(Hồ sơ quân sự nước ngoài) – Robot có khả năng thay thế con người trên chiến trường dù thông minh đến đâu vẫn chỉ là những cỗ máy vô cảm.

Ai sẽ dạy các robot chiến binh nguyên tắc chiến đấu?

Tin tức từ BBC cho hay, tại thành phố Daejeon của Hàn Quốc, một nhà máy sản xuất vũ khí đã thiết kế và cho ra một loại súng đặt trên tháp pháo, có tên Super aEgis II. Thứ vũ khí này có khả năng nhận dạng, tìm theo và nhắm bắn mục tiêu mà không cần có sự can thiệp của con người.

Dù thông minh đến đâu, các chiến binh robot vẫn chỉ là những cỗ máy vô cảm.

Được gắn trên tháp pháo, súng có khả năng tầm quét mục tiêu phía trước. Cả bộ, gồm đế và súng, to cỡ bằng một con chó lớn. Băng đạn cỡ .50 đủ mạnh để chặn đường một chiếc xe tải được vắt sang một bên. Một sợi cáp ethernet nối từ đế với máy tính có màn hình hiển thị các hình ảnh khác nhau do camera truyền về.

Màn hình trung tâm hiển thị các thông tin từ hệ thống cảm biến. Một camera mắt cá ghi hình góc rộng 180 độ cho thấy quang cảnh trước mắt. Một camera khác theo dõi từ trên không xuống.

Phủ trên những hình ảnh đó là một vùng có hình chóp nón màu đỏ, đánh dấu tầm tấn công của tháp pháo. Phạm vi này quy ra trên địa hình thực tế sẽ là một khu vực trải dài 4km.

Khi mục tiêu khả nghi xuất hiện, robot sẽ phát thông điệp cảnh báo bằng âm thanh có phạm vi hoạt động tới 3 km. Âm thanh được phát đi với độ chính xác không thể tin nổi, nhằm cảnh báo mục tiêu trước khi nổ súng.

Theo một kỹ sư ở đây, lời cảnh báo phải được đưa ra trước mỗi lần nhả đạn, theo đúng luật quốc tế. Thông điệp là: “Dừng lại hoặc chúng tôi sẽ bắn”. Một kỹ sư của công ty cho biết, robot tuân thủ các quy tắc tham chiến theo luật pháp quốc tế. Chúng có thể tiêu diệt xe tải ở khoảng cách tới 4 km.

Chữ “chúng tôi” ở đây có ý nghĩa quan trọng. Super aEgis II, tháp pháo tự động ăn khách nhất của Nam Hàn, sẽ không nhả đạn nếu như không có lệnh ‘OK’ từ con người nói ra.

Người điều khiển trước tiên phải nhập mật mã (password) vào hệ thống máy tính để kích hoạt chức năng nhả đạn của tháp pháo. Sau đó, người đó phải ra mệnh lệnh trực tiếp thì tháp pháo mới khai hoả. “Lúc ban đầu thì thiết kế đưa ra không phải là như vậy,” Jungsuk Park, kỹ sư cao cấp của DoDAAM, hãng sản xuất ra tháp pháo cho biết.

Jungsuk Park làm việc tại bộ phận Robot Giám sát của công ty, được đặt tại quận công nghệ Yuseong của thành phố Daejeon. Bộ phận này có 150 nhân viên, hầu hết đều là các kỹ sư.

“Đời máy đầu tiên mà chúng tôi đưa ra có hệ thống nhả đạn tự động. Nhưng tất cả các khách hàng của chúng tôi đều yêu cầu phải thêm phần kiểm soát của con người. Họ lo rằng súng có thể nhả đạn nhầm.”, ông Jungsuk Park giải thích.

Super aEgis II lần đầu tiên ra mắt hồi 2010 này rất được ưa chuộng và đem lại lợi nhuận lớn cho công ty.

Mỗi bộ có giá trên 40 triệu đô la Mỹ.

