Giá thành rượu chế từ cồn công nghiệp thường rất rẻ, chỉ khoảng 10.000đ/lít, do vậy, nhiều người ham rẻ mua uống. Nhưng, cũng theo PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh, chỉ cần 20mg/l methanol trong máu là gây ngộ độc và trên 40 mg/l thì ngộ độc nặng.

Trước đây, ở nhiều làng nghề nổi tiếng nấu rượu truyền thống, để có được một lít rượu phải rất kỳ công. Nay vì lợi nhuận nên người ta đã bớt xén, thậm chí chẳng cần nổi lửa, bắc nồi cũng… ra rượu ầm ầm. Cách nhanh nhất là dùng một loại chế phẩm đặc biệt, hoặc metanol hay còn gọi là cồn công nghiệp để pha vào nước lã kèm với một ít rượu thật.

Metanol chỉ dùng trong công nghiệp, uống vào dễ khiến người uống tử vong bởi độc tố metanol. Khi công nghệ chế phẩm còn hạn chế, mức độ pha là 50/50. Công nghệ càng tăng thì sự pha chế cũng phát triển hơn. Giờ, 1 lít rượu mồi pha với 9 lít nước lã đổ một ít cồn vào là được 10 lít rượu quê. Ngoài ra, bằng các phụ gia như đường mua của Trung Quốc có giá siêu rẻ, người ta cũng có cách để chế ra rượu nếp.

Rượu chế bằng cồn công nghiệp rất nguy hại cho sức khỏe,tác động trực tiếp đến hệ thần kinh trung ương, làm tê liệt hoặc chết hệ tế bào não.

Người ta tính ra rằng, tổng sản lượng sản xuất và tiêu thụ rượu, bia ở Việt Nam tăng rất nhanh, mỗi năm tăng từ 8 – 10%. Mức tiêu thụ rượu bình quân trên đầu người cũng tăng, cao nhất là ở Tp.Hồ Chí Minh, Hà Nội, Bà Rịa – Vũng Tàu, Sơn La, Thanh Hoá, Lào Cai… Có nghĩa là mức độ “thưởng thức rượu độc” của người dân nước ta cũng tăng.

Gần đây, các cơ quan chức năng cũng đã phanh phui những cơ sở sản xuất rượu rởm nhưng đó dường như chỉ là một con số rất ít các vụ việc được phát hiện. Thực tế ở Bắc Ninh, Hà Nội, Tp.Hồ Chí Minh có những “làng mỹ tửu” đang sản xuất rượu kém chất lượng, rượu pha cồn công nghiệp để tung ra thị trường.

Chị Thảo (Thuận Thành, Bắc Ninh) cho biết: “Thỉnh thoảng trong làng lại có người bán rượu đế dạo. Nếu ngày xưa, họ phải lỉnh kỉnh chai lọ, mỗi lần chỉ chuyên chở là một can rượu lớn đằng sau. Nhưng giờ, nhiều người chỉ đem mỗi 1 can nhỏ đựng rượu để “làm hàng”, đằng sau là những can lớn đủ mọi kích cỡ nhưng trống không. Nghe nói, chỉ cần có người mua là họ tìm một cái ao nào đó, múc nước vào rồi pha men rượu bằng cồn vào, vậy là thành rượu. Có người trong làng tôi đã từng nhìn thấy, vậy nên người làng hầu như không ai mua rượu của người bán rong.”

Chủ một cơ sở chuyên nầu rượu đế ở Thuận Thành, Bắc Ninh, tiết lộ nhiều gian thương mua cồn công nghiệp về và “chế” rượu siêu tốc theo công thức: nước lã, cồn công nghiệp, hương liệu tinh nếp, tinh chuối, tinh trái cây, bột màu. Chỉ cần cho nước lã vào thùng nhựa, rót khoảng 50 ml cồn vào rồi lắc đều, lập tức có ngay sản phẩm “rượu đế” mùi vị thường gặp ở các quán nhậu bình dân. Tương tự, dùng cồn công nghiệp pha vào nước lã, cho thêm tinh nếp rồi lắc đều, lập tức có rượu nếp đục, mùi thơm ngào ngạt. Nếu muốn làm rượu chuối hột, rượu trái cây, cách làm cũng tương tự. Như vậy, chỉ trong tích tắc đã “nấu” được rượu đủ loại, thơm ngát. Trong khi đó, nếu nấu rượu bằng men truyền thống của Việt Nam, không kể thời gian nấu cơm, từ khi ủ men cho đến khi rượu ra lò mất đúng 10 ngày.

Chỉ cần cho nước lã vào thùng nhựa, rót khoảng 50 ml cồn vào rồi lắc đều, lập tức có ngay sản phẩm “rượu đế” mùi vị thường gặp ở các quán nhậu bình dân. (Ảnh minh họa).

Theo PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh (Viện Công nghệ Sinh học và Công nghệ Thực phẩm, Đại học Bách khoa Hà Nội), hiện nay, có hai ngành sản xuất cồn là cồn công nghiệp và cồn thực phẩm.

