Giá xăng dầu trong nước đang đứng trước viễn cảnh nhấp nhổm “hồi phục” theo giá dầu thô, với sức bật có thể sẽ không kém như khi giảm.

Petrolimex lỗ 1 quý, lãi cả năm

Tập đoàn Xăng dầu VN (Petrolimex) công bố báo cáo gửi Ủy ban Chứng khoán Nhà nước nêu rõ trong quý IV-2014, do giá xăng dầu thế giới giảm và một số nguyên nhân khách quan, tập đoàn này lỗ 1.145 tỷ đồng.

Theo Petrolimex, “Hầu hết các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu đều lỗ”, việc lỗ trên có ba nguyên nhân, trong đó giá xăng dầu thế giới giảm liên tục với biên độ lớn chỉ là một.

Nguyên nhân thứ hai, Petrolimex chỉ rõ do chính… công thức tính giá cơ sở theo nghị định 83/2014 về kinh doanh xăng dầu đã xác định giá bán theo bình quân của 15 ngày cuối của chu kỳ dự trữ bắt buộc 30 ngày.

Petrolimex đưa ví dụ để cho thấy nếu tính theo chu kỳ 30 ngày như quy định cũ thì không bị lỗ nhưng theo quy định mới thì Petrolimex lại lỗ.

Thứ ba, đã có chênh lệch tỷ giá phát sinh trong kỳ và các công ty con trong lĩnh vực xăng dầu (do giá dầu giảm) cũng lỗ. Petrolimex cũng phải trích lập dự phòng đầu tư vào các công ty con, công ty liên doanh liên kết nên tổng hợp lại đã lỗ tới 1145 tỷ kể trên.

Trước đó, Petrolimex công bố 9 tháng đầu năm lãi khoảng 1.400 tỷ. Như vậy, sơ bộ cả năm 2014 tập đoàn này lãi khoảng 255 tỷ đồng.

Quí 4-2014 Petrolimex lỗ nhưng cả năm lãi 255 tỷ. (Ảnh minh họa).

Giá xăng dầu nhấp nhổm tăng lại

Tin tức trên báo Vietnamnet, sau 15 lần liên tiếp giảm giá, 2 lần kìm nén, xăng dầu trong nước đang đứng trước viễn cảnh nhấp nhổm “hồi phục” theo giá dầu thô, với sức bật có thể sẽ không kém như khi giảm.

Khó có thể ngờ rằng, giá bán lẻ xăng dầu trong nước vừa qua đã đổi chiều nhanh như vậy. Từ mức dương 1.900 đồng/lít đã chuyển sang âm gần 2.500 đồng/lít (đối với xăng – so với giá cơ sở) chỉ trong vòng một tháng. Đối với các doanh nghiệp xăng dầu, mức chênh lệch âm giữa giá bán lẻ và giá cơ sở này là minh chứng cho tình trạng bán lỗ.

Theo Bộ Công Thương, xăng A92 thành phẩm trên thị trường Singapore bình quân 15 ngày gần đây đã tăng giá tới 11,5 USD/thùng, tương ứng 20,5%. Dầu diezen tăng 10,1 USD/thùng, tỷ lệ tăng là 16,3%. Dầu hoả tăng nhẹ nhất cũng đã là 9,8 USD/thùng, tức khoảng 15,3%. Riêng dầu madut, mức tăng được ghi nhận là cao nhất với tỷ lệ 21,4%, tăng 64,5 USD/tấn.

Trước chiều hướng tăng mạnh này, Bộ Công Thương gánh trọng trách đảm bảo “ổn định tâm lý người tiêu dùng” dịp trước, trong và sau Tết Nguyên đán theo chỉ đạo của Thủ tướng, nên đã quyết định kìm giá bán lẻ lần thứ 2 bằng công cụ Quỹ bình ổn.

Tuy nhiên, “việc xả Quỹ bình ổn giá xăng dầu hiện nay để giữ giá chỉ là một biện pháp tình thế, mang tính nhất thời”, ông Trần Ngọc Năm, Phó tổng giám đốc Tập đoàn xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) nhận định.

Chia sẻ với VietnamNet, ông Năm nhấn mạnh: “Với tốc độ tiêu thụ xăng dầu hiện nay, Quỹ sẽ hết rất nhanh, có thể chỉ được 2 tháng. Chúng ta sẽ không thể sử dụng mãi một công cụ tài chính để bình ổn giá, nhất là khi quỹ có giới hạn”.

Trước đó, Bộ Tài chính công bố, số dư Quỹ bình ổn giá xăng dầu tính đến hết năm 2014 có 4.018,711 tỷ đồng. Đây là mức tích luỹ lớn nhất từ trước tới nay kể từ khi quỹ này ra đời năm 2009. Hơn 50% số dư này là thuộc về Petrolimex do có thị phần lớn nhất, với con số 2.160 tỷ đồng.

Một đại diện của SaigonPetro tính toán, trung bình hiện nay, cả nước tiêu thụ 45 triệu lít, kg xăng dầu, riêng xăng chiếm khoảng 18 triệu lít/ngày. Nhân với mức sử dụng Quỹ bình ổn 2.448 đồng/lít đối với xăng, chỉ trong vòng 1 tháng, mặt hàng này sẽ ngốn khoảng 1.350 tỷ đồng, tức mất 33% số dư quỹ trên.