Tháp pháo hiện đang được sử dụng ở nhiều nơi tại Trung Đông, trong đó có ba căn cứ không quân tại Các Tiểu vương quốc Ả rập Thống nhất (Al Dhafra, Al Safran, và Al Minad), tại Hoàng Cung ở Abu Dhabi, tại một kho vũ khí ở Qatar và một số sân bay, nhà máy điện, các đường ống dẫn, các căn cứ quân sự ở các nơi khác trên thế giới.

Cơ chế nào giúp robot tự động phân biệt mục tiêu quân sự và dân sự?

Trong 15 năm qua, công nghệ vũ khí tự động và thiết bị không người điều khiển đã có những bước phát triển to lớn. Hồi đầu 2005, tờ New York Times tường thuật về các kế hoạch của Ngũ Giác Đài nhằm thay thế lính bằng các robot tự động.

Việc sử dụng robot khiến nhu cầu phải đưa người ra mặt trận sẽ giảm, và do vậy giảm nguy cơ thương vong của binh lính.

Tuy nhiên, Tổ chức Theo dõi Nhân quyền kêu gọi ra lệnh cấm đối với việc “phát triển, sản xuất và sử dụng vũ khí tự động hoàn toàn”.

Sở dĩ có điều này là bởi lẽ việc sử dụng chiến binh máy có thể tạo ra những mối nguy hiểm khó lượng đối với nhân loại. Dù các kỹ sư luôn cố gắng lập trình robot với phần mềm nhận thức tình huống cao nhất nhằm loại trừ khả năng bắn nhầm vào mục tiêu dân sự, nguy cơ vẫn rất lớn, bởi chúng chỉ là những cỗ máy.

Nam Hàn đã trở thành người đi đầu trong lĩnh vực robot quân sự, bởi nước này có chung đường biên giới với kẻ thù không đội trời chung, theo lời Tổng giám đốc điều hành của DoDAAM, Myung Kwang Chang.

Tháp pháo không bao giờ ngủ, nó còn có khả năng nhìn vào bóng đêm nhờ có camera tầm nhiệt.

Tuy nhiên, sự việc phức tạp hơn khi cỗ máy được đặt tại nơi mà cả bạn lẫn thù đều đi lẫn vào nhau. Hiện loại vũ khí này vẫn chưa có cách nào phân biệt được bạn với thù.

“Bước tiếp theo là chúng tôi sẽ phát triển phần mềm nhằm phân biệt được bạn với thù, dân thường với binh lính,” Song, một kỹ sư trẻ nói. “Hiện nay, tháp pháo cần có sự can thiệp của con người trong việc xác định một đối tượng nào đó có phải là mục tiêu hay không.”

Park và các kỹ sư khác nói rằng họ sắp đạt được kết quả cần thiết để máy có thể hoạt động độc lập khỏi sự can thiệp của con người.

Robot có khả năng chiến đấu đã không còn chỉ xuất hiện trong phim viễn tưởng

Nhờ được trang bị nhiều camera, Park nói, phần mềm của tháp pháo sẽ xác định được liệu đối tượng đang bị theo dõi có mang theo chất nổ trong mình hay không, và khả năng nhận dạng kẻ thù dựa trên quân phục người đó mặc.

Một khi vũ khí có thể phân biệt được giữa bạn và thù thì việc tiến tới tự động hoá hoàn toàn sẽ là điều đơn giản.

“Sinh mạng con người là thứ quý giá hơn bất kỳ thứ gì khác, và đó là lý do khiến chúng tôi cài đặt phần kiểm soát của con người lên các tháp pháo,” kỹ sư Song ở nhà máy của DoDAAM ở Daejeon nói.

Máy móc dù tinh vi đến đâu vẫn chỉ là những sản phẩm vô cảm. Phần lớn giới phân tích trên thế giới phản đối ý tưởng sản xuất và sử dụng chiến binh robot. Nếu không có một bộ quy tắc quốc tế quy định rõ ràng đối với chiến binh máy, có thể nhân loại sẽ phải đương đầu với thảm họa diệt vong trong tương lai.

Thanh Ngọc