Cồn công nghiệp công dụng chủ yếu của nó để làm nhiên liệu sinh học, làm chất đốt… vì vậy khi sản xuất họ không chú ý đến vấn đề an toàn thực phẩm, họ dùng các loại ngũ cốc chất lượng thấp để sản xuất, nên cồn công nghiệp chứa rất nhiều tạp chất, trong đó có nhiều tạp chất có sẵn trong thực phẩm.

Cồn thực phẩm phải áp dụng phương pháp tinh chế cao, được sản xuất từ các nguồn nguyên liệu sạch như ngô, sắn, khoai có chất tinh bột cao. Khi tinh chế sẽ loại bỏ các chất độc hại ra ngoài, thu được cồn an toàn.

Vì cồn công nghiệp chứa nhiều tạp chất nên trong quá trình lên men để tiến hành chuyển hóa thành cồn thì sẽ sản sinh ra Ethanol nồng độ cao có nhiều tạp chất, trong đó nguy hiểm nhất là sinh ra Methanol. Methanol sẽ đồng thời sinh ra cùng với Ethanol, dù hàm lượng Methanol thấp nhưng lại rất nguy hiểm, độc hại cao.

Song do giá thành cồn công nghiệp rẻ nên nhiều hộ kinh doanh đã dùng loại cồn này để sản xuất ra rượu. Một lít cồn công nghiệp có thể pha ba lít rượu. Khi phá chế cồn công nghiệp thành rượu cũng có vị cay giống cồn thực phẩm nên uống như rượu thật, người tiêu dùng sẽ khó phân biệt được.

Trên thực tế, đã có nhiều trường hợp tử vong sau khi uống rượu mà phần lớn là vì ngộ độc Ethanol.

Ông Thịnh cho biết, quy trình pha chế rượu bằng cồn công nghiệp rất đơn giản, ví dụ tỉ lệ một lít cồn ba lít nước lã là có thể thành rượu có nồng độ cồn 33 độ. Vì vậy thay vì chứa 300-400 m3 rượu trong nhà, người ta chứa 100 m3 cồn công nghiệp rồi bán đến đâu sẽ pha đến đó.

Sau nửa tiếng khuấy đều, hỗn dịch cồn công nghiệp và nước trên được cho thêm hương liệu và mùi vị theo ý muốn, là… trở thành các loại rượu (nồng độ tùy theo cách pha chế).

Giá thành rượu chế từ cồn công nghiệp thường rất rẻ, chỉ khoảng 10.000đ/lít, do vậy, nhiều người ham rẻ mua uống. Nhưng, cũng theo PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh, chỉ cần 20mg/l methanol trong máu là gây ngộ độc và trên 40 mg/l thì ngộ độc nặng.

Về tác hại của cồn công nghiệp, theo ông Thịnh, về nguyên tắc, ngay cả cồn thực phẩm cũng độc hại đến thần kinh, tác động đến hệ thần kinh trung ương, làm hưng phấn hệ thần kinh trung ương, làm cho con người ta “tửu nhập ngôn xuất”. Đặc biệt của cồn thực phẩm là khi vào cơ thể sẽ tự phân hủy thành CO2 và nước rồi thải ra ngoài cơ thể, không gây độc cho cơ thể, hết tác dụng.

Riêng cồn công nghiệp khi vào trong cơ thể nó tác động trực tiếp đến hệ thần kinh trung ương, làm tê liệt hoặc chết hệ tế bào não. Ở nồng độ nhẹ, methanol tác động vào mắt, có thể gây mù mắt.

Uống rượu giả sau vài giờ, nạn nhân có thể ngộ độc; triệu chứng xuất hiện khoảng 12 giờ sau khi uống và cấp tính sau 24 giờ. Nạn nhân cũng có thể tử vong ở thời điểm này.

Triệu chứng sau khi uống rượu giả là loạng choạng, hoa mắt, chóng mặt, lú lẫn, yếu cơ, nhức đầu, buồn nôn và đau bụng. Sau đó, người bệnh nhìn mờ, thấy hai hình hoặc rối loạn cảm nhận về màu sắc, có thể không nhìn thấy…

Triệu chứng nghiêm trọng xuất hiện sau đó là tím tái, hôn mê, co giật, rối loạn điện giải, tụt huyết áp và tim ngừng dẫn đến tử vong. Trường hợp được cứu sống, bệnh nhân có thể bị mù vĩnh viễn hoặc bị di chứng thần kinh.

Theo PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh, để đảm bảo sức khỏe, người tiêu dùng cần tránh xa những loại rượu không rõ nguồn gốc, rượu cồn công nghiệp có giá thành rẻ.

Ông Thịnh cho biết thêm, không chỉ rượu nấu bằng cồn công nghiệp mới gây hại cho người sử dụng, rượu nấu bằng phương pháp thủ công công nghệ không tốt, lạc hậu cũng tích một lượng Methanol rất lớn, tuy không cao bằng rượu chế từ cồn công nghiệp nhưng cũng gây độc hại. Vì vậy người dân cũng nên thận trọng khi sử dụng những loại rượu này.

An Nhiên