“So với nhiều thời điểm từng phải sử dụng quỹ trước đây thì các mức trên là mức xả rất lớn. Một lít xăng được bù từ quỹ gấp 8 lần mức đóng góp, một lít dầu diezen được bù gấp 4 lần mức trích lập quỹ nên quỹ sẽ không thể trụ được lâu”, vị chuyên gia này đánh giá.

Giá xăng dầu nhấp nhổm tăng lại. (Ảnh minh họa)

Những doanh nghiệp xăng dầu lớn nhất trên thị trường hiện nay đều dự báo, trong 15 ngày tới, nếu như giá xăng dầu thế giới vẫn đà tăng trở lại, không loại trừ trường hợp giá bán lẻ xăng dầu trong nước sẽ phải tăng giá.

Theo lập luận của giới này, quỹ bình ổn cạn kiệt, Bộ Tài chính lại chưa thể giảm thuế nhập khẩu, các doanh nghiệp vốn đã lỗ kinh doanh xăng dầu năm 2014 nên không có lý do gì để có thể tiếp tục nén giá xăng dầu.

Barem điều hành thuế nhập khẩu xăng dầu “ăn” theo giá dầu thô của Bộ Tài chính đã quy định, chỉ khi giá dầu trên 75 USD/thùng thì xăng và dầu hoả mới được giảm thuế từ 35% hiện nay xuống 25%, dầu diezen và madut mới được giảm từ 30% hiện nay xuống 20%. Trong khi đó, mức đỉnh nhất mới của dầu thô vừa qua chỉ là 53,5 USD/thùng vào ngày 17/2. Mức bình quân dầu thô 15 ngày qua hiện là hơn 51 USD/thùng.

Đại diện SaigonPetro cho rằng, Liên Bộ có thể cần phải cân đối giữa việc tăng giá và sử dụng quỹ, ví dụ như chỉ tăng khoảng 1.000 đồng/lít, phần còn lại là bù đắp từ quỹ. Việc này cũng là nhằm tránh tái diễn kịch bản điều hành giật cục như 3 năm về trước.

Năm 2011, kịch bản điều hành giá xăng dầu khi đó cũng là một thời gian dài chỉ sử dụng Quỹ để kìm giá rồi sau đó, giá xăng dầu trong nước vẫn tăng và mức tăng rất sốc. Ví dụ, đầu năm 2011, sau 2 đợt điều chỉnh ngày 24/2 và ngày 28/3, tổng mức tăng của xăng là tới 4.900 đồng/lít, dầu diesel tăng tới 6.155 đồng/lít, dầu hỏa tăng 5.700 đồng/lít, dầu madut tăng 4.110 đồng/kg.

Vị chuyên gia của SaigonPetro chia sẻ: “Đợt tăng giá cao khi đó đã gây ra hiện tượng rối loạn trên thị trường. Ngay cả hiện nay, ngoài thị trường cũng bắt đầu có chuyện đầu cơ rồi”.

Ông Trần Ngọc Năm hy vọng: “Tôi tin là Liên Bộ Công Thương – Tài chính bây giờ sẽ điều hành giá khác những năm trước. Nhìn lại diễn biến hơn nửa năm qua, giá được xử lý đều theo quỹ đạo của thị trường, giá thế giới giảm thì trong nước đã giảm. Nên tới đây, nếu thế giới tăng thì giá cũng sẽ tăng”.

Tuy nhiên, ông Năm cho biết, thị trường dầu thô diễn biến khó lượng, 15 ngày qua tăng mạnh, nhưng không phải tăng liên tục một mạch mà vẫn cũng có những ngày giảm gần 2 USD/thùng. Sẽ rất khó dự đoán liệu 15 ngày tới giá tiếp tục tăng nữa hay là lại chững lại và giảm.

Ví dụ như ngày 9/2, giá dầu thô WTI hồi phục lên 52 USD/thùng thì 2 ngày sau đó, 11/2, đã lại sụt xuống 48,8 USD/thùng. Hay như phiên giao dịch này 17/2, dầu thô bứt phá lên 53,5 USD/thùng thì đến nay, phiên ngày 23/4 chỉ còn 49,24 USD/thùng. “Nhưng giá dầu không giảm mãi được, bởi nguyên nhân giảm vừa qua là do yếu tố địa chính trị chứ không phải do chi phí khai thác”, ông Năm nhấn mạnh.

Những dự báo trên dường như đã tiên liệu trước đối với người tiêu dùng rằng, xăng dầu trong nước “hồi phục” theo dầu thô là tất yếu.

CPI liên tiếp 4 tháng qua vẫn tăng trưởng âm. So với giá đỉnh ngày 28/7/2014, giá xăng đã giảm tới 9.970 đồng/lít, dầu diezen cũng giảm 7.380 đồng/lít, dầu madut giảm 6.720 đồng/kg và dầu hoả giảm 6.930 đồng/lít. Mặt bằng thị trường xăng dầu đang rẻ nhất trong vòng 4 năm trở qua, chỉ dưới 16.000 đồng/lít. Riêng madut dưới 12.000 đồng/kg.

Trong một bối cảnh như vậy, các doanh nghiệp xăng dầu có vẻ đang kỳ vọng sẽ có một quyết định tăng giá dễ dàng, dễ được chấp nhận hơn giai đoạn trước. Duy chỉ có một điều nếu có còn lấn cấn nhất là liệu việc tăng giá nếu có tới đây có khiến cho ngành vận tải vội vã tăng theo, sau khi bị kiểm soát gắt gao ép phải giảm giá cước dịp Tết vừa qua.

Ngọc Anh (Tổng hợp)