Trong y học cổ truyền, phép dưỡng thai và an thai rất phong phú và độc đáo. Người xưa đã khéo léo lựa chọn và phối hợp một số thực phẩm, dược phẩm để chế biến thành món ăn, bài thuốc – gọi là dược thiện – để thúc đẩy quá trình sinh trưởng của thai, lại nâng cao sức đề kháng của người mẹ. Những món dược thiện dưỡng thai này mang đậm tính tự nhiên, dễ dùng, an toàn, nên được thai phụ dễ chấp nhận và sử dụng.

Cá diếc.

Bài 1: Thịt lợn nạc 100g, nhân sâm 10g, a giao 12g. Tất cả rửa sạch, thái nhỏ cho vào bát, nước vừa đủ, rồi đem hầm cách thủy chừng 2 – 3 giờ là được, cho gia vị, ăn nóng. Dùng thích hợp cho thai phụ bị động thai, thể khí huyết đều hư, hay hồi hộp, đánh trống ngực, âm đạo ra huyết ít, sắc nhợt, lưng đau, gối mỏi.

Người đang sốt do cảm mạo hoặc có chứng huyết nhiệt thì không dùng bài này.

Bài 2: Thịt thỏ 250g, củ cải đỏ 250g, đảng sâm 30g, hồng táo 6 quả. Thịt thỏ rửa sạch thái miếng. Củ cải đỏ gọt bỏ vỏ, rửa sạch, cắt đoạn; hồng táo bỏ hạt; đảng sâm rửa sạch. Tất cả cho vào nồi, nước vừa đủ, lửa to đun sôi, rồi hầm thật nhừ bằng lửa nhỏ chừng 2 – 3 giờ, cho gia vị, chia ăn vài lần trong ngày.

Bài 3: Cá diếc 2 con, sa nhân 6g, lá tía tô 15g, gừng tươi 6 lát. Tất cả rửa sạch. Cá diếc mổ bỏ hết nội tạng, rửa sạch. Tất cả cho vào nồi, chế đủ nước, hầm thật kỹ chừng 2 – 3 giờ là được, cho gia vị, chia ăn vài lần trong ngày.

Dùng thích hợp cho thai phụ tỳ hư khí trệ mà nôn và buồn nôn nhiều, ăn uống kém, chậm tiêu, ngực bụng đầy trướng, mệt mỏi, đại tiện lỏng nát, tiểu tiện trong, nhiều, chất lưỡi nhợt.

Bài 4: Cá chép 1 con khoảng 500g, lạc 30g, xích tiểu đậu 24g, gừng tươi 6 lát. Cá chép làm sạch, bỏ nội tạng, đem rán qua. Lạc và xích tiểu đậu rửa sạch. Tất cả cho vào nồi, chế đủ nước, dùng lửa nhỏ hầm kỹ chừng 2 – 3 giờ là được, cho gia vị, ăn nóng.

Dùng thích hợp cho phụ nữ thể chất hư nhược, khó thở, ăn kém, đầu choáng mắt hoa, hồi hộp, đánh trống ngực, tiểu tiện bất lợi, phù nhẹ chi dưới. Những trường hợp tiểu tiện rối loạn, tiểu buốt, tiểu đục, tiểu rắt do thấp nhiệt không nên dùng bài này.

Bài 5: Thịt bò 250g, đảng sâm 30g, hoàng tinh 15g, gừng tươi 4 lát. Chọn thịt bò tươi (hoặc thịt bê) rửa sạch, thái mỏng. Các vị thuốc rửa sạch. Tất cả cho vào nồi, chế đủ nước, đun lửa to cho sôi rồi hạ nhỏ lửa đun cho nhừ, cho gia vị, chia ăn vài lần trong ngày.

Dùng thích hợp cho thai phụ huyết hư, biểu hiện các triệu chứng như hoa mắt, chóng mặt, hồi hộp, trống ngực, mệt mỏi, ngủ kém, hay mê, sắc mặt nhợt nhạt, chất lưỡi nhợt, thai nhi chậm phát triển. Những thai phụ đang bị sốt do ngoại cảm hoặc đi lỏng, lỵ do thấp nhiệt thì không dùng bài này.

Bài 6: Thịt gà 250g, cao gạc hươu 15g, sâm cao ly 8g. Thịt gà rửa sạch, lọc bỏ da và mỡ rồi chặt miếng. Sâm cao ly thái phiến, cao gạc hươu cắt vụn. Tất cả đem hầm cách thủy chừng 3 – 4 giờ là được, cho gia vị, ăn vài lần trong ngày.

Ngải cứu.

Dùng thích hợp cho thai phụ gầy yếu, tinh thần mệt mỏi, lưng đau gối mỏi…; động thai ra huyết ít và loãng, thiếu máu, thai nhi chậm phát triển.

Không dùng cho những trường hợp động thai thể huyết nhiệt, biểu hiện các triệu chứng tâm phiền bất an, lòng bàn tay bàn chân nóng, miệng khô họng khát, mặt đỏ, môi hồng, âm đạo ra huyết màu đỏ tươi hoặc đỏ tía, có thể có máu cục, đại tiện táo, tiểu tiện sẻn đỏ, chất lưỡi đỏ, ít rêu.

Bài 7: Trứng gà 2 quả, ngải cứu 20g. Trứng gà luộc chín, bóc bỏ vỏ, lá ngải cứu rửa sạch. Hai thứ cho vào nồi, chế đủ nước, đun to lửa cho sôi rồi đun nhỏ lửa chừng 1 – 2 giờ, cho gia vị, ăn liên tục 7 – 8 ngày.

Dùng thích hợp cho các thai phụ có chứng hư hàn như sợ lạnh, sắc mặt nhợt nhạt, chân tay lạnh, lưng đau gối mỏi, hay có cảm giác khó thở hồi hộp, đánh trống ngực, miệng nhạt, chán ăn, đại tiện lỏng, tiểu tiện trong dài, chất lưỡi nhợt, dễ sảy thai, âm đạo ra huyết, lượng ít, sắc nhợt. Những trường hợp động thai thể huyết nhiệt không dùng bài này.

Bài 8: Thịt dê 250g, ba kích thiên 15g, đỗ trọng 12g, gừng tươi 5 lát. Thịt dê rửa sạch thái miếng, các vị thuốc rửa sạch. Tất cả cho vào nồi chế đủ nước, hầm nhừ trong 2 – 3 giờ là được, cho gia vị, ăn vài lần trong ngày.

Dùng thích hợp cho thai phụ tỳ, thận hư yếu, tinh huyết không đủ làm thai nhi chậm phát triển, thai phụ hình thể gầy yếu, ăn kém, mệt mỏi, mất sức, lưng đau gối mỏi, chân tay lạnh, đại tiện lỏng nát, chất lưỡi nhợt.

Lưu ý, những trường hợp động thai do huyết nhiệt hoặc thai phụ phát sốt do ngoại cảm thì không được dùng bài này.

Lương y Minh Chánh
Theo suckhoedoisong.vn