hệ thống chính sách của Mỹ không thể thay đổi chỉ theo quyết định của cá nhân Tổng thống và ông Trump cũng không nhất thiết phải tuân thủ theo những gì bản thân đã cam kết khi tranh cử.

Vì thế, việc ông Trump sẽ làm gì với NATO vẫn là điều khó đoán định. Tuy nhiên, với sự phát triển quân sự hiện tại và sự thực thi chiến lược vì lợi ích quốc gia thì NATO vẫn là một ưu tiên với Lầu Năm Góc.

Danh Tuyên